Sąd Najwyższy zajmował się w czwartek sprawą marynarza z Gdyni, który przez ostatnie lata pracował na norweskich statkach.
Gdy złożył on wniosek do ZUS o przyznanie mu emerytury pomostowej, Zakład uznał m.in., że nie spełnia on wymagania co do ogólnego stażu pracy wynoszącego 25 lat. Nie zaliczył mu bowiem ponad 5 lat jakie przepracował on na norweskich statkach. Gdy odwołał się od tej decyzji , dopiero sąd apelacyjny w Gdańsku stwierdził, że sprawa nie jest taka oczywista i skierował pytanie prawne do Sądu Najwyższego. Chodziło o rozstrzygnięcie, czy zgodnie z unijnymi przepisami (rozporządzeniem 883/2004 w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego), emerytury pomostowe można zaliczyć do świadczeń należnych na starość. tylko do takich świadczeń mają zastosowanie unijne przepisy nakazujące sumowanie okresów ubezpieczenia w różnych państwach.
Sąd Najwyższy odmówił podjęcia uchwały w tej sprawie, bo stwierdził, że do prawidłowego rozstrzygnięcia niezbędna jest wykładnia unijnych przepisów, a do tego jest uprawniony wyłącznie Trybunał Sprawiedliwości UE.
Sędziowie SN wskazali, że podstawowy problem w tej sprawie dotyczy rozstrzygnięcia jakie znaczenie ma oświadczenie rządu RP, złożone na potrzeby koordynacji unijnych świadczeń. Z tego oświadczenia wynika, że Polska uznaje emerytury pomostowe i np. świadczenia kompensacyjne dla nauczycieli za tzw. świadczenia przedemerytalne, do których zgodnie z unijnymi przepisami nie ma zastosowania zasada dotycząca sumowania stażu pracy z różnych państw UE.
Zdaniem SN złożenie takiego oświadczenia przez polski rząd nie przesądza, jakie zasady liczenia stażu pracy należy stosować w przypadku emerytur pomostowych. Co prawda takie zagadnienie nie było jeszcze przedmiotem rozstrzygnięcia TSUE, to wszystko wskazuje, że unijny trybunał mógłby się tym zająć.
Co ważne, zdaniem SN nawet gdyby TSUE uznał, że w przypadku świadczeń przedemerytalnych czy emerytur pomostowych nie ma możliwości sumowania okresów zatrudnienia wypracowanych w różnych państwach UE, to rodzi się pytanie czy jest to zgodne z art. 48 Traktatu o funkcjonowaniu UE. Przewiduje on obowiązek ochrony przez państwa członkowskie pracowników migrujących i ich uprawnień do świadczeń z systemów zabezpieczenia społecznego
SN odesłał sprawę do sądu apelacyjnego, który powinien teraz wysłać w tej sprawie pytanie prejudycjalne do Trybunału w Luksemburgu.
Sygn. akt III UZP 1/16
