- 20 grudnia 2011 r. żona urodziła syna i z tego tytułu ma prawo do zasiłku macierzyńskiego. 23 grudnia szpital wypisał ich oboje. 28 grudnia małżonka miała poważny wypadek komunikacyjny i obecnie przebywa w szpitalu. Czy w tej sytuacji, jeżeli jestem zatrudniony na umowę o pracę, mogę otrzymać zasiłek opiekuńczy z tytułu opieki nad synem?
– pyta czytelnik.
Świeżo upieczona mama podlegająca ubezpieczeniu chorobowemu po porodzie ma urlop macierzyński. Okres ten jest dla niej niezbędny, aby powróciła do zdrowia po połogu i opiekowała się wtedy oseskiem. Nie zawsze taki scenariusz jest możliwy, w szczególności gdy stan zdrowia matki wymaga leczenia szpitalnego.
Jeśli stan zdrowia uniemożliwia kobiecie opiekę nad noworodkiem, może ją przejąć jego ojciec lub najbliższy członek rodziny. Osoby te uzyskają za ten czas zasiłek opiekuńczy pod warunkiem, że przerwą zatrudnienie lub inną działalność zarobkową w celu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem.
Matka w pierwszych ośmiu tygodniach od porodu nie może przerwać urlopu macierzyńskiego, gdyż jest to okres wyznaczony dla kobiet w celu powrotu do pełnej sprawności psychofizycznej. Gdy w tym czasie stan zdrowia uniemożliwia jej sprawowanie osobistej opieki nad potomkiem, a zajmie się nim ubezpieczony ojciec dziecka, może uzyskać prawo do zasiłku opiekuńczego za dodatkowy okres.
Ubezpieczenie to podstawa
Świadczenie to przysługuje za okres pobytu matki w szpitalu do upływu ośmiu tygodni (do 56 dni), ale nie dłużej niż do ukończenia przez niemowlę ośmiu tygodni życia.
Prawo do dodatkowego zasiłku opiekuńczego przysługuje pod warunkiem, że matka dziecka jest na urlopie macierzyńskim. Nie skorzysta z niego ojciec dziecka, którego matka przebywa w szpitalu, ale nie ma prawa do urlopu macierzyńskiego, gdyż jest osobą niepozostającą w ubezpieczeniu chorobowym, np. bezrobotną.
Zasiłek ten przysługuje dodatkowo, a więc jest całkowicie niezależny od zwykłego zasiłku opiekuńczego.
Zgodnie z art. 32 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (tekst jedn. DzU z 2010 r. nr 77, poz. 512 ze zm., dalej ustawa zasiłkowa) prawo do zwykłego zasiłku przysługuje w związku z opieką nad chorym dzieckiem do lat 14, zdrowym dzieckiem do lat 8., czy innym chorym członkiem rodziny.
Natomiast wypłacany dodatkowy zasiłek opiekuńczy nie łączy się z rokiem kalendarzowym i nie należy go wliczać do limitu 60 dni, o których mowa w art. 33 ust. 1 pkt 1 ustawy zasiłkowej.
Przykład
7 listopada 2011 r. pracownica urodziła trzecie dziecko. Ze względu na stan zdrowia od porodu do 30 listopada 2011 r. (24 dni) przebywała w szpitalu. Syn był z nią tam do 10 listopada 2011 r. W tym roku kalendarzowym kobieta pobierała przez 42 dni zasiłek opiekuńczy, gdyż sprawowała opiekę nad chorą starszą córką w wieku trzech lat.
Od 11 do 30 listopada 2011 r. (20 dni) pracownik (mąż pracownicy) wystąpił o wypłatę zasiłku opiekuńczego na najmłodsze dziecko w okresie, w którym jego matka nie może się nim opiekować, gdyż trafiła do szpitala. Okresu tego nie wlicza się do limitu 60 dni wypłaty zasiłku opiekuńczego w roku kalendarzowym, nie sumuje się więc z okresem wcześniej wypłaconego zasiłku opiekuńczego na starszą córkę za 42 dni.
Długa choroba i co dalej
Dodatkowy zasiłek opiekuńczy wolno wypłacać nie dłużej niż do ukończenia przez dziecko 56 dni życia. Dlatego czytelnik będzie mógł korzystać z niego maksymalnie do 13 lutego 2012 r. A co się będzie dalej, jeżeli stan zdrowia małżonki nie pozwoli jej na opuszczenie szpitala?
W tej sytuacji są dwie możliwości. Po pierwsze, po wybraniu ośmiu tygodni świadczenia po porodzie pracownica może na swój wniosek przerwać urlop macierzyński, jeśli o zasiłek macierzyński wystąpi ubezpieczony ojciec dziecka. Wówczas od 14 lutego 2012 r. do dnia wyjścia matki ze szpitala ojcu dziecka należy się zasiłek macierzyński (art. 180 § 61 k.p.).
Łączny wymiar tego wykorzystanego przez matkę i ojca dziecka nie może przekroczyć 140 dni, a więc wymiaru urlopu macierzyńskiego określonego w art. 180 § 1 k.p. Z zasiłku macierzyńskiego pracownik mógłby maksymalnie skorzystać do 7 maja 2012 r. (56 dni urlopu wybranego przez matkę dziecka + 84 dni przez ojca).
Po przerwaniu macierzyńskiego pracownica – na podstawie zwolnienia lekarskiego ZUS ZLA – miałaby prawo do świadczeń chorobowych za czas choroby, czyli odpowiednio wynagrodzenia chorobowego (w wysokości 80 proc. podstawy wymiaru) lub zasiłku (70 proc. podstawy).
Jeśli szpital wypisze kobietę wcześniej, w celu podjęcia wypłaty zasiłku macierzyńskiego za okres po wyjściu z lecznicy ubezpieczona powinna przedłożyć zaświadczenie o okresie zasiłku macierzyńskiego wypłaconego ojcu dziecka. Ten, aby wstrzymano mu wypłatę tego świadczenia, przedstawia pracodawcy zaświadczenie wystawione przez szpital, że matka nie przebywa już na oddziale.
Po drugie, jeśli matka dziecka nie wystąpi o przerwanie urlopu macierzyńskiego i pobieranie zasiłku macierzyńskiego, to od 14 lutego 2012 r. ojcu dziecka na podstawie art. 32 ust. 1 pkt 1 c ustawy zasiłkowej będzie przysługiwał zasiłek opiekuńczy z racji sprawowania opieki nad zdrowym dzieckiem w wieku do lat ośmiu z powodu pobytu w szpitalu matki dziecka stale się nim opiekującej. Wymiar tego świadczenia jest ograniczony w roku kalendarzowym do 60 dni.
Niezbędne dokumenty
Ubieganie się o przyznanie i wypłatę dodatkowego zasiłku opiekuńczego wymaga złożenia wniosku o uzyskanie zasiłku opiekuńczego na druku ZUS Z-15. Dodatkowo do jego wypłaty niezbędne jest zaświadczenie lekarskie o okresie pobytu ubezpieczonej matki dziecka w szpitalu oraz oświadczenie o tym, że pobiera zasiłek macierzyński w pierwszych ośmiu tygodniach po porodzie.
Jeżeli matka nie korzystałaby z zasiłku macierzyńskiego, gdyż przed porodem np. nie była zatrudniona, to pracownik nie otrzyma dodatkowego zasiłku opiekuńczego.
Czytelnik może się obecnie ubiegać o dodatkowy zasiłek opiekuńczy za okres pobytu matki dziecka w szpitalu, czyli począwszy od 28 grudnia 2011 r. do wykorzystania przez nią ośmiu tygodni urlopu macierzyńskiego po porodzie, tj. do 13 lutego 2012 r. (48 dni). Będzie mu on przysługiwał w wysokości 80 proc. podstawy wymiaru.
Od tego, czy stan zdrowia małżonki wymaga dalszej hospitalizacji i podjętej przez nią decyzji w sprawie urlopu macierzyńskiego, będzie zależało z jakiego świadczenia rodzice skorzystają po 14 lutego 2012 r.
Zobacz serwis:
