Numer Identyfikacji Podatkowej towarzyszy nam od 25 lat. W tym czasie stale ewoluował, zmieniając swoją formę, a także grupę docelową. Mimo tego, że obecnie NIP kojarzy się zwłaszcza z firmami, to nie są one jedynym podmiotem, który może się nim posługiwać. Kto jeszcze może korzystać z tego identyfikatora?

NIP jako rejestr, w którym konto miała każda osoba dorosła?

Na przełomie 1995 i 1996 roku, gdy zasady, jakie dotyczą Numeru Identyfikacji Podatkowej, dopiero się kształtowały, ustawodawca wyszedł z założenia, że stworzenie takiego rejestru to bardzo dobry pomysł, by kontrolować wpływy z podatków wszystkich osób dorosłych.

Doprowadziło to do decyzji, kiedy naczelnicy lokalnych urzędów skarbowych musieli wydawać taki identyfikator każdej osobie aktywnej zawodowo, bez względu na to, czy prowadziła ona działalność, czy pracowała w formule zatrudnienia na umowę o pracę.

Ustawodawca musiał jednak w jakiś sposób rozróżnić poszczególne podmioty, którym nadał NIP. Wybrano niezbyt dobrze, bo zdecydowano się na inną formę zapisu dla osób cywilnych i dla firm. Sam identyfikator miał dokładnie taką samą długość, na jaką składa się dziewięć cyfr. Jest to też jedna z tych cech systemu, która nie ulegała zmianom przez długi czas.

Dopiero po wielu latach, wraz z rozbudową sieci urzędów skarbowych w Polsce, pojawiła się sytuacja, kiedy niektóre identyfikatory stały się dłuższe, 10-znakowe. Pośrednio wynika to z tego, że każdorazowe stworzenie nowego urzędu skarbowego skutkuje koniecznością nadania mu coraz wyższego numeru. Rodzi to konieczność poszerzenia ich puli, co w ostatecznym rozrachunku prowadzi do wydłużenia Numeru Identyfikacji Podatkowej.

Obecnie myślniki w numerze NIP pełnią funkcję estetyczną, jednak kiedyś ich rola była bardzo znacząca. Dla osób cywilnych identyfikator zapisywany był w formacie 123-456-78-90, a dla firm stosowano jeszcze inny zapis: 123-45-67-890. Skutkowało to wieloma problemami. Na szczęście dziś ten przepis już nie obowiązuje.

W pierwszych latach obowiązywania systemu każda osoba aktywna zawodowo podawała właśnie ten identyfikator w kadrach. Po weryfikacji to właśnie dzięki numerowi NIP możliwe było otrzymywanie pensji. Ten sam identyfikator umożliwiał coroczne rozliczenie się z fiskusem.

Kto obecnie musi korzystać z Numeru Identyfikacji Podatkowej?

Dla osób prywatnych nadrzędną rolę przejął PESEL i to właśnie ten numer jest obecnie najczęściej stosowany. Podajemy go między innymi podczas podpisywania umów z różnymi podmiotami: bankami, operatorami telefonii komórkowej czy dostawcami internetu. To właśnie PESEL, a nie NIP znajduje się na naszych dowodach osobistych, co dość jednoznacznie pokazuje, że to właśnie ten identyfikator odgrywa w naszym kraju kluczową rolę.

Pomimo tak dużego „uprzywilejowania” numeru PESEL, Numer Identyfikacji Podatkowej wciąż jest bardzo ważny w polskim systemie podatkowym. Wbrew obiegowej opinii, korzystają z niego nie tylko firmy. Kto jeszcze posługuje się NIP-em?

-Nadrzędnym aktem prawnym, który reguluje zasady posługiwania się tym identyfikatorem określa Ustawa o NIP – mówi Jarosław Paduszyński z ALEO.com, jednej z największych baz wiedzy o podmiotach gospodarczych w Polsce. -Na dziś dzień numer NIP nadawany jest między innymi organom administracji rządowej oraz samorządowej, czyli na przykład urzędom, jakie można odnaleźć w każdej gminie – dodaje.

Swój własny identyfikator mają też organy kontroli skarbowej oraz przedstawiciele Najwyższej Izby Kontroli. NIP jest też każdorazowo nadawany bankom, które działają w naszym kraju. Ustawa o NIP wymusza też jego stosowanie przez inkasentów podatkowych i niepodatkowych.

Ustawodawca wymusza też założenie Numeru Identyfikacji Podatkowej przez każde stowarzyszenie oraz fundację działającą w Polsce. Warto pamiętać, że obowiązkiem tym nie są objęte tylko organizacje, które prowadzą działalność gospodarczą lub zatrudniają pracowników. Taki podział w polskim porządku prawnym nie istnieje.

NIP przyda się tym podmiotom nawet wtedy, gdy ich dochody biorą się tylko ze składek członkowskich. Bez tego identyfikatora fundacja nie będzie mogła ubiegać się o dotację, podpisywać umów z innymi kontrahentami oraz nie zdoła założyć konta bankowego.

W jaki sposób założyć NIP?

Rekomendowana metoda to skorzystanie z Centralnej Ewidencji Działalności Gospodarczej (CEIDG), gdzie podczas zakładania działalności on-line wystarczy tylko zaznaczyć pole „nie posiadam numeru NIP”, dzięki czemu zostanie on wygenerowany automatycznie.

Identyfikator nie stanie się aktywny od razu. Warto o tym pamiętać i wypełnić formularz CEIDG odpowiednio wcześniej. Cały proces może potrwać nawet kilka dni, a o nadaniu numeru NIP dowiemy się z wysyłanej automatycznie na podane podczas rejestracji dane (numer telefonu, adres e-mail) wiadomości.

Wciąż można zawnioskować o Numer Identyfikacji Podatkowej w tradycyjny sposób, odwiedzając właściwy dla miejsca rejestracji urząd skarbowy i wypełniając formularz NIP-7. Jeśli zdecydujemy się odesłać skan dokumentu przez internet, musimy dysponować kwalifikowanym podpisem elektronicznym.

Materiał Promocyjny