Dziecko było w szpitalu. Jego matka, zatrudniona na 1/2 etatu, przyniosła zaświadczenie lekarskie z wpisem „opieka na dziecko”. Jak liczymy taki zasiłek?

– pyta czytelniczka.

Za okres zwolnienia lekarskiego z tytułu opieki nad chorym dzieckiem pracownikowi przysługuje zasiłek opiekuńczy, którego podstawę wymiaru oblicza się tak jak do zasiłku chorobowego.

Osobista opieka

Zasiłek opiekuńczy przysługuje osobie ubezpieczonej (obowiązkowo lub dobrowolnie) zwolnionej od wykonywania pracy z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki m.in. nad chorym dzieckiem do ukończenia 14 lat, a także innym chorym krewnym, którym jest np. dziecko w wieku ponad 14 lat, jeżeli pozostaje we wspólnym gospodarstwie domowym z ubezpieczonym w  okresie sprawowania opieki.

Chodzi tu o dzieci własne ubezpieczonego lub jego małżonka oraz dzieci przysposobione, a  także dzieci obce przyjęte na  wychowanie i utrzymanie. Tak wynika z art. 32 ustawy z 25 czerwca 1999 o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (DzU z 2010 r. nr 77, poz. 512 ze zm., dalej ustawa zasiłkowa).

Zasiłek przysługuje od razu, bez konieczności zaliczenia tzw. okresu wyczekiwania. Prawo do zasiłku mają oboje rodzice, ale zasiłek może pobierać tylko jedno z nich – matka lub ojciec – w zależności kto wystąpił z  wnioskiem o jego wypłatę za dany okres.

Okres pobierania zasiłku to maksymalnie 60 dni w roku kalendarzowym, jeżeli opieka sprawowana jest nad zdrowym dzieckiem do  lat 8 i chorym dzieckiem do  lat 14, albo 14 dni w roku kalendarzowym, jeżeli opieka sprawowana jest nad  dzieckiem w wieku ponad 14 lat lub innymi chorymi członkami rodziny.

Łączny okres wypłaty zasiłku opiekuńczego z powodu opieki nad dziećmi i innymi członkami rodziny z różnych przyczyn i bez względu na liczbę dzieci i liczbę członków rodziny wymagających opieki nie może przekroczyć 60 dni w roku kalendarzowym.

Zasiłek opiekuńczy się nie należy, jeżeli poza ubezpieczonym są inni członkowie rodziny pozostający we wspólnym gospodarstwie domowym, mogący zapewnić opiekę dziecku. Nie dotyczy to jednak opieki sprawowanej nad chorym dziec- kiem w wieku do 2 lat. Tu zasiłek przysługuje, nawet jeśli są inni bliscy do opieki.

Jeżeli kobieta jest zatrudniona na pół etatu, należy dokładnie przeanalizować jej sytuację rodzinną, tzn. czy na pewno tylko ona mogła zapewnić opiekę dziecku, nie mając nikogo z krewnych do pielęgnacji dziecka w czasie choroby.

Istnieje bowiem ryzyko, że ZUS odmówi zasiłku, jeśli stwierdzi, że dzieckiem mógł zająć się inny opiekun. Zasiłek opiekuńczy wynosi 80 proc. podstawy wymiaru.

Podstawa wymiaru

Podstawę wymiaru zasiłku opiekuńczego ustala się na takich zasadach jak dla zasiłku chorobowego.

Oznacza to, że stanowi ją przeciętne miesięczne wynagrodzenie (po odjęciu 13,71 proc. z tytułu składek społecznych finansowanych przez  pracownika) wypłacone za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc zwolnienia od pracy na  opiekę. Jeżeli konieczność opieki wystąpiła przed upływem 12-miesięcznego okresu, podstawę stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie za pełne miesiące kalendarzowe ubezpieczenia.

Przeciętne miesięczne wynagrodzenie ustala się przez podzielenie wynagrodzenia osiągniętego przez pracownika za  okres 12-miesięczny lub krótszy (np. z powodu krótszego zatrudnienia) przez liczbę miesięcy, w których wynagrodzenie to zostało osiągnięte.

Jeżeli w okresie 12 miesięcy pracownik nie osiągnął wynagrodzenia wskutek nieobecności w pracy z przyczyn usprawiedliwionych, przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku:

- wyłącza się wynagrodzenie za miesiące, w których przepracował mniej niż połowę obowiązującego go czasu pracy,

- przyjmuje się, po odpowiednim uzupełnieniu, wynagrodzenie z miesięcy, w których pracownik przepracował co najmniej połowę obowiązującego go czasu pracy.

Przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku opiekuńczego nie uwzględnia się składników wynagrodzenia, do których pracownik zachowuje prawo w okresie pobierania tego zasiłku zgodnie z postanowieniami układów zbiorowych pracy lub przepisami o wynagradzaniu, jeżeli są one wypłacane za okres pobierania tego zasiłku.

Przykład

Pani Marta przyniosła pracodawcy zaświadczenie lekarskie ZUS ZLA wystawione przez szpital, w którym jej 5-letni synek przebywa na leczeniu zapalenia płuc. Lekarz prowadzący zalecił opiekę rodzica podczas kuracji. Pani Marta jest samotną matką, więc tylko ona mogła tę opiekę zapewnić.

Otrzymuje od pracodawcy wynagrodzenie w stałej stawce miesięcznej 2800 zł oraz 300 zł dodatku funkcyjnego, który nie jest pomniejszany za czas absencji chorobowej. Natomiast w przypadku pobierania innych świadczeń z ubezpieczenia społecznego, tj. zasiłku macierzyńskiego i opiekuńczego, dodatek jest redukowany lub niewypłacany.

Tak wynika z regulaminu wynagradzania. Zatem dodatek powinien być wliczony do podstawy wymiaru zasiłku opiekuńczego.

Niezbędne dokumenty

Zasiłek opiekuńczy na chore dziecko do 14 lat przysługuje na podstawie następujących dokumentów:

- zaświadczenie lekarskie ZUS ZLA wystawione przez szpital, w którym leczone jest dziecko – gdy opieka jest niezbędna podczas hospitalizacji,

- wniosek o uzyskanie zasiłku ZUS Z-15,

- oświadczenie ubezpieczonego o pozostawaniu z chorym we wspólnym gospodarstwie domowym (dotyczy to dzieci w wieku ponad 14 lat),

- zaświadczenie płatnika składek ZUS Z-3 z zestawieniem składników wynagrodzenia stanowiących podstawę wymiaru zasiłku – gdy płatnikiem zasiłku jest ZUS.

Czytaj również:

Zobacz serwisy:

ZUS » Zasiłki » Zasiłek opiekuńczy

Składki ZUS » Dokumenty, rejestracja, rozliczenia