Zagospodarowanie przestrzenne: zakaz prowadzenia usług motoryzacyjnych dotyczy także stacji benzynowej

Rada gminy uchwaliła miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego (m.p.z.p.), w którym część jej terytorium przeznaczono pod zabudowę mieszkaniowo-usługową. Jednocześnie w przepisach m.p.z.p. zabroniono na tym obszarze lokalizowania pewnych usług, w tym m.in.: lakierniczych, blacharskich, transportowych, motoryzacyjnych, drukarskich. Mimo to, przedsiębiorca postanowił zlokalizować na tym obszarze stację benzynową. I wystąpił - zgodnie z przepisami ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko - do wójta o wydanie decyzji środowiskowej.

Czytaj także:

Sądy: stacja paliw to inwestycja towarzysząca realizacji celu publicznego

Wykluczona działalność uciążliwa

W listopadzie 2017 r. wójt gminy odmówił jej wydania. Inwestor odwołał się, zarzucając organowi naruszenie przepisów prawa materialnego. Samorządowe kolegium odwoławcze w  marcu 2018 r. utrzymało w mocy decyzję wydaną w I instancji. Ostateczna decyzja została zaskarżona do sądu administracyjnego.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wyrokiem z 20 listopada 2018 r., IV SA/Wa 1552/18 skargę oddalił. Sąd podkreślił, że m.p.z.p. na analizowanym obszarze wprost dopuszcza możliwość zlokalizowania tylko takich usług, których uciążliwość nie wykracza poza granice działki. W ten sposób prawodawca lokalny całkowicie wykluczył możliwość umiejscowienia m.in. usług motoryzacyjnych i lokalizację innych obiektów przeznaczonych na działalność gospodarczą uciążliwą dla otoczenia.

Tymczasem skarżący zamierzał w tym obszarze zrealizować inwestycję polegającą na wybudowaniu budynku mieszkalno-usługowego wraz ze stacją paliw płynnych wraz obiektami i instalacjami towarzyszącymi. Charakterystyka planowanej inwestycji została zawarta w karcie informacyjnej przedsięwzięcia. Wynikało z niej, że w ramach stacji benzynowej miały powstać m.in. podziemne zbiorniki na paliwo i stanowisko przeładunku paliw. Stąd WSA potwierdził prawidłowość ustaleń organów administracji publicznej, że inwestycja taka będzie oddziaływać na sąsiednie działki. Taka kwalifikacja prawna wynika z przepisów rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie określenia przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko.

Wyrok sądu I instancji został zaskarżony przez inwestora za pomocą skargi kasacyjnej. Zarzuty skargi skupiały się na możliwości naruszenia przez WSA przepisów prawa materialnego – m.p.z.p. Skarżący wskazał m.in. na niejasny charakter tych przepisów. Jego zdaniem pojęcie „usługi motoryzacyjnej" funkcjonującej w przepisach planu nie obejmowało stacji benzynowej.

Ponadto skarżący kasacyjnie stwierdził, że w sprawie zostały naruszone przepisy Konstytucji RP przez brak uwzględniania przy wykładni planu miejscowego konieczności ochrony prawa własności i prawa do zabudowania własnej nieruchomości w wybrany przez siebie sposób.

Definicja w planie miejscowym

Rozpoznając sprawę Naczelny Sąd Administracyjny (wyrok z 22 maja 2020 r.) nie dopatrzył się uzasadnionych podstaw naruszenia przepisów m.p.z.p. Sąd zwrócił uwagę, że pojęcie „usług nieuciążliwych" zostało dodatkowo zdefiniowane przez prawodawcę lokalnego w ramach przepisów m.p.z.p. jako „usługi, głównie handlowe, służące zaspokajaniu potrzeb ludności na różnego rodzaju towary i usługi, o czysto rynkowym charakterze". Definicja ta powinna także znaleźć zastosowanie w związku z rozpatrywaniem niniejszej sprawy. W jej zakresie nie mieści się planowana stacja benzynowa, stąd nie jest dopuszczalne jej zlokalizowanie na obszarze objętym m.p.z.p.

Ponadto, NSA zwrócił uwagę, że organy administracji oraz WSA dokonały prawidłowej wykładni terminu „usług motoryzacyjnych". Prawodawca lokalny nie musiał w precyzyjny sposób definiować tego pojęcia – nie było konieczne wymienianie wszystkich możliwych działalności prowadzonych pod tą nazwą. Sąd stwierdził, że wykładnia przepisów m.p.z.p. powinna mieć charakter funkcjonalny i powinno się w toku procesu wykładni uwzględniać wolę prawodawcy lokalnego.

NSA nie dopatrzył się także naruszenia w sprawie przepisów Konstytucji RP. Sąd przypomniał na tym gruncie, że prawa konstytucyjne nie mają charakteru bezwzględnego i mogą podlegać ograniczeniom. Sąd podkreślił, że zasady planowania przestrzennego stanowią uzasadnione ograniczenie prawa własności, które nie jest prawem o charakterze absolutnym i może podlegać ograniczeniom ustawowym (art. 64 § 3 Konstytucji RP). Tego rodzaju ograniczeniem są przepisy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, które stanowią upoważnienie do uchwalenia miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. Konsekwencją tego jest ustawowy obowiązek zgodności przedsięwzięcia z przepisami miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego wynikający z art. 80 ust. 2 ustawy środowiskowej. W związku z powyższym skarga kasacyjna została oddalona.

Sygnatura akt: II OSK 2379/19