Związek międzygminny na mocy decyzji nałożył na firmę karę pieniężną za nieosiągnięcie wymaganego poziomu przygotowania odpadów komunalnych do ponownego użycia i recyklingu z frakcji papier, metal, tworzywo sztuczne i szkło, odebranych od właścicieli nieruchomości z terenu gminy będącej członkiem związku międzygminnego.

Wydając decyzję, związek powołał się na stosowne przepisy ustawy z 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, ustawy z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa, ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym oraz ustawy z 17 grudnia 2020 r. o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz niektórych innych ustaw. Samorządowe Kolegium Odwoławcze utrzymało w mocy decyzję organu związku.

Firma wniosła skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, zarzucając m.in., że: decyzję wydano bez należytego uzasadnienia faktycznego i prawnego oraz poprzez prowadzenie postępowania z naruszeniem zasady wyczerpującej oceny materiału dowodowego sprawy oraz niewłaściwą wykładnię przepisów, która uzasadniała nałożenie kary pieniężnej.

Sąd zwrócił uwagę na co innego

WSA rozpatrując sprawę uznał skargę za zasadną, ale z zupełnie innych powodów niż przytoczone w uzasadnieniu skargi. Z akt sprawy wynikało, że istota przedmiotowej sprawy sprowadzała się do ustalenia, czy ziściły się przesłanki do nałożenia administracyjnej kary pieniężnej. Rozpoznanie sąd poprzedził jednak analizą prawidłowości wydania przez zarząd związku międzygminnego decyzji administracyjnej, nakładającej karę pieniężną za nieosiągnięcie wymaganego poziomu przygotowania odpadów komunalnych do ponownego użycia i recyklingu.

Z akt sprawy wynika, że decyzja związku została wydana przez działającego z upoważnienia zarządu dyrektora biura związku. Tworząc związek międzygminny zainteresowane gminy określają, jakie zadania należące do zakresu ich działania, będą wykonywane wspólnie i w tym celu tworzą samodzielny byt prawny w postaci związku, na który przenoszą wykonywanie tych zadań.

Zadania przekazane przez gminy stają się zadaniami własnymi związku. Równocześnie, w przypadku powołania związku międzygminnego kompetencje przysługujące organowi wykonawczemu gminy – wójtowi, burmistrzowi lub prezydentowi, zostają scedowane na podmiot kolegialny.

W niniejszej sprawie, gdyż zgodnie z postanowieniami statutu związku, jego zadaniem jest wspólne wykonywanie zadań publicznych w zakresie gospodarki odpadami komunalnymi, niezbędne do utrzymania czystości i porządku na terenie uczestników, obejmujące w szczególności kontrolę obowiązków wykonania ustawy przez zobowiązane podmioty wraz z nakładaniem kar i wykonywaniem czynności w postępowaniu egzekucyjnym.

Zadanie i umocowanie

Sąd zauważa, że czym innym jest realizacja zadania publicznego, obejmująca również możliwość wydania decyzji administracyjnej, a czym innym umocowanie podmiotu wydającego decyzję. Organem wykonawczym związku międzygminnego w rozpatrywanej sprawie jest zarząd, który podejmuje uchwały zwykłą większością głosów w obecności co najmniej połowy jego składu. Rozwiązanie takie odpowiada zasadom określonym w ustawie o samorządzie gminnym. Tym samym wraz z powołaniem związku międzygminnego kompetencje przysługujące organowi wykonawczemu gminy – wójtowi, burmistrzowi lub prezydentowi, zostały scedowane na podmiot kolegialny, jakim jest zarząd.

WSA stwierdził, że niemożliwe jest skuteczne powierzenie wykonywania kompetencji w drodze upoważnienia, o jakim mowa w art. 268a kodeksu postępowania administracyjnego, a więc poprzez wskazanie w upoważnieniu imiennie osoby, która może dokonywać czynności w imieniu i na rzecz związku międzygminnego. Decyzje wydawane przez organ kolegialny stanowią wyraz wspólnego rozstrzygnięcia jego członków, którzy tworzą całość. Organy kolegialne orzekające w składzie plenarnym nie mają możliwości przekazania innemu podmiotowi, pracownikowi swoich uprawnień, jeżeli nie wynika to wprost z ustawy.

Skoro nie istnieją prawne możliwości przekazania władczych kompetencji organu kolegialnego do wydawania decyzji administracyjnych pojedynczej osobie, to dopuszczenie takiego rozwiązania organizacyjnego prowadziłoby do obejścia przepisu ustanawiającego zarząd związku międzygminnego jako organu kolegialnego.

Nie ma takich przepisów

Brak jest regulacji, która wskazuje, że zarząd związku międzygminnego, może upoważnić członków zarządu lub innych pracowników jednostki obsługującej zarząd do załatwiania indywidualnych spraw z zakresu opłat za gospodarowanie odpadami. Konsekwentnie decyzje, wydane w imieniu organu kolegialnego przez wadliwie upoważnionego pracownika są nieważne, gdyż zostały wydane z rażącym naruszeniem prawa. WSA, stwierdził nieważność zaskarżonej decyzji, ale dlatego, że była ona wydane bez należytego upoważnia. Sąd nie wypowiada się merytorycznie co do prawidłowości rozstrzygnięcia dotyczącego kary administracyjnej.

Sygnatura akt: IV SA/Po 468/23