Podmioty zobowiązane do badania sprawozdań finansowych określone zostały w art. 64 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=DED6E77EF8552CDCA4A624887B51EF46?n=1&id=324433&wid=327719]ustawy o rachunkowości[/link]. Zgodnie z ogólną zasadą dotyczy on jednostek kontynuujących działalność. Zgodnie z ust. 1 pkt 1 – 3 badaniu i ogłaszaniu podlegają roczne sprawozdania finansowe:

- banków, zakładów ubezpieczeń oraz zakładów reasekuracji,

- jednostek działających na podstawie przepisów o obrocie papierami wartościowymi oraz przepisów o funduszach inwestycyjnych,

- jednostek działających na podstawie przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych,

- spółek akcyjnych, z wyjątkiem spółek będących na dzień bilansowy w organizacji.

[srodtytul]Istotne wskaźniki[/srodtytul]

Pozostałe podmioty, które prowadzą księgi rachunkowe, nie zawsze muszą zawierać umowę z biegłym rewidentem. Co roku powinny więc sprawdzać, czy dotyczy ich ten obowiązek. W tym celu muszą ustalić, czy przekraczają limity określone w art. 64 ust. 1 pkt 4 ustawy o rachunkowości. Przepis ten ma zastosowanie m.in. do spółek cywilnych, jawnych i z ograniczoną odpowiedzialnością oraz do firm prowadzonych przez osoby fizyczne. Zgodnie z nim podmioty te powinny zapewnić weryfikację sprawozdania, jeśli w poprzedzającym roku obrotowym, za który sporządzono sprawozdania finansowe, spełniły co najmniej dwa z następujących warunków:

- średnioroczne zatrudnienie w przeliczeniu na pełne etaty wyniosło co najmniej 50 osób,

- suma aktywów bilansu na koniec roku obrotowego stanowiła równowartość w walucie polskiej co najmniej 2,5 mln euro,

- przychody netto ze sprzedaży towarów i produktów oraz operacji finansowych za rok obrotowy stanowiły równowartość w walucie polskiej co najmniej 5 mln euro.

Zgodnie z art. 3 ust. 2 ustawy o rachunkowości [b]kwoty w euro przelicza się na walutę polską po średnim kursie, ogłoszonym przez NPB na dzień bilansowy[/b]. Dla firm, których rok obrotowy pokrywa się z kalendarzowym, limity zobowiązujące do poddania sprawozdania za 2009 r. badaniu wynoszą odpowiednio 10 431 000 zł (2 500 000 euro) i 20 862 000 zł (5 000 000 euro).

Warto podkreślić, że [b]obliczając wysokość sprzedaży zobowiązującą do podpisania umowy z audytorem, należy uwzględnić tylko przychody netto ze sprzedaży towarów i produktów oraz operacji finansowych.[/b] Nie bierze się więc pod uwagę m.in. przychodów ze sprzedaży środków trwałych lub innych pozostałych przychodów operacyjnych.

[srodtytul]Kto wybiera biegłego[/srodtytul]

Wyboru audytora dokonuje organ zatwierdzający sprawozdanie finansowe jednostki, chyba że statut, umowa lub inne wiążące jednostkę przepisy stanowią inaczej. Decyzji tej nie może podejmować zarząd. To dlatego, że jednym z celów badania sprawozdania finansowego jest sprawdzenie, czy wywiązuje się z nałożonych na niego obowiązków w zakresie rachunkowości.

Kierownik jednostki zawiera ze wskazanym przez organ zatwierdzający sprawozdanie biegłym rewidentem umowę o jego badanie w terminie umożliwiającym udział audytora w inwentaryzacji znaczących składników majątkowych. Jej rozwiązanie jest możliwe jedynie w sytuacji zaistnienia uzasadnionej podstawy. Przepisy wyraźnie stanowią, że nie są nią różnice poglądów w sprawie stosowania zasad rachunkowości lub standardów rewizji finansowej. O rozwiązaniu umowy kierownik jednostki oraz audytor niezwłocznie informują Komisję Nadzoru Audytowego. Koszty wykonania czynności rewizji finansowej ponosi jednostka.

[srodtytul]Konieczna niezależność[/srodtytul]

Przy wyborze audytora trzeba pamiętać o postanowieniach [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=312008]ustawy z 7 maja 2009 r. o biegłych rewidentach i ich samorządzie, podmiotach uprawnionych do badania sprawozdań finansowych oraz o nadzorze publicznym (DzU nr 77, poz. 649).[/link] Zgodnie z jej art 56 ust. 2 czynności

rewizji finansowej przeprowadza biegły rewident spełniający warunki do wyrażenia bezstronnej i niezależnej opinii lub raportu. Ustęp 3 tego przepisu precyzuje, kiedy bezstronność i niezależność nie jest zachowana. Chodzi m.in. o sytuację, gdy biegły rewident posiada udziały, akcje lub inne tytuły własności w jednostce, w której wykonuje czynności rewizji finansowej (lub w jednostce z nią powiązanej).

Badania nie powinna również przeprowadzać osoba, która w ostatnich trzech latach uczestniczyła w prowadzeniu ksiąg rachunkowych lub sporządzaniu sprawozdania finansowego firmy lub w tym czasie była jej przedstawicielem prawnym (pełnomocnikiem), członkiem organów nadzorujących, zarządzających, administrujących lub pracownikiem.

Co ważne, przepis ten ustanawia również ogólną zasadę, zgodnie z którą czynności rewizji finansowej nie może przeprowadzać biegły, który po przeprowadzeniu czynności zmierzających do wyeliminowania powstałych zagrożeń nie może sporządzić bezstronnej i niezależnej opinii lub raportu.

[srodtytul]Obowiązki zarządu[/srodtytul]

Kierownik badanej jednostki zapewnia udostępnienie biegłemu rewidentowi, przeprowadzającemu badanie sprawozdania finansowego, ksiąg rachunkowych oraz dokumentów stanowiących podstawę dokonanych w nich zapisów oraz wszelkich innych dokumentów. Musi on również udzielać wyczerpujących informacji, wyjaśnień i oświadczeń niezbędnych do wydania opinii o sprawozdaniu.

Ponadto [b]biegły rewident jest uprawniony do uzyskania informacji związanych z przebiegiem badania od kontrahentów firmy (w tym także od banków i doradców prawnych)[/b]. W tym celu kierownik jednostki powinien mu udzielić odpowiedniego upoważnienia. Jeżeli przedmiotem badania jest sprawozdanie jednostki dominującej, to uprawnienia te przysługują także wobec jednostek zależnych, współzależnych i stowarzyszonych.

[ramka][b]Uwaga [/b]

Badaniu podlegają sprawozdania finansowe spółek przejmujących i spółek nowo zawiązanych sporządzone za rok obrotowy, w którym nastąpiło połączenie, a także roczne sprawozdania finansowe jednostek sporządzone zgodnie z MSR.[/ramka]

[ramka][b]Kiedy można podzielić wynik[/b]

[b]Podział lub pokrycie wyniku finansowego jednostek zobowiązanych, zgodnie z art. 64 ust. 1 ustawy o rachunkowości, do poddania badaniu rocznego sprawozdania finansowego może nastąpić po jego zatwierdzeniu przez odpowiedni organ,[/b] poprzedzonym wyrażeniem przez biegłego rewidenta opinii o tym sprawozdaniu. Podział lub pokrycie wyniku dokonane bez spełnienia tego warunku jest nieważne z mocy prawa. [/ramka]

[i]masz pytanie, wyślij e-mail do [mail=autorak.pilat@rp.pl]autorak.pilat@rp.pl[/mail][/i]