Osoba, która prowadzi pozarolniczą działalność i dodatkowo pracuje na podstawie umowy zlecenia albo umowy o świadczenie usług (nie w ramach tej działalności), co do zasady podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z tytułu działalności. Jako zleceniobiorca może przystąpić do tych ubezpieczeń dobrowolnie, na swój wniosek.
Możliwość zmiany tytułu do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych na umowę zlecenia zależy od przychodu z tej umowy i od wysokości podstawy składek opłacanych z tytułu działalności.
Ważna podstawa wymiaru
Przedsiębiorca może wybrać umowę zlecenia jako tytuł do obowiązkowych ubezpieczeń (i złożyć takie oświadczenie zleceniodawcy), jeśli podstawa wymiaru składek z tej umowy jest co najmniej równa kwocie 60 proc. prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego (w 2016 r. – 2433 zł). Taka zmiana jest możliwa tylko na bieżąco.
W takiej sytuacji składki na obowiązkowe ubezpieczenia emerytalne, rentowe, wypadkowe i ubezpieczenie zdrowotne należne są z tytułu zlecenia, a prowadzenie działalności objęte jest tylko obowiązkowo ubezpieczeniem zdrowotnym.
Ta zasada dotyczy wszystkich osób prowadzących pozarolniczą działalność, a nie tylko działalność gospodarczą.
Przykład
Pan Kazimierz prowadzi pozarolniczą działalność od 1 czerwca 2016 r. Rozlicza składki od podstawy 2433 zł (tj. 60 proc. prognozowanego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia). Od 1 do 31 grudnia 2016 r. wykonuje również pracę na podstawie umowy zlecenia. Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu tej umowy wyniesie 2000 zł. Pan Kazimierz w grudniu 2016 r. podlega obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym z tytułu prowadzonej pozarolniczej działalności. Może być również objęty, na swój wniosek, dobrowolnie ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi z tytułu wykonywanej umowy.
Tylko przy działalności gospodarczej
Odrębne zasady stosuje się do osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą, które opłacają składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe od podstawy wynoszącej 30 proc. minimalnego wynagrodzenia (w 2016 r – 555 zł) i jednocześnie wykonują pracę na podstawie umowy zlecenia. Co do zasady podlegają one obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z obu tytułów – tj. zarówno z działalności, jak i zlecenia. Jeśli jednak z jednego bądź kilku tytułów łączna podstawa wymiaru składek na te ubezpieczenia osiągnie kwotę minimalnego wynagrodzenia (w 2016 r. – 1850 zł, a w 2017 r. – 2000 zł), to od kolejnego tytułu nie trzeba opłacać składek. Można też na bieżąco zmienić tytuł do obowiązkowych ubezpieczeń emerytalnego i rentowych.
Przykład
Pani Zofia prowadzi pozarolniczą działalność gospodarczą od 1 lutego 2016 r. Z tytułu tej działalności opłaca składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe na tzw. preferencyjnych zasadach (tj. naliczane od podstawy równej 555 zł). Od 1 do 31 grudnia 2016 r. wykonuje pracę na podstawie umowy o świadczenie usług. Przychód z tej umowy wyniesie 800 zł. Pani Zofia w grudniu podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z obu tytułów – działalności gospodarczej i umowy o świadczenie usług.
Przykład
Pani Maria rozpoczęła prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej od 1 lutego 2016 r. Opłaca składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe od obowiązującej ją najniższej podstawy wymiaru składek, tj. od 555 zł. Od 1 do 20 grudnia 2016 r. pani Maria wykonywała też pracę na podstawie umowy zlecenia. W grudniu przychód z tej umowy wyniósł 6200 zł. Ponieważ z tytułu wykonywania umowy zlecenia podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe osiągnęła wysokość minimalnego wynagrodzenia, to w grudniu br. pani Maria może opłacić z tytułu działalności tylko obowiązkową składkę na ubezpieczenie zdrowotne.
—oprac. pracownicy Centrali ZUS
