Zgodnie z kodeksem pracy pora nocna obejmuje osiem godzin między 21 a 7 rano. Za każdą godzinę pracy w nocy przysługuje dodatek w wysokości 20 proc. stawki godzinowej wynikającej z wynagrodzenia minimalnego.
nie mówi, jak rekompensować pracę w nocy (stosujemy odpowiednio k.p.), ale zastrzega, że w tym okresie czas pracy kierowcy nie może przekraczać dziesięciu godzin w danej dobie.
Kodeksowe przepisy o pracy w porze nocnej wiążące są także dla pracowników samorządowych i urzędników państwowych. Swoje regulacje mają tylko nauczyciele i lekarze.
Tym pierwszym za każdą godzinę pracy w nocy przysługuje dodatkowe wynagrodzenie w wysokości 15 proc. godzinowej stawki wynagrodzenia zasadniczego, ale nie niższe od wartości kodeksowej stanowiącej 20 proc. stawki godzinowej wynikającej z minimalnego wynagrodzenia.
Z kolei lekarzowi za każdą godzinę pracy w nocy przysługuje co najmniej 65 proc. stawki godzinowej wynagrodzenia zasadniczego, jeżeli jest zatrudniony w zmianowej organizacji czasu pracy, a jeśli nie – dodatek w wysokości 20 proc.
Dyżur albo…
Zatrudnieni na podstawie kodeksu pracy mogą być zobowiązani do pełnienia dyżurów. Mamy z nim do czynienia, gdy pracodawca zobowiązuje podwładnego do pozostawania poza normalnymi godzinami pracy w gotowości do jej wykonywania w zakładzie pracy lub innym wyznaczonym miejscu.
Dyżur składa się z dwóch części: biernej i aktywnej. Rekompensata dyżuru biernego zależy od miejsca, w którym go pełnimy.
Za dyżur:
- domowy nie przysługuje nic,
- odbywający się poza domem (w trakcie którego nie świadczymy pracy) udzielamy wolnego; dopiero gdy nie jest to możliwe, wypłacamy wynagrodzenie wynikające z osobistego zaszeregowania, określonego stawką godzinową lub miesięczną, a jeśli taki składnik nie został wyodrębniony – 60 proc. wynagrodzenia.
Wygląda to nieco inaczej, gdy dyżur jest aktywny. Wtedy należy go uznawać za czas pracy, a w praktyce najczęściej jest on wynagradzany tak jak nadgodziny.
Odrębne regulacje dotyczące dyżurów mają lekarze i kierowcy. Dla tych pierwszych dyżurem medycznym jest wykonywanie pracy poza normalnymi godzinami w podmiocie leczniczym wykonującym stacjonarne i całodobowe świadczenia zdrowotne.
Czas pełnienia dyżuru medycznego wlicza się do czasu pracy, a praca w ramach pełnienia dyżuru medycznego może być planowana z przekroczeniem 37 godzin 55 minut na tydzień w przyjętym okresie rozliczeniowym.
Za czas dyżuru lekarzowi przysługuje wynagrodzenie jak za nadgodziny. W tym zakresie stosujemy odpowiednio art. 1511 § 1 – 3 k.p. Wyjątek dotyczy lekarzy stażystów. Ich zasady wynagradzania określają odrębne przepisy.
Swoje regulacje dotyczące dyżurów mają także kierowcy. Ich dyżur polega na pozostawaniu w gotowości do wykonywania pracy poza normalnymi godzinami w zakładzie pracy lub w innym miejscu wyznaczonym przez pracodawcę.
Do czasu dyżuru kierowcy zaliczamy 30- i 45-minutową przerwę, przysługującą, gdy odpowiednio liczba godzin roboczych nie przekracza i przekracza dziewięć godzin, oraz dodatkowo czas nieprzeznaczony na kierowanie pojazdem, w przypadku gdy ten jest prowadzony przez więcej niż jednego kierowcę.
Co do zasady rekompensata za dyżur kierowcy jest taka sama jak kodeksowa. Wyjątek dotyczy zaliczanych do dyżuru wspomnianych wyżej przerw albo czasu nieprowadzenia pojazdu. Za czas takiego dyżuru przysługuje wynagrodzenie określone w przepisach wewnętrznych firmy, nie niższe niż za zwykły dyżur.
…czekanie na pracę
Kodeks pracy przewiduje też przestój i gotowość do pracy. W obydwu przypadkach zawodowe obowiązki nie mogą być wykonywane z przyczyn leżących po stronie pracodawcy, z tym że
- przy przestoju są one od niego niezależne (np. powodzie, śnieżyce, brak prądu bądź każda siła wyższa, która dezorganizuje roboczy grafik), a
- przy gotowości do pracy uzależnione pośrednio od działania pracodawcy (np. nie zadbał o to, by do firmy wpływało więcej zleceń).
Wszystko wskazuje na to, że kodeksowe przepisy o przestoju i gotowości do pracy stosujemy także wobec innych omawianych grup zawodowych, bo poszczególne ustawy regulujące ich warunki pracy nie wspominają o tych instytucjach prawnych ani słowem. Nie wykluczają też stosowania kodeksu pracy.
Pisząc o gotowości do pracy, trudno nie wspomnieć, że zarówno kodeks pracy, jak i niektóre pragmatyki wspominają o niej, ale nie w zakresie przestoju od pracy. W większości przypadków odnoszą się do dyżuru.
Czytaj również:
Zobacz serwisy:
Lekarze i pielęgniarki » Czas pracy
Nauczyciele samorządowi » Czas pracy
