Zmiana właściciela firmy wpisanej do ewidencji działalności gospodarczej możliwa jest – używając języka prawniczego – w drodze zbycia (najczęściej sprzedaży) przedsiębiorstwa prowadzonego przez osobę fizyczną. Zgodnie z art. 751 § 1 kodeksu cywilnego zbycie przedsiębiorstwa jest możliwe, ale musi zostać dokonane w formie pisemnej z podpisami notarialnie poświadczonymi (chyba że w jego skład wchodzi nieruchomość; wówczas niezbędna będzie forma aktu notarialnego).

Aby mówić o zbyciu przedsiębiorstwa, należy najpierw określić termin „przedsiębiorstwo”. Zgodnie z art. 551 k.c. przedsiębiorstwo jest zorganizowanym zespołem składników niematerialnych i materialnych przeznaczonym do prowadzenia działalności gospodarczej. Artykuł 552 k.c. stanowi, że dokonanie czynności prawnej mającej za przedmiot przedsiębiorstwo obejmuje wszystko, co wchodzi w skład przedsiębiorstwa, chyba że co innego wynika z treści czynności prawnej albo z przepisów szczególnych.

Przepis ten daje więc możliwość wyłączenia pewnych składników przedsiębiorstwa (np. nieruchomości). W umowie należy określić w sposób bardzo dokładny składniki podlegające wyłączeniu, ponieważ inaczej zostaną przeniesione jako przedsiębiorstwo. Tak więc, aby w ogóle można było mówić o zbyciu przedsiębiorstwa, powinno nastąpić przeniesienie składników niezbędnych do kontynuowania dotychczasowej działalności.

Istotne jest, aby osoba nabywająca przedsiębiorstwo najpierw złożyła wniosek o wpis (zarejestrowanie nowej działalności) do ewidencji działalności gospodarczej prowadzonej przez gminę według miejsca jej zamieszkania. Wniosek taki powinien być złożony na urzędowym formularzu określonym w art. 27 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej.

Po uzyskaniu wpisu do ewidencji działalności gospodarczej osoba nabywająca przedsiębiorstwo powinna wystąpić do Głównego Urzędu Statystycznego z wnioskiem (formularz RG-1) o nadanie numeru REGON oraz do urzędu skarbowego właściwego ze względu na miejsce prowadzenia działalności o nadanie numeru NIP (formularz NIP-2). Oczywiście pozostaje również rejestracja VAT, w tym tzw. VAT – EU (szerzej o tym pisaliśmy w DF z 18 września „Czy niezbędne jest przepisywanie wszystkich umów na zupełnie nową firmę?”).

Trzeba pamiętać, iż zgodnie z art. 519 § 2 pkt 2 k.c. niezbędnym wymogiem do przeniesienia zobowiązań (długów) wynikających z umów zawartych przez zbywane przedsiębiorstwo jest uzyskanie zgody wierzyciela na przeniesienie zobowiązań na nowe przedsiębiorstwo.

Zgodnie zaś z art. 231 § 1 kodeksu pracy w razie przejścia zakładu pracy lub jego części na innego pracodawcę staje się on z mocy prawa stroną w dotychczasowych stosunkach pracy. W związku z powyższym, na podstawie art. 231 § 3 kodeksu pracy, zarówno dotychczasowy, jak i nowy pracodawca są zobowiązani do poinformowania na piśmie swoich pracowników o przewidywanym terminie przejścia zakładu pracy na innego pracodawcę oraz o przyczynach przejścia, o wynikających dla pracowników skutkach prawnych, ekonomicznych oraz socjalnych oraz o zamierzonych działaniach dotyczących warunków zatrudnienia pracowników, w szczególności warunków pracy, płacy i ewentualnego przekwalifikowania.

Przekazanie wyżej wskazanych informacji pracownikom powinno nastąpić co najmniej na 30 dni przed planowanym terminem przejścia zakładu pracy na innego pracodawcę.

Ponadto, zgodnie z art. 231 § 5 kodeksu pracy, nowy pracodawca z dniem przejęcia zakładu pracy lub jego części jest obowiązany zaproponować nowe warunki pracy i płacy pracownikom świadczącym dotychczas pracę na innej podstawie niż umowa o pracę oraz wskazać termin, nie krótszy niż siedem dni, do którego pracownicy mogą złożyć oświadczenie o przyjęciu lub odmowie przyjęcia proponowanych warunków. W razie nieuzgodnienia nowych warunków pracy i płacy dotychczasowy stosunek pracy rozwiązuje się z upływem okresu równego okresowi wypowiedzenia, liczonego od dnia, w którym pracownik złożył oświadczenie o odmowie przyjęcia proponowanych warunków, lub od dnia, do którego mógł złożyć takie oświadczenie.

Podstawa prawna: art. 551, 552, 751 kodeksu cywilnego, art. 27 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej (DzU z 2007 r., nr 155, poz. 1095 z późn. zm.)

Autor jest radcą prawnym, a autorka prawnikiem w Kwaśnicki Kancelaria Prawna