Wiedza dla profesjonalistów w nowym PRO.RP.PL
Zyskaj dostęp do najnowszych raportów, analiz, orzeczeń, prognoz i komentarzy niezbędnych w Twojej codziennej pracy, przygotowanych przez ekspertów Rzeczpospolitej.
Sprawiedliwość za zamkniętymi drzwiami po odwołaniu rozpraw
Przepis nie przyznaje żadnemu z organów sądu administracyjnego kompetencji do generalnego skierowania spraw na posiedzenie niejawne. Jest to bowiem rozstrzygnięcie indywidualne przewodniczącego wydziału lub składu orzekającego, dotyczące konkretnej sprawy.
Pandemia Covid-19 zmieniła funkcjonowanie całego społeczeństwa, uderzając w praktycznie wszystkie dziedziny życia i gospodarki. Nie dziwi zatem, że odcisnęła swoje piętno również na działalności wymiaru sprawiedliwości – w tym w odniesieniu do sądów administracyjnych. Przygotowane na wiosnę przepisy dotyczące działania tego segmentu sądownictwa wydawały się zabezpieczać rozpoznawanie spraw zarówno w warunkach tzw. nowej normalności, jak i na wypadek zaostrzenia sytuacji epidemicznej. Służyć miały temu przede wszystkim przepisy umożliwiające przeprowadzenie rozpraw sądowoadministracyjnych w formule zdalnej, a także rozszerzające możliwości rozpoznawania spraw na posiedzeniach niejawnych (co do zasady z zastrzeżeniem jednej sytuacji, omówionej poniżej – za zgodą stron). Niestety, tzw. druga fala epidemii (albo tak naprawdę pierwsza), która nadeszła w październiku, negatywnie zweryfikowała wiele wcześniejszych założeń co do stosowania tych regulacji. Okazało się przede wszystkim, że sądy administracyjne w swojej zasadniczej większości są nieprzygotowane do przeprowadzania rozpraw w formie zdalnej, która przecież – wobec zachowania podstaw kontradyktoryjności i bezpośredniości rozpoznawania spraw – najpełniej realizowałaby konstytucyjne prawo obywateli do sądu w trudnym okresie pandemii, nie narażając sędziów, stron i pełnomocników na zbędne ryzyko. Tymczasem, jak wynika choćby z informacji podanej niedawno przez prezesa jednego z wojewódzkich sądów administracyjnych, systemy do przeprowadzania rozpraw online zostały rzeczywiście przez sądy administracyjne zakupione, ale umożliwiają one wyłącznie komunikację pomiędzy siedzibami różnych sądów administracyjnych (!). Oznacza to, że obowiązujący od maja tego roku przepis art. 15zzs4 ust. 2 specustawy covidowej jest de facto w sądach administracyjnych martwy i nie zanosi się na to, aby miał zacząć działać w dającej się przewidzieć perspektywie. Nie można wykluczyć, że w ogóle się nie przyda, jeśli (oby tak było) zagrożenie epidemiczne minie w trakcie nadchodzącego roku.
