Ustawodawca przewidział szereg roszczeń związanych z uchwaleniem planu miejscowego albo jego zmianą. Zgodnie z art. 36 ust. 1 ustawy z 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (t.j. DzU z 2024 r. poz. 1130 z późn. zm., dalej jako u.p.z.p.), jeżeli w związku z uchwaleniem planu miejscowego albo jego zmianą korzystanie z nieruchomości lub jej części w dotychczasowy sposób lub zgodnie z dotychczasowym przeznaczeniem stało się niemożliwe lub istotnie ograniczone, właściciel albo użytkownik wieczysty nieruchomości może, z uwzględnieniem ust. 2 i art. 37 (1) ust. 1 u.p.z.p., żądać od gminy albo od władającego terenem zamkniętym, jeżeli uchwalenie planu lub jego zmiana spowodowane były potrzebami obronności i bezpieczeństwa państwa: (pkt 1) odszkodowania za poniesioną rzeczywistą szkodę albo (pkt 2) wykupienia nieruchomości lub jej części. Wedle ust. 2 tego artykułu realizacja roszczeń, o których mowa w ust. 1, może nastąpić również w drodze zaoferowania przez gminę właścicielowi albo użytkownikowi wieczystemu nieruchomości zamiennej, zaś z dniem zawarcia umowy zamiany roszczenia wygasają.
