Potwierdził to Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gorzowie Wielkopolskim, który rozpatrywał skargę wojewody na zapis regulaminu funkcjonowania punktu selektywnego zbierania odpadów komunalnych (dalej: PSZOK) w jednej z gmin.

Osoba uprawniona

Poszło o zapis mówiący, iż „przy przyjęciu odpadów do PSZOK, aby uniknąć deponowania odpadów w PSZOK przez osoby, firmy i instytucje niepartycypujące w kosztach utrzymania punktu, pracownik PSZOK może wezwać do okazania dowodu osobistego oraz dokumentu potwierdzającego, że odpady przywiezione są przez osobę do tego uprawnioną, tj.: od mieszkańców zabudowy jednorodzinnej – dowód uiszczenia opłaty za odbiór odpadów na konto urzędu gminy za poprzedni miesiąc z widocznym adresem zamieszkania; od mieszkańców zabudowy wielorodzinnej – dowód uiszczenia czynszu w zabudowie wielorodzinnej za poprzedni miesiąc”.

Naruszenie prawa

Wojewoda uznał, że regulacja dotycząca możliwości żądania przez pracownika PSZOK okazania dowodu osobistego oraz dowodu uiszczenia opłaty za odbiór odpadów lub dowodu uiszczenia czynszu w sposób istotny narusza prawo. Zgodnie bowiem z art. 6r. ust. 2d ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach: „W zamian za pobraną opłatę za gospodarowanie odpadami komunalnymi gmina zapewnia właścicielom nieruchomości pozbywanie się wszystkich rodzajów odpadów komunalnych, przy czym rozumie się przez to odbieranie odpadów z terenu nieruchomości, o których mowa w art. 6c ust. 1 i 2, przyjmowanie odpadów, o których mowa w art. 3 ust. 2 pkt 6, przez punkty selektywnego zbierania odpadów komunalnych oraz zapewnianie przyjmowania tych odpadów przez gminę w inny sposób”.

Rada bez kompetencji prawodawczej

– Wprowadzenie obowiązku okazywania dowodu osobistego nie mieści się również w kompetencji prawodawczej wynikającej z art. 6r. ust. 3 ustawy, a co za tym idzie rada gminy nie była uprawniona do nałożenia takiego obowiązku na mieszkańców przekazujących odpady do PSZOK – dodał wojewoda.

Co w uchwale

Rozpatrujący skargę sąd wskazał, że podstawę wydania skarżonej uchwały stanowił art. 6r ust. 3 ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, zgodnie z którym rada gminy określi, w drodze uchwały stanowiącej akt prawa miejscowego, szczegółowy sposób i zakres świadczenia usług w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości i zagospodarowania tych odpadów, w zamian za uiszczoną przez właściciela nieruchomości opłatę za gospodarowanie odpadami komunalnymi, w szczególności częstotliwość odbierania odpadów komunalnych od właściciela nieruchomości i sposób świadczenia usług przez punkty selektywnego zbierania odpadów komunalnych.

Sąd nie miał wątpliwości, że przepis ten nie zawiera upoważnienia dla rady gminy do nakładania obowiązków na właścicieli nieruchomości dostarczających odpady komunalne. Obowiązki te wnikają bezpośrednio z przepisów ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach i z regulaminu utrzymania czystości i porządku na terenie gminy uchwalanego na podstawie art. 4 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach.

Jak podkreślono, żadne przepisy powszechnie obowiązującego prawa nie przewidują możliwości pozyskiwania przez organy gminy czy też punkty selektywnej zbiórki odpadów, przy odbiorze odpadów czy też przy przyjmowaniu odpadów, dokumentów potwierdzających uiszczanie opłat za odbiór odpadów bądź potwierdzających tożsamość właścicieli nieruchomości.

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gorzowie Wiel- kopolskim z 5 lipca 2023 r.

Sygnatura akt: II SA/Go 210/23