Zapłata kary za niedotrzymanie umowy może być dla przedsiębiorcy korzystniejsza niż jej realizacja. Skarbówka to rozumie i zgadza się na rozliczenie wydatku w podatkowych kosztach.
O interpretację wystąpił przedsiębiorca handlujący drewnem. Zawiera okresowe umowy z nadleśnictwami. Zobowiązuje się w nich do zakupu określonej ilości surowca zgodnie z zaplanowanym harmonogramem. Z kontraktów wynika, że jeśli odbierze mniej niż 95 proc. zamówionego drewna, musi zapłacić karę umowną. Wynosi 10 proc. ceny nieodebranego surowca.
Przedsiębiorca informuje, że nie udało mu się zrealizować wszystkich umów. Tłumaczy się niekorzystną sytuacją gospodarczą na rynku drewna (ceny surowca stały się zbyt wysokie w porównaniu do ceny, po której sprzedawany był wyrób gotowy). W związku z tym musiał zapłacić kontrahentom kary. Podkreśla, że było to dla niego bardziej opłacalne niż realizacja kontraktów.
Czy można zaliczyć kary umowne do kosztów uzyskania przychodów? Przedsiębiorca twierdzi, że tak. Jego zdaniem, są to racjonalne wydatki związane z działalnością gospodarczą. Wskazuje, że zapłata kar oznaczała dla niego mniejszą stratę niż zakup zamówionego drewna. Decyzja o niezrealizowaniu umów była podyktowana względami gospodarczymi, a konkretnie niekorzystną koniunkturą na rynku drewna. To racjonalne postępowanie, mające na celu zabezpieczenie źródła przychodów.
Właściciel firmy informuje też, że po nieodebraniu surowca od nadleśnictw, pozyskał go od innego dostawcy. Wskazuje, że robił już tak w przeszłości i przynosiło mu to zyski.
Co na to fiskus? Przypomniał, że art. 23 ust. 1 pkt 19 ustawy o PIT wyłącza z kosztów kary umowne z tytułu:
- wad dostarczonych towarów, wykonanych robót i usług,
- zwłoki w dostarczeniu towaru wolnego od wad,
- zwłoki w usunięciu wad towarów albo wykonanych robót i usług.
Skarbówka potwierdziła, że kara za niezrealizowanie umowy (w tym wypadku nieodebranie określonej ilości drewna) nie jest wymieniona w tym przepisie. Zastrzegła jednak, że nie oznacza to, iż można ją automatycznie uznać za podatkowy koszt. Trzeba bowiem wykazać, że spełnione są przesłanki z art. 22 ust. 1 ustawy o PIT. Czyli wydatek ma związek z uzyskaniem przychodu bądź zachowaniem lub zabezpieczeniem jego źródła.
Ostatecznie fiskus przyznał rację przedsiębiorcy. Potwierdził, że podjęta przez niego decyzja jest racjonalna i gospodarczo uzasadniona. Odbiór drogiego drewna w przedstawionych okolicznościach mógłby bowiem doprowadzić do utraty płynności finansowej jego firmy. Zatem kary umowne można zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów (interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 27 grudnia 2023 r., nr 0113-KDIPT2-1.4011.780. 2023. 2.RK).
