Przywilej opłacania niższych składek ZUS dotyczy tylko tych przedsiębiorców, którzy otwierają działalność gospodarczą po raz pierwszy. Przez pełne 24 miesiące, licząc od tego, w którym rozpoczęli biznes, mogą opłacać składki na ubezpieczenia społeczne od niższej, preferencyjnej, podstawy. Dodatkowo, korzystając z przysługującego im przywileju, są zwolnieni z obowiązku opłacania składki na Fundusz Pracy, wynoszącej 2,45 proc. podstawy składek społecznych. Warto podkreślić, że jedyną opłatą, której nie dotyka ulga, jest składka na ubezpieczenie zdrowotne. Niezależnie od tego, czy przedsiębiorca płaci pełny, czy preferencyjny ZUS, składka na ubezpieczenie zdrowotne jest stała, naliczona od zadeklarowanej kwoty, nie niższej niż 75 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia.
Kto ma prawo do ulgi
Przedsiębiorca, który chciałby skorzystać z preferencyjnej wysokości składek, musi być świadomy, jakie przesłanki powinien spełnić. Głównym warunkiem jest nieprowadzenie działalności w okresie ostatnich 60 miesięcy przed rozpoczęciem działalności oraz brak wykonywania działalności gospodarczej na rzecz byłego pracodawcy, na rzecz którego przed dniem rozpoczęcia działalności w bieżącym lub w poprzednim roku kalendarzowym wykonywały w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres wykonywanej działalności.
Przedsiębiorcy prowadzący działalność zobligowani są do opłacania składek na ubezpieczenia społeczne, zdrowotne, a także Fundusz Pracy – w przypadku tych opłacających pełny ZUS. Tylko składka chorobowa jest dobrowolna, resztę mają obowiązek opłacać. Wysokość minimalnej podstawy składek na ubezpieczenia społeczne jest stała, ogłaszana na dany rok kalendarzowy.
Bez deklaracji
Przedsiębiorcy opłacający składki od minimalnej podstawy – niezależnie, czy normalnej, czy preferencyjnej – nie mają obowiązku comiesięcznego składania deklaracji DRA. Po złożeniu pierwszej deklaracji powinni dopełnić tego obowiązku dopiero wtedy, gdy zajdą jakieś zmiany w porównaniu do miesiąca poprzedniego.
24 miesiące, a później...
Przedsiębiorca decydujący się skorzystać z preferencyjnych stawek ZUS powinien być świadomy, że ta ulga przysługuje tylko przez 24 pełne miesiące od momentu rozpoczęcia działalności. Oznacza to, że jeśli rozpoczną działalność w trakcie miesiąca, za jego część muszą opłacić składki od pełnej podstawy. Okres zwolnienia zaczyna bieg od następnego miesiąca, a kończy się po upływie pełnych 24 miesięcy.
...także formalności
Przejście z preferencyjnego ZUS na „normalny" nie jest automatycznym procesem. Na przedsiębiorcy ciąży obowiązek poinformowania ZUS o tym fakcie poprzez złożenie druku ZUS ZWUA z kodem ubezpieczenia 05 70 xx, tj. z kodem, dla którego przypisany jest preferencyjny ZUS. Zgłoszenie to należy złożyć w terminie 7 dni o daty utraty uprawnień.
Ten sam termin obowiązuje, aby przedsiębiorca zgłosił się na druku ZUS ZUA z kodem 05 10 xx, oznaczającym deklarację opłacania składek od normalnej, minimalnej podstawy.
Za pierwszy miesiąc po zmianie należy też złożyć deklarację ZUS DRA oraz rozpocząć opłacanie składek od wyższej podstawy. Termin na wykonanie tych obowiązków przypada do 10. dnia następnego miesiąca za miesiąc poprzedni – zarówno gdy prowadzący działalność prowadzi ją jednoosobowo, jak i wtedy, gdy zgłasza do ubezpieczeń osobę współpracującą.
–Magdalena Ciałkowska
Autorka jest ekspertką ds. zarządzania zasobami ludzkimi i administracji kadrowo-płacowej w dziale usług księgowych BDO
