„Jeśli przedsiębiorca rozpoczął działalność gospodarczą od 1 stycznia 2023 r. i jako formę rozliczenia wybrał podatek liniowy lub skalę podatkową, konieczne jest roczne rozliczenie składki zdrowotnej za 2022 r.”. To cytat z wyjaśnień ZUS i wcale nie ma tu pomyłki w datach.
- Brzmi to absurdalnie, ale faktycznie taki obowiązek wynika z przepisów – mówi Izabela Leśniewska, doradca podatkowy w kancelarii Alo-2.
Skala i liniówka z przesunięciem
Przypomnijmy, że roczne rozliczenie składki zdrowotnej trzeba sporządzić do 22 maja. To nowe zadanie dla przedsiębiorców, wprowadzone przez Polski Ład. W deklaracji ZUS DRA (dla prowadzących działalność jednoosobowo) lub RCA (dla opłacających też składki za inne osoby) muszą policzyć roczną składkę i porównać ją z sumą miesięcznych. Jeśli roczna jest wyższa trzeba dopłacić różnicę, jeśli niższa dostaniemy zwrot.
- Przedsiębiorcy na skali podatkowej oraz liniowym PIT liczą składkę zdrowotną z przesunięciem, od dochodu za poprzedni miesiąc. W deklaracji, w której robią rozliczenie 2022 r., wpisują składki należne za okres luty 2022-styczeń 2023. Czyli liczone od dochodu z działalności za okres styczeń 2022 - grudzień 2022 – tłumaczy Artur Kowalski, doradca podatkowy w kancelarii AK-TAX.
Do odzyskania będzie 270,90 zł
A co z tymi, którzy założyli firmę dopiero w styczniu 2023 r.? – Musieli zapłacić składkę za ten miesiąc, ale ponieważ w grudniu 2022 r. nie mieli żadnych dochodów, była to kwota minimalna, czyli 270,90 zł – mówi Artur Kowalski.
I tę składkę muszą wykazać w deklaracji. Zgodnie z wyjaśnieniami ZUS w części XII w pozycji „Rozliczenie składki zdrowotnej za rok” wpisują „2022”. W rubrykach „Kwota dochodu osiągniętego z działalności gospodarczej w roku, którego dotyczy roczne rozliczenie”, „Roczna podstawa wymiaru składki” oraz „Roczna składka” jest zero zł.
W pozycji „Suma miesięcznych należnych składek wynikająca ze złożonych dokumentów za rok, którego dotyczy roczne rozliczenie” należy wpisać kwotę 270, 90. Powtarzamy ją w pozycji „Kwota do zwrotu”.
- Wychodzi więc na to, że przedsiębiorca odzyska w całości składkę zapłaconą za styczeń 2023 r. – mówi Izabela Leśniewska.
Potwierdza to ZUS. „Składka zdrowotna rozliczona za styczeń 2023 będzie podlegała zwrotowi” – czytamy w jego wyjaśnieniach.
ZUS informuje też, że po złożeniu rocznego rozliczenia przedsiębiorcy znajdą na swoich kontach na platformie ZUS PUE wnioski o zwrot (RZS-R). Trzeba je sprawdzić i wysłać do 1 czerwca.
ZUS może potrącić zaległości
ZUS zwróci nadpłatę do 1 sierpnia 2023 r. Pod warunkiem, że przedsiębiorca nie ma zaległości. Jeżeli je ma, zwrot zostanie zaliczony na ich poczet.
Jeżeli przedsiębiorca nie przekaże wniosku o zwrot nadpłaty do 1 czerwca, zostanie ona rozliczona na jego koncie w terminie do 31 grudnia – informuje ZUS.
Inaczej jest u ryczałtowców
Izabela Leśniewska wskazuje, że taka sama sytuacja jak u przedsiębiorców zaczynających działalność w styczniu 2023 r., jest w firmach, które miały w 2022 r. zawieszony biznes i wznowiły go w styczniu. – Takie firmy także powinny odzyskać składkę zdrowotną zapłaconą za styczeń, czyli 270,90 zł – tłumaczy ekspertka.
Dodaje, że inaczej wygląda rozliczenie u ryczałtowców. Oni mają inne zasady liczenia składki. Ci, którzy założyli działalność w styczniu 2023 r. nie muszą robić rozliczenia 2022 r.
Nowe wzory deklaracji
Zwrotu nie skompensujesz
Nowe wzory deklaracji ZUS DRA i RCA obowiązują od 1 maja br. Na rozliczenie 2022 r. mamy czas do 22 maja. Robimy je w tej samej deklaracji, w której wykazujemy składkę zdrowotną należną za kwiecień 2023 r.
Czy kwotę zwrotu można skompensować ze składkami za kwiecień? Z wyjaśnień ZUS wynika, że ustawodawca nie przewidział takiej możliwości.
ZUS informuje, że nowe formularze można wypełniać i wysyłać elektronicznie w programie Płatnik lub w aplikacji ePłatnik na Platformie Usług Elektronicznych (PUE). Wersje papierowe są dostępne w placówkach ZUS. Może je wypełnić przedsiębiorca, który rozlicza składki wyłącznie za siebie albo zgłaszający do ubezpieczeń nie więcej niż 5 osób (jeśli nie korzysta z elektronicznej formy przekazywania dokumentów).
ZUS przypomina też, że informacje z rocznego rozliczenia składki zdrowotnej będą weryfikowane z danymi posiadanymi przez skarbówkę.