Benefity pracownicze – rodzaje

Benefit (z łac. bene – dobrze, facere – czynić) to dodatkowe świadczenie pozapłacowe (bezgotówkowy dodatek do wynagrodzenia ogólnego), które przysługuje pracownikom w ramach umowy zawartej ze swoim pracodawcą. Benefity pracownicze nie są obligatoryjne, to znaczy, że firmy mogą, ale wcale nie muszą stosować takie rozwiązania w swoich organizacjach. 

Benefity realizują dwojakie cele: mogą zwiększać motywację pracowników i ich ogólny dobrostan, mogą też być wsparciem w realizacji strategii biznesowej samej firmy. Dobrze przemyślane dodatki pozapłacowe wpływają na dobrą atmosferę w pracy, kulturę organizacyjną, pomagają także budować zadowolony, zmotywowany i lojalny zespół.

Osoby zatrudnione w firmie mogą zadbać bardziej o zdrowie (własne oraz swojej rodziny), zapewnić głowie odpoczynek i relaks (cel ten spełniają np. bilety do kina czy teatru) lub dzięki kartom przedpłaconym wykorzystać te środki na zakupy spożywcze czy pełnowartościowe posiłki w pracy. Rynek pracownika sprawia, że kandydaci oczekują przynajmniej podstawowego pakietu benefitów. Osoby aplikujące do danej firmy są przyzwyczajone do kart sportowych, kursów językowych czy prywatnej opieki medycznej. To taki złoty standard, niestety często nietrafiony. Nie każdy pracownik jest zapalonym sportowcem lub ma wystarczającą ilość wolnego czasu, aby przeznaczać go na trening.

Teraz mile widziane jest bardziej zindywidualizowane podejście – dopasowanie dodatkowych świadczeń do aktualnych potrzeb i możliwości. W myśl zasady, że dobry benefit to benefit wykorzystany. Tylko wtedy spełnia on swoje zadanie, inaczej jest jedynie wyrzuceniem pieniędzy w przysłowiowe błoto i nie przynosi żadnych wymiernych korzyści.

Benefit pracowniczy to świadczenie pozapłacowe, które pracodawca może zaoferować pracownikowi. Czasem jest to jakaś usługa, czasem fizyczna rzecz, system pracy lub inne ułatwienie. Poprzez benefity, firmy nie tylko dbają o pracowników, ale również realizują swoje cele biznesowe: buduje kulturę organizacyjną, lojalizują pracowników, wspierają ich motywację.

Benefity można podzielić na kilka kategorii dopasowanych do rodzaju świadczonej pracy lub części życia, której dotykają. Są benefity zdrowotne, takie jak prywatna opieka medyczna czy karty sportowe, które wspierają pracowniczy wellness. Z kolei benefity takie jak ubezpieczenie na życie czy programy emerytalne zapewniają poczucie bezpieczeństwa. 

Obecnie coraz większą popularnością cieszą się benefity związane z równowagą między życiem zawodowym a prywatnym (work-life balance). Należą do nich elastyczne godziny pracy, możliwość pracy zdalnej lub hybrydowej, karta lunchowa czy świadczenia wspierające życie rodzinne, jak np. dofinansowanie żłobka czy wakacji. Nie można także zapomnieć o benefitach edukacyjnych (na przykład lekcjach języka obcego).

Jak Polacy korzystają z benefitów?

Polacy coraz świadomiej podchodzą do korzystania z benefitów pracowniczych i mają świadomość ich istnienia. Świadczenia pozapłacowe stają się silną kartą przetargową w rekrutacji i nierzadko przechylają szalę na stronę pracodawcy, który je oferuje. W badaniu przeprowadzonym przez _enter_the_code, 40% respondentów stwierdziło, że byłoby skłonnych zmienić pracę tylko ze względu na benefity (1). Wprawdzie respondenci reprezentowali głównie sektor IT, ale warto wziąć te dane pod uwagę – ta branża często jest papierkiem lakmusowym zwiastującym globalne zmiany na rynku pracy. 

Pracownicy, jeśli tylko mają wybór, wybierają świadczenia najlepiej dopasowane do ich aktualnych potrzeb. Popularność konkretnych benefitów zależy od branży czy miejsca zamieszkania (np. osoby dojeżdżające z mniejszych miejscowości być może mniej chętnie wybiorą dodatkowe świadczenia w postaci biletów do kina).

To, co będzie cieszyło się największym powodzeniem, jest sprawą indywidualną i dobrze jest pytać swoich pracowników, co konkretnie sprawdzi się w ich przypadku. Dobrym przykładem zindywidualizowanych świadczeń jest system kafeteryjny. W ramach przeznaczonych środków osoby objęte tym benefitem mogą wybierać to, co przyda im się w danym momencie. Niektórzy chętnie skorzystają z ofert edukacyjnych (wychodząc z przekonania, że inwestycja we własny rozwój osobisty jest dla nich ważna), inni wybiorą dofinansowanie żłobka, aby nie musieć martwić się tym, jak zapewnić opiekę dzieciom w trakcie wypełniania obowiązków zawodowych.

Ofertę w kafeterii trudno dopasować do potrzeb wszystkich pracowników, dlatego nowoczesne organizacje często robią przegląd benefitów na rynku, szukając najlepszych, najbardziej uniwersalnych ofert.

Jakie benefity są najczęściej oferowane?

W Polsce najczęściej oferowanymi benefitami są te, które utarły się przez lata (jak abonamenty sportowe, pakiet medyczny i ubezpieczenie grupowe). Z założenia mają odpowiadać na podstawowe potrzeby pracowników, jednak często nie są wykorzystywane w pełni – nie spełniają więc swojego zadania. Dobrą praktyką w działach HR byłoby regularne analizowanie rynku benefitów, podpatrywanie, co nowego wprowadza konkurencja (chociażby programy kafeteryjne) i przeglądanie pod tym kątem własnych firmowych systemów świadczeń pozapłacowych. Często firmy nie są również świadome, że pewne benefity mogą wprowadzić z biznesową korzyścią dla siebie (np. w formie ulgi ZUS). Jednym z takich przykładów są karty lunchowe, upoważniające do odpisu dla pracodawcy i pracownika, nawet przy finansowaniu ich ze środków obrotowych, a nie tylko z ZFŚS). 

W jakie benefity warto inwestować?

Benefity, zgodnie z koncepcją Total Rewards, mogą być ważną składową wynagrodzenia. Dobrze dobrane mają szansę pozytywnie wpłynąć na dobrostan pracowników i poprawić ich employee experience. W takim razie, w jaki sposób najlepiej skomponować ofertę?

Na pewno nie „na ślepo” – warto zapytać pracowników, co przydałoby im się najbardziej. Można zaproponować gotowy pakiet rozwiązań lub zachęcić do opowiedzenia o swoich potrzebach.

Jak wspomniano wyżej: warto co roku robić przegląd benefitów. Nie wszyscy pracownicy działów HR wiedzą, że istnieją np. benefity pozwalające skorzystać z ulgi ZUS. Np. kartę lunchową można finansować zarówno ze środków obrotowych jak i z ZFŚS, a kwota przekazana na karcie obciążona jest jedynie podatkiem dochodowym, nie jest natomiast oskładkowana. Pozwala to realnie wspierać siłę nabywczą pracowników. Dlatego karta lunchowa bywa nazywana „tańszym sposobem na podwyżkę". 

Inwestycje w benefity, które są najbardziej pożądane przez pracowników, mogą przynieść firmom znaczące korzyści – ze wzrostem produktywności i zadowolenia na czele. Celowanie w świadczenia zgodne z wartościami organizacji pomaga w budowaniu pozytywnego wizerunku firmy jako pracodawcy dbającego o dobrostan swoich pracowników.

Jakie benefity są najbardziej pożądane?

Badanie przeprowadzone przez firmę Edenred (Ogólnopolski przegląd benefitów 2022) pokazuje, że najczęściej oferowane benefity wcale nie są tymi najbardziej pożądanymi. Okazuje się, że pracownicy chętnie korzystaliby np. ze świadczeń żywieniowych, takich jak karta lunchowa. Nic dziwnego – to oszczędność czasu, pieniędzy i  energii przeznaczonej na planowanie obiadów. Czym zatem jest benefit żywieniowy? To przedpłacona karta płatnicza, na której znajduje się określony miesięczny limit środków do wykorzystania. Karta umożliwia płacenie za posiłki w różnego rodzaju punktach gastronomicznych (np. zamawianie potraw przez internet z dostawą do pracy), a także za zakupy spożywcze w wybranych supermarketach. 

Optymalizacja budżetu dzięki benefitom

Benefity to szansa na realne zwiększenie siły nabywczej pracowników. Opłaca się zgłębić kwestie prawne w tym zakresie. Rozwiązania finansowane z Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych są zwolnione z opodatkowania do kwoty 1000 zł rocznie na pracownika. Z kolei benefity żywieniowe, takie jak karta lunchowa, podlegają zwolnieniu z ZUS do kwoty 450 zł miesięcznie na pracownika(2). To korzyść zarówno dla pracodawców, jak i ich zespołów.

Warto świadomie traktować świadczenia pozapłacowe jako element strategii wynagrodzeń. To sposób nie tylko na walkę z presją płacową, ale także odciążenie budżetu i co najważniejsze – skuteczna budowa motywacji i zaangażowania pracowników.

Źródła:

  1. https://enterthecode.pl/praca-w-it/benefity-pracownicze-podsumowanie-badania/ 
  2. https://www.interpretacje.pl/pit/9330020,skutki-podatkowe-przekazania-przez-pracodawce-przedplaconych-kart-cel.html

Materiał Promocyjny