„Zamiast wyrzucić – ponownie użyj. Zamiast bezmyślnie zużywać – oszczędzaj”. To nie tylko modne hasła, ale konkretne działania, które coraz częściej zmieniają oblicze współczesnego biznesu. Model gospodarki o obiegu zamkniętym staje się kluczowym narzędziem w dążeniu do zrównoważonego rozwoju – przekonuje Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości.

W opublikowanym przez nią przewodniku „Współpraca na rzecz transformacji w kierunku gospodarki o obiegu zamkniętym”, przygotowanym w oparciu o środki Funduszy Europejskich dla Polski Wschodniej, czytamy, że firmy, które przyjmują zasady gospodarki o obiegu zamkniętym (GOZ), zyskują przewagę konkurencyjną na wielu frontach. PARP tłumaczy, że GOZ to model biznesowy, który koncentruje się na zminimalizowaniu odpadów oraz efektywnym wykorzystaniu zasobów poprzez ich wielokrotne użytkowanie, recykling i odzysk. Jej celem jest zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych i poziomu wykorzystania energii. W GOZ każdy materiał jest traktowany jako surowiec do ponownego wykorzystania.

Jak GOZ wspiera biznes?

W przewodniku czytamy, że model GOZ przyczynia się do ochrony środowiska, ale też przynosi firmom wymierne korzyści. Dzięki wdrażaniu zasad cyrkularności przedsiębiorstwa mogą:

  • obniżyć koszty operacyjne poprzez minimalizację odpadów, lepsze zarządzanie surowcami i optymalizację procesów produkcyjnych;
  • zwiększyć swoją innowacyjność, wprowadzając nowe modele biznesowe, takie jak regeneracja, recykling czy ponowne wykorzystanie produktów;
  • zwiększyć odporność na kryzysy surowcowe, co staje się coraz ważniejsze w obliczu globalnych zawirowań rynkowych.

PARP przekonuje przy tym, że kluczem do sukcesu w transformacji w kierunku GOZ jest współpraca międzysektorowa, między firmami, instytucjami publicznymi i ośrodkami badawczo-rozwojowymi. – Partnerstwa te umożliwiają wymianę wiedzy i doświadczeń oraz wprowadzanie innowacyjnych rozwiązań, co przyspiesza proces adaptacji do wymagań związanych z GOZ. Współpraca międzysektorowa pozwala firmom na lepsze wykorzystanie zasobów i wdrażanie nowych modeli biznesowych, które są bardziej zrównoważone i konkurencyjne. Dzięki wsparciu instytucji publicznych przedsiębiorstwa mogą skorzystać z doradztwa, finansowania oraz dostępu do narzędzi wspomagających proces transformacji – przekonuje agencja.

Oferta PARP dla przedsiębiorstw

PARP wskazuje, że w ramach Funduszy Europejskich dla Polski Wschodniej 2021–2027 dostępnych jest obecnie kilka naborów dla firm.

  • „Gospodarka o obiegu zamkniętym w MŚP” to nabór, który obejmuje opracowanie modelu biznesowego GOZ-transformacji oraz jego wdrożenie, a dofinansowanie w ramach etapu pierwszego przeznaczone jest na zakup usług doradczych od zewnętrznych ekspertów. Przedsiębiorcy mają również możliwość skorzystania z narzędzia autodiagnozy, aby ocenić swój potencjał w zakresie transformacji w kierunku gospodarki o obiegu zamkniętym. Wnioski można tu składać do 3 kwietnia 2025 r.
  • „Gospodarka o obiegu zamkniętym w MŚP, etap II” jest skierowany do firm, które w I etapie działania opracowały projekt modelu biznesowego GOZ, a ten został zatwierdzony przez PARP. Firmy mogą uzyskać wsparcie na wdrożenie modelu biznesowego, który minimalizuje odpady i zwiększa efektywność zasobów. Dofinansowanie w tym etapie może wynosić nawet 3,5 mln zł. Wnioski należy składać do 19 grudnia 2024 r.
  • „Akademia transformacji cyrkularnej dla biznesu” to z kolei program oferujący warsztaty, spotkania eksperckie, wizyty studyjne oraz bezpłatne usługi konsultacyjne. Inicjatywa umożliwia również zaprezentowanie swoich produktów i usług podczas European Sustainability Congress 2024 w ramach Circular Week 2024 – wydarzenia promującego koncepcje cyrkularne w Polsce i Europie.

W ramach Funduszy Europejskich dla Rozwoju Społecznego firmy mogą natomiast skorzystać z konkursu „GOZ – to się opłaca”. Jego celem jest wsparcie przedsiębiorstw w rozwijaniu kompetencji w zakresie zielonej ekonomii, koncentrującej się na niskiej lub zerowej emisyjności i gospodarce o obiegu zamkniętym. Konkurs ma na celu popularyzację najlepszych rozwiązań związanych z GOZ, w tym produktów i modeli biznesowych, które przynoszą korzyści środowiskowe, ekonomiczne, społeczne i zarządcze. Nabór potrwa do 31 stycznia 2027 r.

Oni już skorzystali ze wsparcia

PARP przypomina, że pierwsze firmy już zrealizowały projekty w ramach naboru „Gospodarka o obiegu zamkniętym w MŚP – etap I” z Funduszy Europejskich dla Polski Wschodniej. Każda z nich opracowała model biznesowy GOZ-transformacji. Wśród tych znalazły się takie przedsiębiorstwa jak: BRYK, Polska Korporacja Recyklingu, Społem Powszechna Spółdzielnia Spożywców w Siedlcach czy Odysseya Yachts.   

– Elementem projektu każdej z tych firm była dogłębna analiza procesów i strategii pod kątem zasad GOZ. Firmy w opracowanym modelu przedstawiły m.in. zagadnienia dotyczące przeprowadzenia audytu działalności w kontekście idei nurtu GOZ w aspekcie m.in. technologicznym i produkcyjnym, organizacyjnym, logistycznym. W ramach usług doradczych firmy uwzględniły identyfikację głównych obszarów do poprawy w myśl GOZ, identyfikację technologii oraz określenie potencjalnych możliwości współpracy z innymi przedsiębiorstwami – wylicza agencja.

GOZ a ekologia

Gospodarka o obiegu zamkniętym jest dziś kluczowym elementem polityki ekologicznej UE, której celem jest osiągnięcie neutralności klimatycznej do 2050 r. Rosnące zainteresowanie tym modelem gospodarki wynika z rosnącego zapotrzebowania na surowce.

Globalna gospodarka zużywa dziś ponad 100 miliardów ton surowców rocznie, z czego jedynie około 8,6 proc. jest ponownie używane. To pokazuje skalę marnowanego potencjału, który można wykorzystać, wdrażając model cyrkularny.