- Nasi pracownicy pracują w systemie równoważnym, z reguły po 12 godzin dziennie, z większą liczbą dni wolnych. Pracownica złożyła wniosek o opiekę nad dzieckiem na dwa dni. W tym roku z opieki nie korzystała, jednak dziecko w listopadzie kończy 14 lat. Czy przysługuje jej jeszcze wolne, mimo że w tym roku kalendarzowym dziecko osiąga wiek graniczny? Czy w tym systemie czasu pracy trzeba jej udzielić 16 godzin opieki? Przy realizacji wniosku faktycznie uzyskałaby 24 godziny zwolnienia. – pyta czytelniczka.

Z tego uprawnienia wolno skorzystać do dnia poprzedzającego ukończenie przez dziecko 14 lat. Niezależnie od systemu czasu pracy, uprawniona pracownica (pracownik) dokonuje wyboru, czy korzysta ze zwolnienia na opiekę nad dzieckiem w godzinach czy w dniach. Przy wyborze dni wolne opiewają na dwa pełne dni pracy – tj. na pełny rozkład zaplanowany do przepracowania na te dni.

Czytaj także: Opieka nad dzieckiem w godzinach na cały dzień

16 godzin lub dwa dni

Pracownikowi wychowującemu przynajmniej jedno dziecko w wieku do 14 lat przysługuje w ciągu roku kalendarzowego zwolnienie od pracy w wymiarze 16 godzin albo dwóch dni, z zachowaniem prawa do wynagrodzenia. Zwolnienia udziela się w dniach albo w godzinach. Wyboru dokonuje pracownik w pierwszym wniosku o udzielenie tego zwolnienia w roku. Podjętej decyzji nie może zmienić – wybór obowiązuje do końca roku, niezależnie od zmian w zakresie stosunku pracy, zmiany normy czasu pracy itp.

Pracodawca w żaden sposób nie może przy tym wpływać na wybór podwładnego.

Na całe dni

Wymiar zwolnienia wynosi dwa dni lub 16 godzin. Nie mamy tutaj do czynienia z przeliczaniem, takim jak przy urlopach wypoczynkowych, gdzie jeden dzień to 8 godzin. Są to dwa odrębne sposoby korzystania ze zwolnienia, z daleko idącymi różnicami w praktyce.

Zwolnienia dziennego udziela się zawsze na pełne dni pracy, niezależnie od liczby godzin pracy zaplanowanych do przepracowania danego dnia. Stąd też pracownica, korzystając ze zwolnienia w dniach, powinna je uzyskać na pełne dni pracy. Nie ma znaczenia ani stosowany system czasu pracy, ani konkretny rozkład czasu pracy.

Wiążący wniosek

Warto podkreślić, że co do zasady pracodawca powinien udzielić zwolnienia we wskazanym przez pracownicę terminie. Takie podejście jest związane ze specyficznym, szczególnym przeznaczeniem tego uprawnienia. W poradniku „Rodzice w pracy. Informator" wydawnictwa Państwowej Inspekcji Pracy na str. 68 czytamy: „Termin i czas wykorzystania zwolnienia na opiekę nad dzieckiem do 14 lat powinien być uzgodniony z pracodawcą. Ponieważ co do zasady, czas ten jest potrzebny pracownikowi do załatwienia spraw związanych z jego obowiązkami rodzicielskimi, pracodawca winien uwzględnić wniosek i udzielić go w sposób określony przez pracownika. Nieuzasadniona odmowa może być potraktowana jako naruszenie przepisów o uprawnieniach pracowników związanych z rodzicielstwem, co w świetle art. 281 pkt 5 Kodeksu pracy stanowi wykroczenie przeciwko prawom pracownika, zagrożone karą grzywny od 1000 zł do 30 000 zł".

Autor jest prawnikiem