Kara umowna za każdy dzień zwłoki w orzecznictwie Sądu Najwyższego

Orzecznictwo wypełnia treścią te sfery prawa, które nie zostały wystarczająco uregulowane przez ustawodawcę. Odwołanie się do wydanych orzeczeń bywa jednak bardziej skomplikowane niż mogłoby to się wydawać. Sądy zajmują odmienne stanowiska wobec tych samych zagadnień nie tylko pod wpływem istotnych zmian realiów społecznych, politycznych czy gospodarczych. Zdarza się, że orzeczenia prowadzące do zupełnie odmiennych wniosków zapadają tego samego dnia.

Do takiej sytuacji doszło w przypadku dwóch uchwał SN z dnia 9 grudnia 2021 roku w sprawach rozpoznawanych pod sygnaturami III CZP 16/21 oraz III CZP 26/21. W obu przypadkach SN zajmował się dopuszczalnością zastrzeżenia kary umownej naliczanej za każdy dzień zwłoki w spełnieniu świadczenia. Spór zaś dotyczył prawnej skuteczności zastrzeżenia takiej kary, jeśli nie oznaczono jednocześnie jej kwoty maksymalnej. I tak w jednym orzeczeniu (III CZP 26/21) SN dopuszczalność takiej kary zanegował, a w drugim (III CZP 16/21) zaaprobował. Zagadnienie to ma z całą pewnością istotne znaczenie dla praktyki obrotu. Tak skonstruowane kary umowne, są zawierane w umowach dotyczących dużych inwestycji budowlanych opiewając przykładowo na ustalony procent ustalonego w umowie wynagrodzenia naliczany za każdy dzień zwłoki. Od skuteczności kary umownej zależy dochodzenie roszczeń często idących w setki tysięcy, a na nawet miliony złotych.