Obowiązek ubezpieczenia w ZUS ustaje z dniem zawieszenia działalności

Osoba prowadząca pozarolniczą działalność podlega obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności do dnia zaprzestania jej wykonywania, z wyłączeniem okresu, na który wykonywanie działalności zostało zawieszone na podstawie przepisów o swobodzie działalności gospodarczej. Tak stanowi art. 13 pkt 4 [link=http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=184677]ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (DzU z 2007 r. nr 11, poz. 74 ze zm.), dalej ustawa systemowa. [/link]

[srodtytul]Zgłoszenia przed 7 marca...[/srodtytul]

Do 7 marca 2009 r. art. 36a ust. 2 ustawy systemowej stanowił, że zawieszenie prowadzenia działalności gospodarczej wywoływało skutki prawne w zakresie ubezpieczeń społecznych:

- od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym przedsiębiorca dokonał zgłoszenia zawieszenia,

- do ostatniego dnia miesiąca, po którym dokonał zgłoszenia wznowienia wykonywania działalności gospodarczej.

Powołany przepis w takim brzmieniu ma zastosowanie do zawieszeń, które zostały zgłoszone do tej daty.

[ramka][b]Przykład 1[/b]

4 marca 2009 r. prowadzący działalność poinformował organ ewidencyjny o zawieszeniu z tym dniem działalności gospodarczej. W takim razie składki na ubezpieczenia społeczne za marzec jest zobowiązany opłacić w pełnej wysokości. Z obowiązku ich uiszczenia jest zwolniony dopiero od składek należnych za kwiecień.[/ramka]

Również gdy prowadzący działalność poinformował o wznowieniu prowadzenia działalności przed 7 marca 2009 r., to skutek w zakresie powstania obowiązku opłacania składek powstawał dopiero od miesiąca następnego.

[ramka][b]Przykład 2[/b]

Działalność była zawieszona od dwóch miesięcy. Prowadzący poinformował 5 marca 2009 r. o jej wznowieniu od 15 marca. Oznacza to, że za marzec składek nie odprowadza. Będzie miał obowiązek ich opłacania dopiero od miesiąca następnego, czyli od kwietnia.[/ramka]

[srodtytul]...i po tym terminie[/srodtytul]

[b]Począwszy od 7 marca 2009 r. zawieszenie wykonywania działalności gospodarczej powoduje ustanie obowiązku ubezpieczeń społecznych:[/b]

- od dnia, w którym rozpoczyna się zawieszenie wykonywania działalności gospodarczej,

- do dnia poprzedzającego dzień wznowienia wykonywania działalności gospodarczej.

Ta zmiana to efekt nowelizacji art. 36a ust. 2 ustawy systemowej, wprowadzona art. 22 [link=http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=299551]ustawy z 19 grudnia 2008 r. o zmianie ustawy o swobodzie działalności gospodarczej oraz o zmianie niektórych innych ustaw (DzU z 2009 r. nr 18, poz. 97)[/link].

W związku z brakiem przepisów przejściowych należy uznać, że ten przepis w nowym brzmieniu ma zastosowanie do informacji o zawieszeniu lub wznowieniu wykonywania działalności (od 31 marca 2009 r. wniosku o wpis informacji o zawieszeniu lub wznowieniu wykonywania działalności) zgłoszonych w organie ewidencyjnym od 7 marca 2009 r.

Oznacza to, że osoba prowadząca działalność gospodarczą podlega ubezpieczeniom społecznym oraz opłaca składki na te ubezpieczenia:

- do dnia poprzedzającego dzień rozpoczęcia zawieszenia wykonywania działalności,

- od dnia wznowienia wykonywania działalności.

[ramka][b]Przykład 3[/b]

Prowadzący działalność gospodarczą, niezatrudniający żadnego pracownika, 16 marca 2009 r. złożył w organie ewidencyjnym informację o zawieszeniu wykonywania działalności gospodarczej od 18 marca 2009 r.

Od tego dnia nie podlega zatem ubezpieczeniom społecznym z działalności. Powinien złożyć druk ZUS ZWPA i wyrejestrować się z ubezpieczeń jako płatnik składek oraz złożyć druk ZUS ZWUA i wyrejestrować siebie z ubezpieczeń, do których z działalności był zgłoszony.

Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne za marzec będzie w jego przypadku proporcjonalnie zmniejszona. Zakładając, że minimalna podstawa dla prowadzącego działalność wynosi 60 proc. przeciętnego wynagrodzenia, tj. 1915,80 zł, wówczas:

- kwotę tę należy podzielić przez 31 (liczbę dni miesiąca) (1915,80 zł : 31) = 61,80 zł

- wynik pomnożyć przez 17, czyli liczbę dni podlegania ubezpieczeniom w marcu (61,80 zł x 17) = 1050,60 zł

Od tak ustalonej podstawy powinny zostać naliczone i opłacone składki:

- emerytalna 1050,60 zł x 19,52 proc. = 205,08 zł

- rentowa 1050,60 zł x 6 proc. = 63,04 zł

- chorobowa 1050,60 zł x 2,45 proc. = 25,74 zł

- wypadkowa 1050,60 zł x 1,80 proc. = 18,91 zł

Oczywiście składka na ubezpieczenie zdrowotne jest niepodzielna i powinna zostać naliczona od pełnej podstawy wymiaru. Skoro podstawa za marzec wynosi 2491,56 zł, to składka zdrowotna 224,24 zł.[/ramka]

[ramka][b]Przykład 4[/b]

Prowadzący działalność poinformował 20 marca 2009 r. organ ewidencyjny o wznowieniu działalności od 23 marca. Wobec tego powinien złożyć druk ZUS ZFA i zgłosić się jako płatnik składek oraz od 23 marca zgłosić się z działalności do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego na druku ZUS ZUA. Gdyby z działalności obowiązkowe było dla niego tylko ubezpieczenie zdrowotne (np. gdy równocześnie jest pracownikiem), wówczas zgłoszenia powinien dokonać na druku ZUS ZZA. Gdy z działalności podlega ubezpieczeniom społecznym i minimalna podstawa z działalności wynosi 60 proc. przeciętnego wynagrodzenia, to podstawa składek na te ubezpieczenia za marzec wynosi 556,20 zł (1915,80 zł : 31 x 9), a na zdrowotne powinna zostać naliczona w pełnej wysokości (224,24 zł).[/ramka]

Przedstawione zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym mają również zastosowanie do wspólnika jednoosobowej spółki z o.o., wspólników spółki jawnej, partnerskiej – w przypadku zawieszenia lub wznowienia wykonywania działalności przez spółkę, a także do wspólników spółki cywilnej – w przypadku zawieszenia lub wznowienia wykonywania działalności przez wszystkich jej wspólników.