Wprowadzona w 2002 roku ustawa [link=http://akty-prawne.rp.pl/Dokumenty/Ustawy/2002/DU2002Nr141poz1176.asp]o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej oraz o zmianie kodeksu cywilnego (DzU z 2002 r. nr 141, poz. 1176 ze zm.)[/link] nakłada na przedsiębiorców obowiązek szerokiego informowania konsumentów o oferowanych towarach konsumenckich.

[srodtytul]Ile to kosztuje[/srodtytul]

Zgodnie z art. 2 ust. 1 sprzedawca zobowiązany jest poinformować kupującego o cenie oferowanego towaru konsumpcyjnego oraz o jego cenie jednostkowej, chyba że ceny te wyrażają się tą samą kwotą.

W przypadku sprzedaży towaru oferowanego luzem sprzedawca musi podać jedynie cenę jednostkową i wskazać, według jakich jednostek towar jest sprzedawany. Taki sam sposób podawania informacji o cenie przedsiębiorcy powinni stosować w reklamie.

Sprzedawca ma obowiązek poinformować kupującego o cenie przed zawarciem umowy, z własnej inicjatywy, a nie dopiero gdy spyta o to klient. Jeżeli na podstawie odrębnych przepisów sprzedaż danego towaru konsumpcyjnego podlega opodatkowaniu, to prezentowana przez przedsiębiorców cena powinna uwzględniać dany podatek.

Warto pamiętać, że jeśli cena omyłkowo została wyliczona bez uwzględnienia kwoty podatku, to sprzedawca nie ma prawa domagać się od konsumenta dodatkowej zapłaty. Powinien sprzedać towar po cenie, jaka widniała np. na przywieszce.

[srodtytul]Co wynika z kontraktu[/srodtytul]

Przy sprzedaży na raty, na przedpłaty, na zamówienie, według wzoru lub na próbę oraz sprzedaży za cenę powyżej 2 tys. zł przedsiębiorca ma obowiązek potwierdzić na piśmie wszystkie istotne postanowienia zawartej umowy. Pod pojęciem „istotne postanowienia” należy rozumieć te kwestie, które dla obu stron mają szczególne znaczenie.

Niedopełnienie przez sprzedawcę tego obowiązku może skutkować jego odpowiedzialnością odszkodowawczą, jeżeli brak stosownego potwierdzenia umowy spowoduje u kupującego konkretną szkodę majątkową.

W przypadku innych typów umów sprzedawca powinien wydać pisemne potwierdzenie zawarcia umowy obejmujące oznaczenie sprzedawcy, jego adres, datę sprzedaży, określenie towaru i jego ceny tylko na żądanie kupującego.

[srodtytul]Jasno i zrozumiale [/srodtytul]

Zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy o sprzedaży konsumenckiej sprzedawca obowiązany jest też udzielić kupującemu jasnych, zrozumiałych i niewprowadzających w błąd informacji, wystarczających do prawidłowego i pełnego korzystania ze sprzedanego towaru konsumpcyjnego.

W szczególności powinien wskazać: nazwę towaru, producenta lub importera, znak zgodności wymagany przez odrębne przepisy oraz informację o dopuszczeniu do obrotu w Polsce.

Zakres pojęć „jasne i zrozumiałe” odnosi się zarówno do treści, jak i formy podanych kupującemu informacji. Powinny być one proste w odbiorze, niebudzące wątpliwości i sporządzone w sposób czytelny i łatwy do przyswojenia. Nie mogą wprowadzać w błąd, co oznacza, że podane właściwości towaru muszą odpowiadać rzeczywistości.

W przypadku gdy produkt sprzedawany jest w opakowaniu jednostkowym lub w zestawie, informacje, o których mowa powyżej, powinny znajdować się na towarze konsumpcyjnym lub być z nim trwale połączone. Przy sprzedaży luzem przedsiębiorca musi podać w sklepie nazwę towaru, jego główną cechę użytkową i wskazać producenta lub importera. Informacje muszą być sporządzone w języku polskim lub w powszechnie zrozumiałej formie graficznej.

[srodtytul]Grzywna, a nawet areszt[/srodtytul]

Przedsiębiorcy nie mogą usuwać z produktów przytwierdzonych do nich informacji.

Zgodnie z art. 136 § 1 [link=http://akty-prawne.rp.pl/Dokumenty/Ustawy/2010/DU2010Nr%2046poz%20275.asp]kodeksu wykroczeń[/link] ten, kto z towarów przeznaczonych do sprzedaży umyślnie usuwa utrwalone na nich oznaczenia określające ich cenę, termin przydatności do spożycia lub datę produkcji, jakość lub ilość nominalną, gatunek, pochodzenie, podlega karze aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny.

Ponadto ten, kto przeznacza do sprzedaży towary z usuniętym trwale oznaczeniem wskazanych powyżej informacji albo towary niewłaściwie oznaczone, podlega karze ograniczenia wolności albo grzywny do 1,5 tys. zł.

Należy również pamiętać o art. 137 § 1 kodeksu wykroczeń stanowiącego „kto w przedsiębiorstwie handlowym lub usługowym narusza przepisy o obowiązku uwidaczniania cen lub ilości nominalnej podlega karze grzywny do 1,5 zł albo karze nagany”.

[srodtytul]Poza lokalem przedsiębiorstwa[/srodtytul]

Również ustawa o ochronie niektórych praw konsumentów oraz o odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny nakłada na przedsiębiorców obowiązek udzielenia kupującemu odpowiednich informacji. Reguluje ona trzy typy umów z konsumentami: umowy zawierane poza lokalem przedsiębiorstwa, umowy na odległość oraz umowy na odległość dotyczące usług finansowych.

Przedsiębiorca proponujący konsumentowi zawarcie umowy poza lokalem (np. za pośrednictwem akwizytora) powinien przed zawarciem umowy okazać dokument potwierdzający prowadzenie działalności gospodarczej oraz dokument tożsamości.

Zgodnie z § 2 art. 2 ustawy przez lokal przedsiębiorstwa rozumie się miejsce przeznaczone do obsługiwania publiczności i oznaczone zgodnie z przepisami o działalności gospodarczej. Wynika z tego, że umowy zawierane co prawda w lokalu przedsiębiorstwa, lecz poza miejscem przeznaczonym do obsługiwania publiczności (np. biuro dyrektora, siedziba zarządu) też będą objęte ustawową ochroną.

Przepisów ustawy nie będzie się stosować do umów zawartych w miejscu przeznaczonym do obsługiwania publiczności przez personel danego przedsiębiorcy, nawet jeżeli znajduje się ono w lokalu innego przedsiębiorcy.

Ochrona, jaką wskazana powyżej ustawa obejmuje konsumenta, będzie mu przysługiwać także wówczas, gdy do wykonania umowy dochodzi w lokalu przedsiębiorstwa, jednakże jej zawarcie nastąpiło poza nim, w warunkach określonych ustawą.

Wspomniane przepisy dotyczą wszystkich umów zawartych poza lokalem przedsiębiorstwa, niezależnie od tego z czyjej inicjatywy, przedsiębiorcy czy konsumenta, nawiązany został kontakt w sprawie zawarcia kontraktu.

Niedopełnienie obowiązku okazania dokumentów nie powoduje nieważności lub wadliwości zawartej umowy, stanowi ono jednak, zgodnie z przepisem art. 138a kodeksu wykroczeń, wykroczenie zagrożone karą grzywny.

Pamiętać należy, że takiej samej karze podlega osoba zawierająca umowę w cudzym imieniu poza lokalem przedsiębiorstwa, nie okazując wskazanych w ustawie dokumentów oraz dokumentu potwierdzającego swoje umocowanie.

[srodtytul]Odstąpienie od umowy[/srodtytul]

Zgodnie z art. 3 ust. 1 wskazanej wyżej ustawy ten, kto zawiera z konsumentem umowę poza lokalem przedsiębiorstwa, powinien przed jej zawarciem poinformować konsumenta na piśmie o prawie do odstąpienia w terminie dziesięciu dni od dnia zawarcia umowy, a ponadto wręczyć mu wzór oświadczenia o odstąpieniu z oznaczeniem swojego imienia i nazwiska (nazwy) oraz adresem zamieszkania (siedziby).

Sprzedawca ponadto musi też wręczyć konsumentowi pisemne potwierdzenie zawarcia umowy zawierające wskazanie daty jej zawarcia, rodzaj umowy, przedmiot świadczenia i cenę.

Jeśli klient nie zostanie powiadomiony o prawie do odstąpienia, to bieg dziesięciodniowego terminu na odstąpienie nie rozpoczyna się, a konsument może odstąpić od umowy w terminie dziesięciu dni od dnia otrzymania informacji o prawie do odstąpienia, jednakże nie później niż po upływie trzech miesięcy od jej wykonania.

[srodtytul]Transakcje przez Internet[/srodtytul]

W przypadku zawierania z konsumentem umowy na odległość (np. przez Internet) ustawodawca bardzo szeroko określił zakres obowiązku informacyjnego przedsiębiorcy.

Konsument, zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy, powinien być poinformowany o:

- imieniu i nazwisku (nazwa), adresie zamieszkania (siedziby) przedsiębiorcy oraz organie, który zarejestrował działalność gospodarczą i numerze, pod którym przedsiębiorca został zarejestrowany,

- istotnych właściwościach świadczenia i jego przedmiocie, tj. cechach odnoszących się do świadczenia,

- cenie lub wynagrodzeniu obejmujących wszystkie ich składniki, a w szczególności cła i podatki,

- zasadach zapłaty ceny lub wynagrodzenia,

- kosztach, terminie i sposobie dostawy,

- prawie do odstąpienia przez konsumenta od umowy w terminie dziesięciu dni, ze wskazaniem ustawowych wyjątków, uniemożliwiających skorzystanie z tego prawa,

- kosztach wynikających ze korzystania ze środków porozumiewania się na odległość, jeżeli są one skalkulowane inaczej niż według normalnej taryfy,

- terminie, w jakim oferta lub informacja o cenie albo wynagrodzeniu mają charakter wiążący,

- minimalnym okresie, na jaki ma być zawarta umowa o świadczenia ciągłe lub okresowe,

- miejscu i sposobie składania reklamacji,

- prawie do wypowiedzenia umowy w przypadku zawarcia umowy o świadczenie stałe lub okresowe na czas nieoznaczony.

[srodtytul]Potwierdzenie na piśmie[/srodtytul]

Informacje przekazane konsumentowi powinny być sformułowane jednoznacznie, w sposób zrozumiały i łatwy do odczytania. Przekazanie tych informacji może nastąpić przy użyciu środka porozumiewania się na odległość, np. za pośrednictwem poczty elektronicznej, ale najpóźniej w momencie rozpoczęcia spełniania świadczenia przedsiębiorca musi je potwierdzić konsumentowi na piśmie.

Obowiązek potwierdzenia nie dotyczy jednak usług polegających na udzielaniu odpłatnych informacji za pomocą środka porozumiewania się na odległość.

W razie braku potwierdzenia informacji wskazanych w ustawie termin, w którym konsument ma prawo odstąpić od umowy, wydłuża się do trzech miesięcy od dnia wydania towaru, a gdy umowa dotyczy świadczenia usług, od dnia jej zawarcia.

[ramka][srodtytul]Ryzyko musi być znane[/srodtytul]

W przypadku zawarcia na odległość umowy, która dotyczący usług finansowych, przedsiębiorca ma obowiązek udzielić konsumentowi informacji wymaganych przy zawieraniu umów na odległość. Ponadto konsument powinien otrzymać informację o:

- imieniu i nazwisku (nazwie), adresie zamieszkania (siedziby) podmiotu innego niż przedsiębiorca świadczący usługi finansowe, w tym operatora środków porozumiewania się na odległość, oraz charakterze, w jakim podmiot ten występuje wobec konsumenta,

- imieniu i nazwisku (nazwie), adresie zamieszkania (siedziby) w Polsce przedstawiciela przedsiębiorcy, gdy taki występuje,

- ryzyku związanym z usługą finansową,

- możliwości pozasądowego rozstrzygania sporów wynikających z umowy,

- istnieniu funduszu gwarancyjnego lub systemów gwarancyjnych, jeżeli takie istnieją,

- sądzie właściwym dla rozstrzygania sporów zwianych z wykonywaniem umowy,

- pobieraniu od konsumenta oświadczenia o poddaniu się egzekucji, stanowiącego podstawę do wystawienia przez bank bankowego tytułu egzekucyjnego stosownie do przepisów prawa bankowego.

Przekazanie tych informacji może nastąpić przy użyciu środków porozumiewania się na odległość najpóźniej w chwili złożenia konsumentowi propozycji zawarcia umowy. Przed jej zawarciem lub, w przypadkach określonych w ustawie, niezwłocznie po jej zawarciu przedsiębiorca zobowiązany jest potwierdzić wskazane informacje na piśmie lub za pomocą innego statycznego nośnika informacji (dyskietki, CD-ROM, DVD).

Należy pamiętać, że obowiązek udzielenia konsumentowi informacji nie dotyczy poszczególnych czynności (umów szczegółowych) wynikających z umowy ramowej. Umowę ramową należy rozumieć jako kontrakt, który określa warunki zawierania umów realizacyjnych (tryb, forma, niektóre elementy treści), a także zobowiązuje do podejmowania starań w celu zawierania tych umów.

W przypadku umów dotyczących usług finansowych brak udzielenia konsumentowi wskazanych w ustawie informacji powoduje, że konsument może odstąpić od umowy w każdym czasie, bez konieczności ponoszenia kosztów.[/ramka]

[i]Autor jest aplikantem radcowskim w Kancelarii Prawniczej Włodzimierz Głowacki i Wspólnicy sp.k. z siedzibą w Poznaniu [/i]

[ramka]

[b][link=http://www.rp.pl/temat/55660.html]O prawach konsumentów[/link] czytaj też w serwisie [link=http://www.rp.pl/temat/212825.html]Prawo dla Ciebie[/link][/b][/ramka]