Rada Miejska w Olkuszu nie przeprowadziła konsultacji, gdy 28 lutego 2002 r. podjęła uchwałę zatwierdzającą statut osiedla, dołączony jako załącznik do tego statutu. W 2021 r. prokurator rejonowa zaskarżyła uchwałę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie, domagając się stwierdzenia jej nieważności. Podejmując taki akt, Rada Miejska nie przeprowadziła bowiem konsultacji z mieszkańcami, naruszając tym samym przepisy art. 35 ust. 1 w zw. z art. 5 ust. 2 ustawy o samorządzie gminnym – zarzuciła prokurator.
Wymóg obligatoryjny
Zarzutów było więcej i dotyczyły m.in. wprowadzenia w zaskarżonej uchwale możliwości głosowania tajnego czy kworum dla wyboru organów jednostki pomocniczej. Najpoważniejszym stał się jednak brak konsultacji projektu uchwały w sprawie nadania statutu osiedlu.
Czytaj więcej:
Art. 5 ust. 2 ustawy o samorządzie gminnym przewiduje, że gmina może tworzyć jednostki pomocnicze: sołectwa oraz dzielnice, osiedla i inne. Następuje to w odrębnej uchwale, po przeprowadzeniu konsultacji z mieszkańcami lub z ich inicjatywy. Zgodnie z art. 35 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym organizację i zakres działania jednostki pomocniczej określa rada gminy w odrębnej uchwale, po przeprowadzeniu konsultacji z mieszkańcami. Od początku więc, czyli od ustaw samorządowych z lat 90. ubiegłego wieku, obowiązek konsultacji pozostał nienaruszony. Jest to wciąż wymóg obligatoryjny. Przeprowadzenie konsultacji z mieszkańcami osiedla przed uchwaleniem statutu jednostki pomocniczej gminy było zatem obowiązkowe – twierdziła prokurator. Chodzi przy tym o konsultacje rzeczywiste, dające możliwie wszystkim zainteresowanym mieszkańcom szanse na zapoznanie się z projektowaną uchwałą i na wyrażenie swojego stanowiska w tej sprawie. Takiej uchwały Rada jednak nie podjęła ani takich konsultacji nie przeprowadziła, co w sposób istotny naruszało prawo – uznała prokurator.
Skuteczna skarga
Odpowiadając na skargę, pełnomocniczka Rady Miejskiej przypomniała, że w 2002 r., kiedy podejmowano uchwałę w sprawie zatwierdzenia statutu osiedla, był to początkowy okres funkcjonowania przepisów art. 5a ust. 2 w zw. z art. 35 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym.
Przez kilka następnych lat nie towarzyszyło jednak ich stosowaniu zainteresowanie adekwatne do ich znaczenia. Zwiększyło się ono właściwie dopiero w 2019 r., kiedy do oceny legalności uchwał o nadaniu statutów jednostek pomocniczych włączyli się aktywnie poszczególni prokuratorzy.
Skarga, wniesiona do sądu przez prokurator Prokuratury Rejonowej w Olkuszu, okazała się skuteczna. Rada Miejska nie podjęła bowiem odrębnej uchwały w sprawie konsultacji projektu statutu osiedla z mieszkańcami gminy ani takich konsultacji w ogóle nie przeprowadziła – stwierdził WSA. Wysunięte zarzuty, wśród nich dotyczące obowiązku konsultacji projektu uchwały z mieszkańcami osiedla, sąd uznał za uzasadnione i – uwzględniając skargę prokuratora – stwierdził nieważność całej uchwały. Naruszenie procedury podejmowania uchwał uważa się bowiem za istotne naruszenie prawa.
– Zdaniem sądu najpierw należało więc podjąć uchwałę w sprawie konsultacji projektu statutu osiedla z mieszkańcami, a następnie przeprowadzić takie konsultacje – przedstawiała motywy wyroku sędzia sprawozdawca Ewa Michna.
W ocenie WSA projekt statutu jednostki pomocniczej nie tylko należy podać do publicznej wiadomości. Konieczne jest przekazanie mieszkańcom terenu, którego ma dotyczyć statut, adekwatnych wyjaśnień oraz stworzenie realnych możliwości przekazania uwag. I wreszcie – faktyczne przeprowadzenie takich konsultacji.
Wyrok jest prawomocny.
Sygnatura akt: III SA/Kr 957/21
