W sierpniu 2020 r. rolnik zwrócił się do prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego o umorzenie w całości należności z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne rolników, ponieważ nie jest w stanie ich spłacić ze względu na niskie dochody z gospodarstwa. Sprawa dotyczyła składek za cały 2016, trzy kwartały 2018 r. oraz okresu od lipca 2019 do września 2020 r. Już wcześniej wobec rolnika zostało wszczęte postępowanie egzekucyjne obejmujące składki za dwa kwartały na przełomie 2013 i 2014 r. Zostało ono zakończone w 2019 r., po tym jak urząd skarbowy złożył protokół nieściągalności tych należności.

Prezes KRUS odmówił umorzenia zaległości, powołując się na to, że już wcześniej został wykorzystany limit dopuszczalnej przez Unię Europejską pomocy de minimis. Poza tym dowodził, że kontrolerzy Kasy wielokrotnie podejmowali próby przeprowadzenia w gospodarstwie skarżącego wizytacji, w celu zbadania jego sytuacji materialnej i życiowej, po wcześniejszym powiadomieniu o terminie jej przeprowadzenia. W wyznaczonych terminach rolnik był nieobecny lub odmówił przeprowadzenia wizytacji w jego gospodarstwie rolnym.

W listopadzie KRUS wezwał więc rolnika do złożenia dokumentacji potwierdzającej trudną sytuację materialno-bytową, która do zakończenia postępowania nie została przedstawiona przez zainteresowanego. Prezes KRUS uznał więc, że to nie przejściowe, ale trwające od lat trudności ekonomiczne doprowadziły do uchylania się od zapłaty składek. W skardze na odmowę umorzenia rolnik dowodził m.in., że nie został poinformowany o wszczęciu postępowania egzekucyjnego, w związku z czym wszelkie zaległości uległy już przedawnieniu.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Bydgoszczy podczas rozpatrywania tej sprawy z urzędu zwrócił jednak uwagę na błędy proceduralne. Okazało się bowiem, że w postępowaniu wszczętym wskutek wniesionego wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy brali udział pracownicy, którzy uczestniczyli w wydaniu pierwszej decyzji.

Są to zatem pracownicy, który na mocy art. 24 § 1 pkt 5 kodeksu postępowania administracyjnego byli wyłączeni od udziału w postępowaniu wywołanym złożonym przez skarżącego wnioskiem o ponowne rozpatrzenie sprawy.

W konsekwencji WSA w Bydgoszczy uznał, że doszło do naruszenia art. 24 § 1 pkt 5 k.p.a., dającego podstawę do wznowienia postępowania na podstawie art. 145 § 1 pkt 3 k.p.a.

Przy okazji sąd wskazał, że przy powtórnym rozpatrywaniu wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy należy wyłączyć od udziału w postępowaniu urzędników, którzy brali udział w wydawaniu pierwotnej decyzji.

WSA odmówił też merytorycznego rozpatrzenia zarzutów obu stron, które pojawiły się w skardze rolnika i odpowiedzi KRUS na nią.

Sygnatura akt: I SA/Bd 144/21