Rada gminy podjęła uchwałę w sprawie nadania statutów 24 sołectwom położonym na terenie gminy. W uchwale przewidziano m.in., że dla dokonania na zebraniu wiejskim ważnego wyboru sołtysa, rady sołeckiej oraz komisji rewizyjnej wymagana jest osobista obecność co najmniej 60 proc. mieszkańców uprawnionych do udziału w wyborach do rady gminy. Uchwałę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Kielcach zaskarżył prokurator rejonowy.

Zwrócił on uwagę, że zgodnie z art. 36 ust. 2 ustawy o samorządzie gminnym czynne prawo wyborcze przysługuje stałym mieszkańcom sołectwa uprawnionym do głosowania, zaś bierne prawo wyborcze posiada nieograniczona liczba kandydatów, jak również że wybór sołtysa i członków rady sołeckiej następuje w głosowaniu tajnym i bezpośrednim. Powyższy przepis zawiera regulację kompletną i nie wprowadza żadnego kworum dla ważności wyboru sołtysa i członków rady sołeckiej. Tym samym wprowadzenie w zakwestionowanych statutach sołectw dodatkowych warunków ważności wyboru należy uznać za niedopuszczalne.

WSA uznał skargę za zasadną. Sąd przypomniał, że przepis art. 35 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym zawiera upoważnienie ustawowe dla rady gminy do uchwalenia statutu jednostki pomocniczej, określając jednocześnie materię, jaką pozostawiono szczegółowemu unormowaniu w drodze aktu prawa miejscowego. Rada gminy obowiązana jest przestrzegać zakresu upoważnienia ustawowego udzielonego jej przez ustawę w zakresie tworzenia aktów prawa miejscowego, a w ramach udzielonej jej delegacji w tych działaniach nie może wkraczać w materię uregulowaną ustawą.

Organem uchwałodawczym w sołectwie jest zebranie wiejskie, a wykonawczym – sołtys. Działalność sołtysa wspomaga rada sołecka. Sołtys oraz członkowie rady sołeckiej wybierani są w głosowaniu tajnym, bezpośrednim, spośród nieograniczonej liczby kandydatów, przez stałych mieszkańców sołectwa uprawnionych do głosowania.

WSA za całkowicie właściwe uznał argumenty prokuratora w zakresie kworum dotyczącego ważności wyborów sołtysa czy rady sołeckiej. Jednolite orzecznictwo sądów administracyjnych przyjmuje, że art. 36 ust. 2 ustawy o samorządzie gminnym jest regulacją kompletną i nie zastrzega żadnego kworum dla ważności wyboru sołtysa i członków rady sołeckiej. Wprowadzenie w statucie sołectwa dodatkowych warunków ważności wyboru uznać należy za niedopuszczalne. WSA podkreślił, że brak było podstaw prawnych do wprowadzenia w zakwestionowanych przez prokuratora statutach zapisów dotyczących kworum uprawnionych do głosowania mieszkańców sołectwa jako warunku ważności wyboru sołtysa i rady sołeckiej. Uprawnione jest twierdzenie, że w świetle regulacji ustawowej frekwencja nie ma znaczenia dla ważności wyboru sołtysa i rady sołeckiej.

Sygnatura akt: II SA/Ke 18/24