Osoba, która nie rozwiązała stosunku pracy z pracodawcą, na rzecz którego wykonywała zatrudnienie bezpośrednio przed nabyciem prawa do emerytury, musi się liczyć z tym, że ZUS po przyznaniu świadczenia zawiesi prawo do jego pobierania.
Wynika to z art. 103a ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. DzU z 2009 r. nr 153, poz. 1227 ze zm.; dalej ustawa emerytalna). Aby pobierać przyznaną emeryturę, konieczne jest rozwiązanie umowy o pracę przynajmniej na jeden dzień. Ponowne zatrudnienie można podjąć nie wcześniej niż w dniu, od którego ZUS przyznał prawo do świadczenia emerytalnego.
Świadczeniobiorca, który chce pobierać emeryturę, musi rozwiązać każdy stosunek pracy, w którym pozostaje po przejściu na to świadczenie. A więc nie tylko ten zawarty w Polsce zgodnie z krajowymi przepisami prawa pracy, ale również zatrudnienie wykonywane w państwach członkowskich Unii Europejskiej, Islandii, Liechtensteinie, Norwegii, Szwajcarii lub w państwach, z którymi Polskę łączą dwustronne umowy międzynarodowe w dziedzinie zabezpieczenia społecznego (oprócz Australii).
Nieważny przychód ani wiek
ZUS zawiesza prawo do emerytury niezależnie od tego, jak wysoki przychód emeryt uzyskuje z tytułu zatrudnienia podjętego jeszcze przed nabyciem uprawnień emerytalnych. Dotyczy to więc również tych osób, które zgodnie z przepisami mogą dorabiać bez ograniczeń od miesiąca, w którym ukończą powszechny wiek emerytalny (obecnie 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn).
One również, aby pobierać przyznane świadczenie, muszą rozwiązać stosunek pracy. Dopiero wtedy mogą na nowo podjąć działalność zarobkową i uzyskiwać przychód w nieograniczonej wysokości bez żadnych konsekwencji dla wypłacanej emerytury.
Przykład
Pani Janina pracuje obecnie na podstawie umowy o pracę na 1/3 etatu. Jej miesięczne wynagrodzenie to 650 zł. W najbliższym czasie zamierza ubiegać się o przyznanie wcześniejszej emerytury. Po jej uzyskaniu chciałaby dodatkowo pracować. Jeśli jednak nie rozwiąże stosunku pracy, to ZUS zawiesi przyznane świadczenie mimo niskich zarobków uzyskiwanych z tytułu zatrudnienia.
Przykład
Pan Marek pracuje obecnie na pełnym etacie. W grudniu br. ukończy 65 lat i wtedy chce złożyć wniosek o emeryturę.
Jeśli rozwiązałby stosunek pracy przed przejściem na to świadczenie, to wynagrodzenie, jakie ponownie uzyskiwałby z tytułu zatrudnienia podjętego po przyznaniu emerytury (6500 zł) nie przeszkodziłoby mu w pobieraniu świadczenia w pełnej wysokości.
Jeśli jednak nie rozwiąże stosunku pracy, ZUS zawiesi prawo do przyznanej emerytury. I nie będzie miało znaczenia, że pan Marek ukończył powszechny wiek emerytalny.
Z urzędu uprzywilejowana
Przepis przewidujący zawieszenie prawa do emerytury w przypadku kontynuowania dotychczasowego stosunku pracy dotyczy każdej emerytury przyznanej przez ZUS, zarówno po ukończeniu powszechnego, jak i wcześniejszego wieku emerytalnego. Co więcej, w związku z kontynuowaniem zatrudnienia zawieszeniu podlega nie tylko emerytura z FUS, ale również okresowa emerytura kapitałowa ustalona ze środków zgromadzonych w otwartym funduszu emerytalnym i na subkoncie w ZUS (w tzw. II filarze).
Ten rygor omija jedynie emerytury przyznane z urzędu. Przypomnijmy, że taka emerytura przysługuje osobie pobierającej rentę z tytułu niezdolności do pracy po osiągnięciu przez nią powszechnego wieku emerytalnego, tj. obecnie 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn (art. 24a i art. 27a ustawy emerytalnej). Chodzi zarówno o emeryturę z FUS, jak i okresową emeryturę kapitałową. Osoba uprawniona do tych świadczeń przyznanych z urzędu może je pobierać bez względu na kontynuowanie zatrudnienia.
Wskazane jest zatem, by rencista zbliżający się do wieku emerytalnego, podjął decyzję, czy sam złoży wniosek o emeryturę, czy zostawi sprawę do załatwienia ZUS-owi > patrz ramka.
WYBÓR NALEŻY DO UBEZPIECZONEGO
Osoba uprawniona do renty z tytułu niezdolności do pracy sama może zdecydować, czy chce uzyskać emeryturę przyznaną w zwykłym trybie (na wniosek), czy też tę przyznaną przez ZUS z urzędu.
Jeśli bowiem spełni warunki wymagane do uzyskania świadczenia i zgłosi wniosek o jego przyznanie najpóźniej ostatniego dnia miesiąca, w którym ukończy powszechny wiek emerytalny, ZUS ustali prawo do emerytury w tym właśnie trybie. W takiej sytuacji, aby pobierać emeryturę trzeba jednak rozwiązać dotychczasowy stosunek pracy.
W przeciwnym razie świadczenie zostanie zawieszone. Świadczeniobiorca może wtedy pobierać dotychczasową rentę z tytułu niezdolności do pracy, jeśli została przyznana na okres dłuższy niż do osiągnięcia powszechnego wieku emerytalnego. Jeśli jednak utraci prawo do renty, to i tak będzie musiał rozwiązać stosunek pracy, aby pobierać zawieszoną emeryturę.
Przykład
Pani Hanna od marca 2008 r. była uprawniona do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy przyznanej do osiągnięcia powszechnego wieku emerytalnego (60 lat), tj. do 15 września 2012 r. Od stycznia 2010 r. ponownie podjęła zatrudnienie w ramach stosunku pracy, które nadal kontynuuje.
Przychód uzyskiwany z tego tytułu jest na tyle niski, że nie skutkuje zawieszeniem ani zmniejszeniem renty. Do końca września 2012 r. (a więc do końca miesiąca, w którym pani Hanna ukończyła powszechny wiek emerytalny) nie zgłosiła wniosku o emeryturę. W związku z tym ZUS przyznał jej to świadczenie z urzędu. Mimo nierozwiązania dotychczasowego stosunku pracy, podjął wypłatę tego świadczenia.
Przykład
Pan Waldemar od stycznia 2009 r. jest uprawniony do renty z tytułu niezdolności do pracy przyznanej do dnia osiągnięcia powszechnego wieku emerytalnego (65 lat), tj. do 10 sierpnia 2012 r. Po uzyskaniu renty podjął pracę na 1/2 etatu i zatrudnienie to kontynuuje do dzisiaj. Ze względu na to, że udowodnił staż ubezpieczeniowy wystarczający do przyznania emerytury (25 lat), pod koniec sierpnia 2012 r. zgłosił wniosek o to świadczenie.
ZUS przyznał emeryturę od dnia ukończenia powszechnego wieku emerytalnego, ale nie podjął jej wypłaty ze względu na kontynuowanie dotychczasowego stosunku pracy. Aby ją pobierać Pan Waldemar musi rozwiązać stosunek pracy. Nie miałby takiego obowiązku, gdyby nie zgłosił wniosku o emeryturę i poczekał, aż ZUS przyzna to świadczenie z urzędu.
