Obrót walutami reguluje [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=0746197343B05523193828ED6A246A11?id=166811]prawo dewizowe (DzU z 2002 r. nr 141, poz. 1178 ze zm.[/link]; dalej pd).

Chociaż odnosi się przede wszystkim do firm prowadzących tradycyjne kantory walut, to jednak znajdzie zastosowanie również do tych, które chcą prowadzić dodatkową działalność w Internecie.

W myśl definicji zawartych w pd działalnością kantorową jest regulowana działalność gospodarcza polegająca na kupnie i sprzedaży wartości dewizowych oraz pośrednictwie w tych transakcjach.

Zgodnie natomiast z art. 5 pkt 5 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?n=1&id=345827]ustawy o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn. DzU z 2007 r. nr 155, poz. 1095 ze zm.[/link]; dalej usdg) działalnością regulowaną jest działalność gospodarcza, której wykonywanie wymaga spełnienia szczególnych warunków określonych przepisami prawa.

[srodtytul]Tylko po spełnieniu warunków[/srodtytul]

Chcąc podjąć taką działalność, przedsiębiorca zobligowany jest do spełnienia konkretnych warunków wskazanych w przepisach prawnych, a w szczególności łącznego spełnienia dwóch przesłanek wynikających z usdg.

Chodzi po pierwsze o warunki szczególne ujęte w odrębnych przepisach (tzw. warunki materialne), po drugie o dokonanie wpisu do rejestru działalności regulowanej prowadzonego przez właściwe organy administracji publicznej (warunki formalne).

Dopełnieniem powyższych regulacji w zakresie działalności kantorowej jest przepis art. 40c pd. Zgodnie z nim w razie stwierdzenia w toku kontroli rażącego naruszenia warunków wykonywania działalności kantorowej kontrolerzy występują do prezesa Narodowego Banku Polskiego o wydanie decyzji o zakazie jej wykonywania.

[srodtytul]Zgoda nie jest wymagana[/srodtytul]

Spełnienie opisanych wcześniej warunków uchyla zatem ustawowy zakaz prowadzenia działalności gospodarczej. Należy przy tym zwrócić uwagę, że cytowane przepisy w żaden sposób nie odnoszą się do sposobu wykonywania działalności.

Spełnienie wskazanych powyżej warunków ze strony przedsiębiorcy umożliwia mu zatem nabycie publicznego prawa podmiotowego do podejmowania konkretnej działalności bez konieczności uzyskania zgody ze strony właściwego organu.

Ważne jest jednak, aby przez cały okres prowadzenia działalności regulowanej warunki te były nadal spełniane w sposób ciągły.

[srodtytul]Jak prowadzić dokumentację[/srodtytul]

Sprzedaż wartości dewizowych kupionych w ramach działalności kantorowej może być dokonywana po wprowadzeniu tych wartości do ewidencji operacji powodujących zmianę stanu wartości dewizowych i waluty polskiej. Dokonuje się tego na podstawie wpisu określającego datę realizacji transakcji.

Zgodnie z rozporządzeniem ministra finansów w sprawie wyposażenia lokalu przeznaczonego do wykonywania działalności kantorowej oraz sposobu prowadzenia ewidencji i wydawania dowodów kupna i sprzedaży wartości dewizowych ewidencja ta obejmuje wszelkie transakcje i operacje powodujące zmianę stanu wartości dewizowych i waluty polskiej, w tym:

- transakcje rozliczane w kantorze,

- transakcje rozliczane za pośrednictwem rachunków bankowych,

- transakcje rozliczane w części w kantorze i w części za pośrednictwem rachunków bankowych,

- operacje przemieszczania wartości dewizowych lub waluty polskiej między kasą a rachunkami bankowymi.

W ewidencji ujmuje się między innymi datę zawarcia i realizacji transakcji lub przeprowadzenia operacji. Ponadto zawiera ona rodzaj transakcji lub operacji (kupno, sprzedaż, zasilenie kasy z rachunku bankowego, odprowadzenie z kasy na rachunek bankowy), sposób rozliczenia transakcji (wpłata do kasy, wypłata z kasy, wpłata na rachunek bankowy, wypłata z rachunku bankowego, rozliczenie za pośrednictwem rachunków bankowych).

Przedsiębiorca, prowadząc ewidencję, obowiązany jest zapewnić w każdym momencie możliwość ustalenia aktualnego stanu kasy w poszczególnych wartościach dewizowych i w walucie polskiej.

W art. 14 pd, dotyczącym wymogów stawianych przedsiębiorcy wykonującemu działalność kantorową, ustawodawca wskazał, że muszą oni zapewnić także m.in.:

- prowadzenie w godzinach działalności kantoru ciągłego kupna i sprzedaży wartości dewizowych będących przedmiotem obrotu (bez zaznaczenia, że transakcje te muszą odbywać się ściśle w lokalu kantoru),

- lokal i jego wyposażenie spełniające warunki techniczne i organizacyjne niezbędne do bezpiecznego i prawidłowego wykonywania czynności bezpośrednio związanych z działalnością kantorową (szczegółowo wymogi te precyzuje wspomniane już rozporządzenie ministra finansów).

[srodtytul]Bez zakazu dla transakcji w sieci[/srodtytul]

Jak widać, przepisy nie zabraniają handlu walutami za pośrednictwem Internetu. Jednak z uwagi na wskazane wyżej wymagania działalność kantorowa nie może być prowadzona jedynie za pośrednictwem Internetu. Prowadzący ją przedsiębiorca musi posiadać lokal.

Warto jednak podkreślić, że transakcje mogą być również rozliczane za pomocą rachunków bankowych. Oznacza to zatem, że ustawodawca dopuścił możliwość nieobecności jednej ze stron w lokalu kantoru przy dokonywaniu transakcji.

Co ważne, w żadnym przepisie pd ustawodawca nie zawarł obowiązku sprzedaży i kupna waluty wyłącznie w lokalu. Przyjęcie założenia, zgodnie z którym dokonywanie transakcji musi się odbywać tylko tam, powodowałoby praktyczny brak możliwości realizowania transakcji w inny sposób, w tym poprzez Internet czy za pośrednictwem rachunków bankowych.

[srodtytul]Oferta w postaci elektronicznej[/srodtytul]

Na koniec warto zwrócić uwagę, że sprzedaż i kupno walut obcych za pośrednictwem serwisu internetowego nie stanowi wykonywania działalności kantorowej poza lokalem.

Zgodnie z art. 70 § 2 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=86F27ADE2102E1D67842E76D535F1BD1?id=70928]kodeksu cywilnego[/link] w razie wątpliwości umowę poczytuje się za zawartą w miejscu otrzymania przez składającego ofertę oświadczenia o jej przyjęciu.

Jeżeli nie jest wymagane dojście do składającego ofertę oświadczenia o jej przyjęciu albo oferta jest składana w postaci elektronicznej, to w miejscu zamieszkania lub siedzibie składającego ofertę w chwili zawarcia umowy.

Wynika z tego, że ilekroć podmiot prowadzący działalność kantorową składałby ofertę kupna lub sprzedaży waluty za pośrednictwem serwisu internetowego, czyniłby to niewątpliwie w postaci elektronicznej, zgodnie ze wskazanym przepisem kodeksu cywilnego, czyli w miejscu zamieszkania albo siedzibie podmiotu prowadzącego działalność kantorową.

Z tego powodu istotne jest, by miejsce prowadzenia tej działalności określać właśnie w miejscu zamieszkania lub siedzibie podmiotu prowadzącego taką działalność.

[ramka][b]Ewidencjonowanie i potwierdzanie[/b]

Zgodnie z przepisami podmiot prowadzący działalność kantorową jest obowiązany do:

- prowadzenia na bieżąco ewidencji wszystkich operacji powodujących zmianę stanu wartości dewizowych i waluty polskiej,

- prowadzenia, w godzinach działalności kantoru, kupna i sprzedaży wartości dewizowych będących przedmiotem obrotu,

- wydawania, w sposób zgodny z przepisami, dowodów kupna i sprzedaży przy każdej umowie kupna lub sprzedaży wartości dewizowych.[/ramka]

[i]—Jędrzej Jakubowicz jest radcą prawnym

— Marcin Berlak jest aplikantem radcowskim w Kancelarii Prawniczej Włodzimierz Głowacki i Wspólnicy sp.k. z siedzibą w Poznaniu[/i]