Chodzi  o art. 24 ust. 5 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych.  Od 1 stycznia 2003 r. przepis ten stanowi, że przedawnieniu nie ulegają należności z tytułu składek zabezpieczone hipoteką lub zastawem, jednakże po upływie terminu przedawnienia  należności te mogą być egzekwowane tylko z przedmiotu hipoteki lub zastawu do wysokości zaległych składek i odsetek za zwłokę liczonych do dnia przedawnienia.

Autor jednej ze skarg kierowanych do RPO zwrócił uwagę, że treść tego przepisu jest zbieżna z brzmieniem art. 70 § 6 Ordynacji podatkowej obowiązującym od 1 stycznia 1998 r. do 31 grudnia 2002 r. W świetle tego przepisu nie ulegają przedawnieniu zobowiązania podatkowe zabezpieczone hipoteką lub zastawem skarbowym, jednakże po upływie terminu przedawnienia zobowiązania te mogą być egzekwowane tylko z przedmiotu hipoteki lub zastawu.

W wyroku z 8 października 2013 r. Trybunał uznał tę normę za  niezgodną z Konstytucją (sygn. akt SK 40/12) wskazując, że całkowite wyłączenie przedawnienia zobowiązań podatkowych zabezpieczonych hipoteką przymusową podczas kontroli podatkowej powoduje pozorność instytucji przedawnienia. Zdaniem Trybunału efektem tej regulacji jest także zróżnicowanie zakresu czasowego obowiązków podatników w zależności od arbitralnego kryterium, tj. posiadania nieruchomości, na których można ustanowić hipotekę przymusową, bez względu na genezę, charakter i zakres zaległych należności podatkowych czy postawę podatnika podczas kontroli podatkowej. Maksymalną ściągalność podatków można osiągnąć mniej dolegliwą dla podatnika metodą -  przerwaniem biegu przedawnienia na czas kontroli podatkowej – uzasadniał swój wyrok Trybunał.

Zakwestionowany przepis ordynacji podatkowej utracił moc 31 grudnia 2002 r., ale jego obecnie obowiązujący odpowiednik (70 § 8 ordynacji podatkowej) budzi podobne wątpliwości i wymaga pilnej interwencji ustawodawcy, co zresztą Trybunał zalecił w uzasadnieniu wyroku.

Zdaniem prof. Ireny Lipowicz nie można automatycznie uznać, że wyrok TK znajduje zastosowanie do art. 24 ust. 5 ustawy systemowej. Jednak budzi podobne wątpliwości konstytucyjne.  Rzecznik zwróciła się do ministra pracy i polityki społecznej o podjęcie pilnych działań prawodawczych, związanych z usunięciem niekonstytucyjnej regulacji prawnej.