Tzw. urlop na żądanie ustanawia art.167 k.p. Szef musi udzielić na żądanie pracownika i w terminie przez niego wskazanym czterech dni urlopu w każdym roku kalendarzowym. Nie trzeba go wcześniej uzgadniać z pracodawcą.
Uprawnienia urlopowe nauczycieli akademickich w sposób szczególny określa ustawa z 27 lipca2005 r. Prawo o szkolnictwie wyższym (DzU nr164, poz. 1365 ze zm., dalej ustawa). Wmyśl jej art. 133 nauczycielom akademickim przysługuje prawo do 36 dni roboczych urlopu wypoczynkowego wciągu roku. Powinni je wykorzystać w okresie wolnym od zajęć dydaktycznych. Pierwszy urlop nauczyciel uzyskuje w ostatnim dniu poprzedzającym letnią przerwę w zajęciach dydaktycznych, a drugi i dalsze urlopy -z początkiem każdego następnego roku kalendarzowego.
Prawo o szkolnictwie wyższym kompleksowo reguluje zagadnienia związane z udzielaniem urlopów nauczycielom akademickim. Szczegóły dotyczące m.in. zasad i trybu ich udzielania wskazują, że ustawa w pełni reguluje zagadnienia dotyczące wypoczynku tej grupy zawodowej. Stąd do nauczycieli akademickich nie stosuje się kodeksu pracy w części dotyczącej urlopów wypoczynkowych, a więc również art. 167 k.p. Za wyłączeniem jego stosowania przemawia też specyfika wykonywanego zawodu oraz z góry określony termin wykorzystywania wypoczynku.
Nie można zatem powoływać się tu na art. 136 ust. 1 ustawy, wmyśl którego w sprawach wynikających ze stosunku pracy pracownika uczelni, nieuregulowanych w ustawie, stosuje się kodeks pracy. Relacje między kodeksem pracy a pragmatykami służbowymi (a taką jest ustawa o szkolnictwie wyższym) określa art. 5 k.p. Stanowi on, że gdy stosunek pracy określonej kategorii pracowników regulują przepisy szczególne, to kodeks pracy stosuje się w zakresie nieuregulowanym tymi przepisami. Nie ma więc podstaw prawnych, aby nauczyciele akademiccy korzystali z art.167 k.p.
