Abolicja składkowa dla zalegających z opłatami ZUS

15 stycznia 2013 r. weszła w życie ustawa z 9 listopada 2012 r. o umorzeniu należności powstałych z tytułu nieopłaconych składek przez osoby prowadzące pozarolniczą działalność (DzU z 31 grudnia 2012 r., poz. 1551; dalej ustawa abolicyjna). Nowe przepisy umożliwiają redukcję zadłużenia na własne ubezpieczenia. Chodzi o zaległości składkowe powstałe i narastające na koncie płatnika – biznesmena od 1 stycznia 1999 r. do 28 lutego 2009 r. Z darowania zusowskich danin skorzystać mogą ci, którzy zlikwidowali działalność gospodarczą najpóźniej z końcem sierpnia 2012 r. i później już nie rozpoczęli żadnego biznesu.

Krąg uprawnionych

O umorzeniową ulgę mogą się ubiegać wszyscy biznesmeni objęci między styczniem 1999 r. a lutym 2009 r. z tytułu działalności obowiązkowo ubezpieczeniem emerytalnym, rentowymi i wypadkowym. Chodzi o osoby, które pozarolniczą działalność prowadziły zarówno na podstawie przepisów o działalności gospodarczej lub innych przepisów szczególnych, jak również te, które:

- zajmowały się działalnością twórczą lub artystyczną,

- praktykowały w zakresie wolnego zawodu,

- były wspólnikami jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością lub wspólnikami spółki jawnej, komandytowej bądź partnerskiej.

Możliwość pozbawienia się zaległości składkowych pozwoli spokojniej odetchnąć także spadkobiercom i osobom trzecim, wobec których ZUS wydał decyzje o przeniesieniu odpowiedzialności za zobowiązania płatnika z tytułu nieopłaconych składek na jego własne ubezpieczenia za okres od 1 stycznia 1999 r. do 28 lutego 2009 r.

Z dawnych należności wyzerują się dawnym biznesmenom jedynie składki na własne ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz wypadkowe za wyżej wymieniony okres (styczeń 1999 r. – luty 2009 r.). Jeśli ZUS je umorzy, to abolicja obejmie również należne za ten sam czas składki zdrowotne i te na Fundusz Pracy. Automatycznie odpadną również odsetki za zwłokę, opłata prolongacyjna, opłata dodatkowa, koszty upomnienia oraz koszty egzekucyjne naliczone od należności podlegających umorzeniu.

Żeby jednak skorzystać z abolicyjnego dobrodziejstwa, trzeba na dzień wydania decyzji o umorzeniu być wolnym od długów składkowych niepodlegających umorzeniu, za wyjątkiem należności z tytułu składek należnych za okres do 31 grudnia 1998 r. Nie można także mieć długu niepodlegającego umorzeniu w terminie 12 miesięcy od dnia uprawomocnienia się decyzji określającej warunki umorzenia lub w terminie wynikającym z zawartej umowy o rozłożeniu zadłużenia na raty.

Dwa lata na decyzję

Większość uprawnionych może złożyć wniosek o umorzenie należności w terminie 24 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy, czyli do 15 stycznia 2015 r. Natomiast osoby, którym ZUS po dniu wejścia w życie tego aktu prawnego wyda decyzję o:

- podleganiu obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym,

- wysokości zadłużenia z tytułu składek na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne za okres od 1 stycznia 1999 r. do 28 lutego 2009 r.,

- przeniesieniu odpowiedzialności na spadkobiercę lub osobę trzecią

będą mogły złożyć taki wniosek w ciągu 12 miesięcy od dnia uprawomocnienia się decyzji, chyba że termin 24 miesięcy jest dłuższy.

Niezbędne papiery

O tym, jakie dokumenty należy przedłożyć w ZUS, ubiegając się o składkową abolicję, decyduje status wnioskującego >patrz tabela.

W myśl nowych przepisów tylko osoby, które zawiesiły lub wyrejestrowały firmę przed 1 września 2012 r., mogą liczyć na umorzenie zaległości właściwie od ręki. Dłużej będą musieli poczekać przedsiębiorcy, którzy przed 1 września 2012 r. nie zakończyli ani nie zawiesili działalności albo po tej dacie podjęli ją na nowo. Także oni mogą i powinni już teraz składać wnioski o umorzenie zaległości. Na decyzję w tej sprawie poczekają jednak co najmniej kilka miesięcy, bo tyle zajmie Komisji Europejskiej rozstrzygnięcie, czy nowa ustawa nie przewiduje niedozwolonej przez unijne przepisy pomocy publicznej.

Przedsiębiorcy, którzy wciąż prowadzą działalność gospodarczą, muszą już teraz, podczas składania wniosku o umorzenie, spełnić dodatkowe wymagania. Oprócz wypełnionego formularza wskazującego, o umorzenie jakich składek się ubiegają, muszą również złożyć wszystkie zaświadczenia z urzędu skarbowego o udzielonej pomocy de minimis uzyskanej w latach, za które przedsiębiorca ubiega się o umorzenie składek, a także z dwóch lat poprzedzających, czyli maksymalnie z lat 1997–2009. Można je zastąpić oświadczeniem o kwotach uzyskanej pomocy lub oświadczeniem, że przedsiębiorca nie korzystał z tego rodzaju wsparcia.