Skąd zmiana? W [b]wyroku z 31 marca 2009 r. (K 28/08) TK[/b] stwierdził niezgodność art. 103 k.p. z konstytucją. Przepis ten nakłada na pracodawcę obowiązek ułatwiania pracownikom podnoszenia kwalifikacji zawodowych.

Jednocześnie upoważnia dwóch ministrów do wydania rozporządzenia ustalającego zakres i warunki, na jakich pracodawca ułatwia pracownikom podnoszenie kwalifikacji zawodowych. Upoważnienie to pozbawione było jednak wytycznych. A to stanowi wystarczający warunek uznania niekonstytucyjności upoważnienia. Zakwestionowany przepis przestał obowiązywać 11 kwietnia 2010 r.

[wyimek] Czytaj też artykuł [link=http://www.rp.pl/artykul/6,508084_Jak_szkolic_pracownikow_na_nowych_zasadach.html]„Nowe zasady podnoszenia kwalifikacji zawodowych załogi”[/link][/wyimek]

Od jutra natomiast zaczynają obowiązywać nowe regulacje w tym zakresie. Tym razem w ustawie – Kodeks pracy, a nie w rozporządzeniu, zawarte zostały istotne elementy stosunku między pracodawcą a pracownikiem w zakresie ich praw i obowiązków związanych z podnoszeniem kwalifikacji zawodowych pracownika.

A to oznacza zbędność konstruowania upoważnienia ustawowego do wydania rozporządzenia. Jak zatem brzmią nowe przepisy?

[srodtytul]Inicjatywa lub zgoda[/srodtytul]

Do kodeksu pracy dodano kilka nowych artykułów. Pierwszy z nich to art. 103[sup]1[/sup]. Przepis ten definiuje, czym jest podnoszenie kwalifikacji zawodowych. Zgodnie z nim przez podnoszenie kwalifikacji zawodowych rozumie się zdobywanie lub uzupełnianie wiedzy i umiejętności przez pracownika z inicjatywy pracodawcy albo za jego zgodą. O podnoszeniu kwalifikacji nie może być mowy, gdy pracownik sam na własną rękę bez wiążącego informowania szefa uczęszcza do szkoły, na kursy czy szkolenia.

Taka nauka będzie zapewne możliwa jedynie w czasie niekolidującym z obowiązkami służbowymi. A do tego nie musi w ogóle mieć związku z wykonywaną pracą. Dlatego przełożony może o niej wiedzieć, ale jego aprobata nie będzie do niczego potrzebna. W przeciwieństwie do sytuacji, gdy to pracodawca inicjuje edukację, wysyłając na kurs, szkolenie czy studia. Ewentualnie pracownik, mając chęć dokształcania, może wystąpić z wnioskiem o wyrażenie na nie zgody przez firmę. Dzięki temu może uzyskać pewne przywileje.

Pracownikowi podnoszącemu kwalifikacje zawodowe przysługują bowiem określone prawa. Jakie? Przede wszystkim urlop szkoleniowy. Ponadto zwolnienie z całości lub części dnia pracy, na czas niezbędny, aby punktualnie przybyć na obowiązkowe zajęcia, oraz na czas ich trwania. Mówi o tym art. 103[sup]1[/sup] § 2 k.p.

[srodtytul]Ile wolnego[/srodtytul]

Czy wymiar urlopu szkoleniowego jest dowolny? Nie. Liczba dni wolnego zależy od tego, do jakiego egzaminu przygotowuje się edukujący się podwładny. Kwestie te reguluje nowo dodany art. 103[sup]2[/sup] § 1 k.p. Zgodnie z nim urlop szkoleniowy przysługuje w wymiarze:

- sześciu dni – dla pracownika przystępującego do egzaminów eksternistycznych,

- sześciu dni – dla podwładnego podchodzącego do egzaminu maturalnego,

- sześciu dni – dla pracownika przystępującego do egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe,

- 21 dni w ostatnim roku studiów – na przygotowanie pracy dyplomowej oraz przygotowanie się i przystąpienie do egzaminu dyplomowego.

Urlopu szkoleniowego udziela się w dni, które są dla pracownika dniami pracy, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy.

[srodtytul]Nieobowiązkowe opłaty...[/srodtytul]

Pracodawca może także przyznać pracownikowi podnoszącemu kwalifikacje zawodowe dodatkowe świadczenia. Pozwala na to art. 103[sup]3[/sup] k.p. W szczególności dotyczy to opłat za kształcenie, przejazd, podręczniki i zakwaterowanie.

Zatem firma może zasponsorować w części lub całości kurs czy studia. Może zwrócić koszty biletów czy benzyny poniesione na dojazd do szkoły. Ma też możliwość dofinansowania książek czy zakwaterowania, gdy np. nauka odbywa się w innej miejscowości.

[srodtytul]...i umowa[/srodtytul]

Z pracownikiem podnoszącym kwalifikacje zawodowe pracodawca podpisuje umowę określającą wzajemne prawa i obowiązki stron, w tym np. zasady refundacji nauki. Taki kontrakt musi mieć formę pisemną. Umowa ta nie może zawierać postanowień mniej korzystnych dla pracownika niż te wynikające z kodeksu pracy.

[b]Uwaga![/b] Umowa nie zawsze będzie potrzebna. Obowiązku jej spisania nie ma, jeżeli pracodawca nie zamierza zobowiązać pracownika do pozostawania w zatrudnieniu po ukończeniu podnoszenia kwalifikacji zawodowych. Wtedy nie ma potrzeby, aby w ramach lojalności odpracowywał w firmie określony czas. Będzie mógł wówczas odejść w dowolnym momencie, nie bojąc się negatywnych konsekwencji. A jakie one mogą być?

[srodtytul]Zwrot kosztów[/srodtytul]

Mówi o tym art. 103[sup]5[/sup] k.p. Zgodnie z tym przepisem pracownik podnoszący kwalifikacje zawodowe:

- który bez uzasadnionych przyczyn nie podejmie podnoszenia kwalifikacji zawodowych albo przerwie podnoszenie tych kwalifikacji,

- z którym pracodawca rozwiąże stosunek pracy bez wypowiedzenia, z jego winy w trakcie podnoszenia kwalifikacji zawodowych lub po jego ukończeniu, w terminie określonym w umowie nie dłuższym niż trzy lata,

- który w okresie wskazanym w umowie nie dłuższym niż trzy lata rozwiąże stosunek pracy za wypowiedzeniem, z wyjątkiem wypowiedzenia umowy o pracę z przyczyn określonych w art. 94[sup]3[/sup] k.p. (mobbing),

- który w okresie wskazanym w umowie nie dłuższym niż trzy lata rozwiąże stosunek pracy bez wypowiedzenia na podstawie art. 55 (rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia z powodu naruszenia obowiązków pracodawcy) lub art. 94[sup]3[/sup] k.p. mimo braku przyczyn określonych w tych przepisach

– musi zwrócić koszty poniesione przez pracodawcę na ten cel z tytułu dodatkowych świadczeń, w wysokości proporcjonalnej do okresu zatrudnienia po ukończeniu podnoszenia kwalifikacji zawodowych lub okresu zatrudnienia w czasie ich podnoszenia. Tak stanowi art. 103[sup]5[/sup] k.p.

[srodtytul]Gdy inne ustalenia[/srodtytul]

Pracownikowi zdobywającemu lub uzupełniającemu wiedzę i umiejętności na zasadach innych niż te określone w nowo dodanych art. 103[sup]1[/sup] – art.103[sup]5[/sup] k.p. może zostać przyznane zwolnienie z całości lub części dnia pracy bez zachowania prawa do wynagrodzenia oraz urlop bezpłatny – w wymiarze ustalonym w porozumieniu zawieranym między pracodawcą i pracownikiem.

[ramka][b]Uwaga [/b]

Za czas urlopu szkoleniowego oraz za czas zwolnienia z całości lub części dnia pracy pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia.[/ramka]

[ramka][b]Ważne[/b]

Do pracowników, którzy rozpoczęli podnoszenie kwalifikacji zawodowych przed dniem wejścia w życie nowelizacji, stosuje się w tym zakresie przepisy obowiązujące przed 11 kwietnia 2010 r. [/ramka]

[ramka][b]Bez podatku[/b]

Wartość świadczeń przyznanych zgodnie z nowymi przepisami przez pracodawcę na podnoszenie kwalifikacji zawodowych, z wyjątkiem wynagrodzeń otrzymywanych za czas zwolnienia z całości lub części dnia pracy oraz za czas urlopu szkoleniowego, jest wolna od podatku dochodowego.[/ramka]

[i]Podstawa prawna:

- [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=357309]ustawa z 20 maja 2010 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (DzU nr 105, poz. 655)[/link][/i]

[ramka][b]Czytaj więcej [link=http://www.rp.pl/temat/90845_Szkolenia_pracownikow.html]o szkoleniach pracowników[/link][/b][/ramka]