Ustalając należne pracownikowi wynagrodzenie za czas choroby, trzeba brać pod uwagę nie tylko pensję miesięczną, ale też składniki za dłuższe okresy. Często są to premie wypłacane kwartalnie. Interesują nas te wypłacone za cztery kwartały poprzedzające miesiąc powstania niezdolności do pracy.
Analogiczne zasady
Podstawę wymiaru wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy ustala się w taki sam sposób, jak zasiłku chorobowego. Przyjmuje się więc przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone za 12 miesięcy poprzedzających ten, w którym pracownik zaczął chorować.
Premie, nagrody i inne składniki wynagrodzenia przysługujące za okresy miesięczne wlicza się do podstawy wymiaru zasiłku chorobowego w kwocie wypłaconej pracownikowi za te miesiące, z których zarobki przyjmuje się do ustalenia podstawy wymiaru zasiłku. Natomiast składniki kwartalne dolicza się w wysokości 1/12 kwot otrzymanych przez pracownika za cztery kwartały przed miesiącem, ?w którym powstała niezdolność do pracy.
Przykład
Pracownik zachorował w sierpniu. Aby ustalić wynagrodzenie za czas choroby, trzeba wziąć pod uwagę miesięczne pobory za okres od sierpnia 2013 r. do lipca 2014 r. oraz 1/12 zsumowanych premii za III i IV kwartał 2013 r. oraz I i II 2014 r.
Czasem pomijamy
Do podstawy wymiaru zasiłku chorobowego wlicza się co do zasady te składniki wynagrodzenia, od których odprowadzana jest składka na ubezpieczenie chorobowe. Trzeba jednak odrzucić tę część zarobków, do których pracownik zachowuje prawo ?w czasie pobierania zasiłku lub wynagrodzenia chorobowego (zgodnie ?z postanowieniami układów zbiorowych pracy lub przepisami o wynagradzaniu), jeżeli faktycznie są wypłacane za czas absencji.
Nie należy uzupełniać składnika pensji, gdy pracownik nie usprawiedliwił nieobecności
Przykład
Wszyscy pracownicy otrzymują jednakowej wysokości premie kwartalne, niezależnie ?od tego, czy byli obecni przez cały kwartał, czy też chorowali lub opiekowali się członkiem rodziny. Takiej premii nie należy brać pod uwagę przy ustalaniu wynagrodzenia za czas choroby. Doprowadziłoby to do jej podwójnego wypłacenia.
Cztery kwartały
Składniki wynagrodzenia przysługujące za okresy kwartalne wlicza się do przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia przyjmowanego do ustalenia podstawy wymiaru wynagrodzenia chorobowego w wysokości:
Przykład
Przy niezdolności do pracy powstałej ?we wrześniu pracownika zatrudnionego ?w firmie już kilka lat, do podstawy ?wymiaru wynagrodzenia chorobowego nie należy wliczać częściowej premii za III kwartał br. Przyjmuje się 1/12 premii wypłaconych za cztery zakończone kwartały poprzedzające miesiąc powstania niezdolności do pracy – tj. III i IV 2013 r. oraz I i II 2014 r.
Przykład
Pracownik został zatrudniony z początkiem lutego. W sierpniu zachorował. Osoba ta otrzymuje m.in. premie kwartalne. Do podstawy wymiaru zasiłku chorobowego przyjąć trzeba w takim przypadku 1/5 sumy premii: za II kwartał i za I kwartał (pomijając styczeń, w którym etatowiec jeszcze nie był zatrudniony).
Reguła 1/12
Zasadę, zgodnie z którą kwartalne składniki wynagrodzenia uwzględnia się w podstawie zasiłków w wysokości 1/12 kwot wypłaconych pracownikowi za cztery kwartały poprzedzające miesiąc, w którym powstała jego niezdolność do pracy stosuje się nawet wtedy, gdy:
Przykład
Pracownik był niezdolny do pracy w maju. Otrzymuje m.in. premie kwartalne zmniejszane proporcjonalnie za okresy niezdolności do pracy. Nie spełnił warunków do otrzymania premii za II kwartał 2013 r. ?Do podstawy wymiaru wynagrodzenia chorobowego trzeba przyjąć 1/12 sumy premii za III i IV kwartał 2013 r. i za I kwartał 2014 r. Mimo nieotrzymania premii za II kwartał, nie można pominąć tego okresu ?(i podzielić zsumowanych premii przez 9, a nie przez 12) lub przyjąć premię za I kwartał ?w podwójnej wysokości. To ostatnie znalazłoby zastosowanie wtedy, gdyby premia za II kwartał nie została jeszcze wypłacona, ale wiadomo by było, że pracownik ją otrzyma.
Niepełne uzupełnić
Jeśli w ciągu czterech kwartałów poprzedzających miesiąc, w którym pracownik stał się niezdolny do pracy, był on nieobecny z przyczyn usprawiedliwionych, często trzeba uzupełnić kwartalny składnik wynagrodzenia. Chodzi o ustalenie hipotetycznej kwoty, którą pracownik zarobiłby, gdyby przepracował cały kwartał.
W podstawie zasiłków składniki miesięczne wlicza się (po ewentualnym uzupełnieniu) pod warunkiem, że etatowiec przepracował co najmniej połowę obowiązującego go czasu pracy. Ta zasada nie obowiązuje przy składnikach należnych za okresy kwartalne. Wlicza się je, nawet jeśli ?w danym kwartale podwładny pracował mniej niż połowę obowiązującego go w tym okresie czasu pracy.
Przykład
Za jeden z czterech kwartałów poprzedzających chorobę, pracownik otrzymał niepełną premię (z powodu choroby był nieobecny). Wypłacono mu 4300 zł za przepracowane 50 dni. W tym kwartale powinien przepracować 61 dni.
Uzupełnienie premii za ten kwartał wyglądać będzie następująco:
4300 zł : 50 przepracowanych dni = 86 zł
86 zł x 61 dni = 5246 zł.
Uwaga!
Nie uzupełniamy tych premii, które nie są pomniejszane za czas choroby proporcjonalnie do długości nieobecności, lecz np. „skokowo" czy procentowo. Przyjmuje się je w kwocie faktycznie wypłaconej.
Czekając na wypłatę
Gdy pracownik nie otrzymał premii przed ostatecznym sporządzeniem listy wypłat zasiłków chorobowych, ?w podstawie wymiaru świadczenia trzeba przyjąć ten składnik w wysokości wypłaconej mu za poprzedni okres.
Pracownik chorował w sierpniu. Przysługuje mu premia kwartalna za wyniki sprzedaży. W podstawie wymiaru zasiłku powinno się ją uwzględnić ?w wysokości wypłaconej za III i IV kwartał 2013 r. oraz I i II kwartał 2014 r. Jednak ?do dnia sporządzenia listy wypłat zasiłku pracownik nie otrzymał premii za II kwartał ?tego roku. W takiej sytuacji bierzemy pod uwagę premie za III i IV kwartał 2013 r. oraz premię za I kwartał 2014 r. ?w podwójnej wysokości. Co ważne, po wypłaceniu właściwej premii, nie należy przeliczać podstawy wymiaru zasiłku. ?Nie ma znaczenia, czy jej wysokość znacząco będzie się różnić od premii za wcześniejszy kwartał, którą wliczono dwa razy.
Inaczej trzeba postąpić, gdy premia jest wypłacana zaliczkowo, a po spłynięciu do pracodawcy wszystkich informacji niezbędnych do ustalenia jej ostatecznej wysokości podlega wyrównaniu. W takim przypadku nie można pominąć wypłaconej kwoty właściwej premii. Sięgając do powyższego przykładu – jeżeli pracownik otrzymałby zaliczkę na poczet premii za II kwartał, to przy ustalaniu wynagrodzenia za sierpniową chorobę zaliczka wchodziłaby do podstawy wymiaru. Po ostatecznej wypłacie konieczne jest wówczas przeliczenie świadczeń chorobowych i stosowne ich wyrównanie.