Burmistrz wydał zarządzenie w sprawie powierzenia pełnienia obowiązków dyrektora szkoły podstawowej do czasu powierzenia stanowiska dyrektora tej jednostki, jednak nie dłużej niż na okres dziesięciu miesięcy.
W uzasadnieniu zarządzenia stwierdzono, że w przedmiotowej szkole podstawowej nie ma stanowiska wicedyrektora, w związku z czym powierza się pełnienie obowiązków dyrektora nauczycielowi w tej szkole.
Czytaj więcej:
Nie było zgody nauczyciela na pełnienie obowiązków dyrektora
Nauczycielka, która miała pełnić te obowiązki, oświadczyła na piśmie, że nie przyjmuje i rezygnuje z powierzonej jej zarządzeniem burmistrza funkcji. Burmistrz stwierdził, że pełnienie powierzonych obowiązków nie jest uzależnione od zgody danej osoby i nie może ona skutecznie uchylić się od pełnienia ww. obowiązków, a złożone oświadczenie o rezygnacji należy traktować jako bezskuteczne.
W piśmie skierowanym do burmistrza nauczycielka, która miał pełnić obowiązki dyrektora, stwierdziła, iż w przypadku powierzenia takiej funkcji nauczycielowi, który nie jest wicedyrektorem szkoły, wymaga to co najmniej zmiany treści stosunku pracy, która może nastąpić w wyniku porozumienia stron. Brak takiej zgody nauczyciela i jednostronna zmiana treści stosunku pracy jest prawnie niemożliwa.
Ostatecznie sprawa w wyniku skargi złożonej przez nauczycielkę trafiła do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie. Sąd uznał skargę za zasadną.
Zasady obsadzania stanowiska dyrektora szkoły
Z przepisów ustawy – Prawo oświatowe wynika, że zasadą co do powierzenia stanowiska dyrektora szkoły jest przeprowadzenie konkursu na stanowisko dyrektora szkoły. W sytuacji, gdy nikt nie przystąpił do konkursu albo konkurs nie wyłonił kandydata, ustawodawca przewidział powierzenie stanowiska dyrektora szkoły ustalonemu, w porozumieniu z organem sprawującym nadzór pedagogiczny, kandydatowi, po zasięgnięciu opinii rady szkoły lub placówki i rady pedagogicznej. Do czasu zaś obsadzenia stanowiska dyrektora szkoły w powyższy sposób, możliwe jest powierzenie pełnienia obowiązków dyrektora szkoły wicedyrektorowi lub nauczycielowi tej szkoły.
WSA przyznała rację skarżącej, że powierzenie jej jako nauczycielowi pełnienia obowiązków dyrektora szkoły nie mogło mieć miejsca bez jej zgody, czy wręcz pomimo jej wyraźnego w tym zakresie sprzeciwu. Sąd zauważa w tej kwestii, że dotychczas w orzecznictwie problem ten (dotyczący wyrażenia zgody przez daną osobę na powierzenie jej pełnienia obowiązków dyrektora szkoły) był analizowany, ale w kontekście wicedyrektora szkoły. Przyjmowano, że zgoda wicedyrektora szkoły na powierzenie funkcji dyrektora nie jest potrzebna, ale jednocześnie zwracano uwagę, że osoba, która wyraziła zgodę na to, by być wicedyrektorem szkoły, z góry godziła się na wykonywanie obowiązków dyrektora szkoły w sytuacji, w której przepisy rangi ustawy wymagają, aby wicedyrektor szkoły wykonywał przez pewien okres obowiązki dyrektora.
Jednak, zdaniem WSA, argumentacji dotyczącej wicedyrektora szkoły nie można przenosić na nauczyciela w tej szkole, skoro zakres jego obowiązków jest zdecydowanie inny niż wicedyrektora i nie obejmuje „zastępowania” dyrektora szkoły.
Nauczyciel nie zostanie dyrektorem na siłę
Art. 63 ust. 13 – Prawo oświatowe dotyczy dwóch „rodzajowo odmiennych stanów faktycznych”. Jeden dotyczy powierzenia pełnienia obowiązków dyrektora szkoły wicedyrektorowi szkoły, drugi – nauczycielowi tej szkoły przy braku stanowiska wicedyrektora. Mimo że w powołanym przepisie nie ma mowy o konieczności uzyskania zgody na powierzenie pełnienia obowiązków dyrektora, to jednak jego stosowanie nie może prowadzić do naruszenia prawa, w szczególności zasady wynikającej z art. 11 kodeksu pracy, z którego wynika, że nawiązanie stosunku pracy oraz ustalenie warunków pracy i płacy, bez względu na podstawę prawną tego stosunku, wymaga zgodnego oświadczenia woli pracodawcy i pracownika.
Art. 11 kodeksu pracy rozciąga więc wymóg zgodnego oświadczenia woli pracodawcy i pracownika także na „ustalenie warunków pracy i płacy”. Dotyczy to przede wszystkim ich ustalenia w chwili nawiązania stosunku pracy.
Niemniej jednak należy przyjąć, że również zmiana treści stosunku pracy na niekorzyść pracownika – uszczuplenie jego płacy, zwiększenie obowiązków lub zmniejszenie uprawnień – może nastąpić tylko w przypadkach określonych w ustawie na mocy czynności i zdarzeń prawnych.
Tak więc WSA stwierdził, że powierzenie pełnienia obowiązków dyrektora szkoły nauczycielowi tej szkoły bez jego zgody w trybie uregulowanym w art. 63 ust. 13 – Prawo oświatowe, wobec zmiany w ten sposób dotychczasowych warunków pracy nauczyciela, narusza art. 11 kodeksu pracy oraz art. 65 ust. 1 Konstytucji RP mówiący o wolności wyboru i wykonywania zawodu oraz wyboru miejsca pracy.
Z tych też przyczyn WSA uznał zarządzenie burmistrza za sprzeczne z prawem.
Sygnatura akt: VII SA/Wa 2364/23
