Prawo powodziowe. Co przysługuje poszkodowanym w wyniku żywiołu? Wyjaśniamy

Gdyby wystąpiła powódź, rząd i samorządy mają do dyspozycji szeroki zestaw środków pomocowych. Przewiduje je specustawa z 2011 roku, nowelizowana podczas ubiegłorocznej powodzi, a ostatnio przed dwoma miesiącami.

Publikacja: 09.07.2025 16:31

Straż pożarna zabezpiecza rzekę workami z piaskiem w miejscowości Biały Dunajec

Straż pożarna zabezpiecza rzekę workami z piaskiem w miejscowości Biały Dunajec

Foto: PAP/Grzegorz Momot

Różne zasiłki dla powodzian (do 10 tys. zł bezzwrotnego wsparcia na osobę), świadczenia interwencyjne dla poszkodowanych przedsiębiorców, dodatkowe dni wolne od pracy na usuwanie skutków powodzi, dodatkowe świadczenia na zwrot kosztów osuszania budynków – to tylko niektóre rozwiązania przewidziane w specustawie powodziowej.

Czytaj więcej

Rząd zasypie powódź pieniędzmi. 4 mld zł mają zapobiec kolejnej powodzi tysiąclecia

To akt prawny, który działa w szczególny sposób. Obowiązuje cały czas od 2011 roku, ale poszczególne jego przepisy są „uruchamiane” przez rząd, poszczególnych ministrów i samorządy w razie wystąpienia powodzi w konkretnym miejscu i czasie. W ubiegłym roku na terenach dotkniętych powodzią ogłoszono stan klęski żywiołowej, a ustawę powodziową stosowano na tych samych terenach nawet po odwołaniu tego stanu.

Pomoc dla przedsiębiorców i ich pracowników

W ciągu ostatniego roku ustawa o szczególnych rozwiązaniach związanych z usuwaniem skutków powodzi była nowelizowana aż pięciokrotnie. Najwięcej nowych form pomocy powodzianom dodano ustawą uchwaloną 1 października ub. r., gdy jeszcze świeże były skutki wrześniowej powodzi na Dolnym Śląsku. Wówczas do istniejących już przepisów m.in. o zasiłkach powodziowych dodano szereg nowych rozwiązań.

Dla przedsiębiorców cennym wsparciem jest tzw. świadczenie interwencyjne. Przysługuje ono przedsiębiorcom, którzy mimo poniesienia szkód w powodzi nie zaprzestaną działalności, poprowadzą ją przez co najmniej pół roku od dnia otrzymania tego świadczenia i również przez pół roku nie zmniejszą poziomu zatrudnienia.

Reklama
Reklama

Czytaj więcej

Sejm rozszerzył pomoc dla powodzian. Nowe zasiłki, urlopy i zwolnienie z KRUS

Osoby mieszkające na terenach powodziowych mają prawo do dodatkowego urlopu na żądanie, a w jesiennej nowelizacji dodano jeszcze dodatkowe 20 dni dla osób, które wykorzystają ten czas na usuwanie skutków powodzi. Za ten czas mają one dostawać pełne wynagrodzenie, natomiast pracodawca będzie mógł uzyskać zwrot kosztów tego wynagrodzenia i składek na ubezpieczenie społeczne do wysokości przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce. Rekompensaty te mają pochodzić z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych.

Ustawa gwarantuje też spłatę przez państwo kredytu osobom, które ten kredyt zaciągnęły na zakup domu czy mieszkania, następnie zniszczonych przez powódź. Chodzi tu nie tylko o całkowite zniszczenia, ale też częściowe uszkodzenie powodujące niemożność korzystania z takiego lokalu.

Nieruchomość na terenie zalewowym można korzystnie odsprzedać

Kolejne rozszerzenie palety środków zwalczania powodzi zapisano w nowelizacji ustawy z 9 maja br. Pojawiło się tam tzw. jednorazowe świadczenie lokalowe. Przysługuje ono osobom fizycznym, które są właścicielami lokalu wynajmowanego innym przedsiębiorcom, a który to lokal został zniszczony wskutek powodzi. Świadczenie to ma wypłacać ZUS.

Nowym świadczeniem jest też premia powodziowa dla właścicieli lub zarządców domów wielorodzinnych uszkodzonych przez powódź. Jeśli takie uszkodzenie przekracza 5 proc. wartości takiego budynku, to będzie można otrzymać zwrot od 50 do 70 proc. kosztów remontu.

Wiosenna nowelizacja pozwala także Wodom Polskim skupować nieruchomości na terenach zagrożonych powodzią. Wykup ma następować za zgodą dotychczasowego właściciela, po cenach rynkowych powiększonych o 20 proc.

Reklama
Reklama

Katalog różnych środków wsparcia powodzian, a także rozwiązań dla samorządów z terenów powodziowych można odnaleźć na specjalnej rządowej stronie internetowej gov.pl/web/powodz2024. Zamieszczono tam też informacje m.in. o ulgach podatkowych wprowadzonych w związku z powodzią, a także o pomocy prawnej i psychologicznej dla powodzian.

Parlamentarny sprint był uzasadniony

Nowelizacja specustawy powodziowej z 1 października ub. r. została przygotowana w rekordowym tempie i przy dość zgodnej pracy posłów rządzącej koalicji i opozycji. Od wpłynięcia rządowego projektu do Sejmu do uchwalenia minęło zaledwie pięć dni. Uchwalono ją niemal jednogłośnie (przy jednym głosie sprzeciwu i 19 wstrzymujących się). Trzy dni później ustawę podpisał prezydent. 

Choć ustawę uchwalano w pośpiechu, to jednak została ona uznana przez redakcję „Rzeczpospolitej” za jedną z legislacyjnych pereł roku 2024. Doceniliśmy przede wszystkim szybkość reakcji władz na nagłą społeczną potrzebę opracowania instrumentów wsparcia na dużą skalę.

Pod koniec czerwca br. rząd poinformował o uruchomieniu dodatkowej puli blisko 1,3 mld zł z Funduszy Europejskich na odbudowę infrastruktury wodno-kanalizacyjnej oraz termomodernizację budynków użyteczności publicznej w miejscach dotkniętych przez wrześniową powódź. Mają to być pieniądze przeznaczone głównie dla lokalnych samorządów. Według relacji rządu dotychczas na pomoc osobom dotkniętym ubiegłoroczną powodzią przeznaczono ponad 8 mld zł.

Praca, Emerytury i renty
Opiekujesz się chorym rodzicem? Sprawdź, kiedy przysługuje zasiłek opiekuńczy
W sądzie i w urzędzie
Czy poświadczony notarialnie odpis wystarczy do wpisu w księdze? Wyrok trzech sędziów SN
Praca, Emerytury i renty
Rząd samodzielnie ustali wysokość minimalnego wynagrodzenia w 2026 roku
Prawo karne
Czy Braun dopuścił się „kłamstwa oświęcimskiego"? Prawnicy nie mają wątpliwości
Praca, Emerytury i renty
Będzie więcej dni wolnych na opiekę nad dzieckiem? Minister odpowiada
Reklama
Reklama
Reklama
Reklama