Zgodnie z regulacją kodeksową, jeśli oświadczenie pracownika jest nieuzasadnione pracodawcy przysługuje prawo żądania od pracownika odszkodowania. Sytuacja pracodawcy jest jednak znacznie gorsza, gdy pracownik w ogóle w swoim oświadczeniu nie poda przyczyny rozstania.
Literalne brzmienie art. 61
1
k.p. oraz porównanie go z treścią art. 56 k.p. prowadzi do wniosku, iż pracownik, który w oświadczeniu nie wskaże żadnej przyczyny rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia jest w lepszej sytuacji niż pracownik, który chcąc dopełnić wymogów formalnych przytacza wymyślone okoliczności na uzasadnienie rozwiązania umowy. Jedynie ten drugi przypadek będzie uprawniał pracodawcę do domagania się odszkodowania na podstawie kodeksu pracy.
Czytaj także: Zwolnienie z pracy wymaga odpowiedniego uzasadnienia
Takie stanowisko zajął Sąd Najwyższy w wyroku z 18 marca 2015 r. sygn. akt I PK 197/14 wskazując, że przesłanką przewidzianego w art. 61
1
k.p. odszkodowania jest wyłącznie nieuzasadnione rozwiązanie przez pracownika umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracodawcy. Do odszkodowania nie uprawnia zaś naruszenie przez pracownika wymagań formalnych określonych w art. 55 § 2 k.p. (pominięcie formy pisemnej, niepodanie przyczyny oraz przekroczenie miesięcznego terminu). Przyjmuje się bowiem że 61
1
k.p. ze względu na swój szczególny charakter nie może być rozszerzająco interpretowany na przypadki wprost w nim nieokreślone.
Pracodawcy pozostaje w takiej sytuacji jedynie sięgnięcie do zasad ogólnych i dochodzenie odszkodowania na podstawie przepisów kodeksu cywilnego. Ta ścieżka jest jednak dużo trudniejsza. Uwzględnienie roszczenia wymaga bowiem udowodnienia wszystkich przesłanek odpowiedzialności odszkodowawczej. Pracodawca musi wykazać w szczególności konkretną szkodę, jaką poniósł oraz związek przyczynowy pomiędzy bezprawnym rozwiązaniem umowy a powstałą szkodą. W praktyce jest to niezmiernie trudne. Natomiast dochodzenie odszkodowania na podstawie kodeksu pracy ogólnie nie jest uwarunkowane poniesieniem przez pracodawcę szkody, a zryczałtowana wysokość odszkodowania zależy jedynie od wysokości wynagrodzenia pracownika i długości okresu wypowiedzenia jego umowy o pracę. Dlatego brak podania przez pracownika przyczyny w oświadczeniu o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia na podstawie art. 55 § 11 k.p. prowadzi do znacznego osłabienia uprawnień pracodawcy.
Wskazane powyżej różne kształtowanie sytuacji pracodawcy jest nieuprawnione. Zwłaszcza, że prawa pracownika, z którym pracodawca rozwiązał umowę o pracę bez wypowiedzenia z jego winy nie są w tym zakresie różnicowane. Pracownik może domagać się odszkodowania w oparciu o przepisy kodeksu pracy, nie tylko gdy pracodawca rozwiązał umowę bez wypowiedzenia bez uzasadnionej przyczyny, ale również wtedy, gdy naruszył wymogi formalne dotyczące rozwiązywania umów w trybie art. 52 k.p. Konsekwencje naruszeń dla obu stron stosunku pracy powinny być jednakowe.
- Karolina Kanclerz – Senior Counsel, radca prawny, Sołtysiński Kawecki & Szlęzak
