Wojewoda wniósł do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi skargę na uchwałę rady gminy w sprawie regulaminu utrzymania czystości i porządku na terenie gminy.
Wojewoda uznał, że rada gminy nie wypełniła delegacji ustawowej, gdyż w regulaminie nie wyodrębniła odpadów niebezpiecznych jako odrębnej frakcji odpadów komunalnych oraz nie wskazała wymagań w zakresie selektywnego zbierania i przyjmowania odpadów komunalnych prowadzonego przez punkty selektywnego zbierania odpadów w zakresie odpadów niebezpiecznych jako odrębnej frakcji odpadów. Tymczasem rada gminy powinna określić w regulaminie wszystkie frakcje odpadów selektywnie zbieranych.
Czytaj więcej:
Co zrobić z częściami roślin
Kolejny zarzut wojewody dotyczył tego, że w uchwale rada gminy postanowiła, iż sprzed nieruchomości będą odbierane m.in. bioodpady z wyłączeniem odpadów stanowiących części roślin pochodzących z pielęgnacji terenów zielonych, ogrodów, parków i cmentarzy. Rada postanowiła zatem o wyłączeniu odbierania wspomnianych odpadów komunalnych sprzed nieruchomości. W ocenie wojewody każda gmina ma obowiązek tak ukształtować przepisy prawa miejscowego, aby zapewniała mieszkańcom gminy możliwość zarówno odbioru odpadów bezpośrednio z terenów nieruchomości, jak i dostarczenie tych odpadów do punktów selektywnego zbierania odpadów komunalnych (PSZOK). Dotyczy to także odpadów stanowiących części roślin pochodzących z pielęgnacji.
Wojewoda wniósł o stwierdzenie nieważności zaskarżonej uchwały w całości, a WSA w wyroku z 13 października 2023 r. uznał skargę wojewody za zasadną. Przypomniał, że gminy mają zapewnić czystość i porządek na swoim terenie i stworzyć warunki niezbędne do ich utrzymania. W szczególności chodzi o zapewnienie selektywnej zbiórki odpadów komunalnych obejmującej co najmniej: papier, metale, tworzywa sztuczne, szkło, odpady opakowaniowe wielomateriałowe oraz bioodpady oraz tworzenie punktów selektywnego zbierania odpadów komunalnych w sposób umożliwiający łatwy dostęp dla wszystkich mieszkańców gminy.
Co wynika z przepisów
Sąd stwierdził m.in., że zaskarżona uchwała naruszyła art. 3 ust. 2 pkt 6 w zw. z art. 4 ust. 2 pkt 1 lit. b ustawy z 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. W analizowanej sytuacji rzeczywiście gmina, wskazując w regulaminie frakcje odpadów zbieranych selektywnie oraz odpadów przyjmowanych w punktach selektywnego zbierania odpadów komunalnych, pominęła frakcję odpadów niebezpiecznych. Tymczasem w orzecznictwie przyjmuje się, że skoro ustawodawca posłużył się w ustawie zwrotem „co najmniej”, to rada może w uchwale rozszerzyć katalog odpadów przyjmowanych w PSZOK-u, ale nie może go zawęzić. Zaskarżona uchwała nie przewiduje wśród odpadów zbieranych selektywnie oraz odpadów komunalnych przyjmowanych w PSZOK-u odpadów niebezpiecznych, co stanowi istotne naruszenie prawa. WSA uznał, że skoro uchwała rady gminy nie reguluje w sposób kompleksowy i właściwy obowiązku gminy w zakresie odbioru odpadów komunalnych bezpośrednio z nieruchomości, to uchwała ta powinna zostać wyeliminowana z obrotu prawnego w całości.
Ponadto WSA stwierdził, że nieprawidłowe było rozwiązanie przyjęte w regulaminie, w którym określono rodzaje odpadów, które będą odbierane sprzed nieruchomości, polegające na wyłączeniu z kategorii bioodpadów odpadów stanowiących części roślin pochodzących z pielęgnacji m.in. terenów zielonych. Zgodnie z ustawą o utrzymaniu porządku i czystości w gminach do postępowania z odpadami komunalnymi stanowiącymi części roślin pochodzących m.in. z pielęgnacji terenów zielonych stosuje się przepisy dotyczące postępowania z bioodpadami stanowiącymi odpady komunalne.
Gmina ma obowiązek odbierania bioodpadów z miejsc ich wytwarzania, a jedynie dodatkowo może określić, że takie odpady nie są przyjmowane w PSZOK-u. Możliwość nieprzyjmowania takich odpadów w punkcie selektywnego zbierania odpadów komunalnych istnieje przy tym tylko wówczas, gdy w zamian za opłatę za gospodarowanie odpadami komunalnymi jest zapewnione ich odbieranie z miejsc wytworzenia w całości. Gmina zawsze ma więc obowiązek zorganizowania odbierania bioodpadów z miejsc ich wytwarzania, natomiast nie zawsze jest zobowiązana do ich obowiązkowego przyjmowania w punkcie selektywnego zbierania odpadów.
sygnatura akt: II SA/Łd 551/23