Rz: Wobec pracowników naruszających powierzone zadania jako środek dyscyplinujący szef może dać wypowiedzenie warunków płacy, a nawet rozstać się natychmiast z winy etatowca. Czy tryb wręczania tych wymówień jest taki sam jak przy innych przyczynach?

Katarzyna Dobkowska, radca prawny, partner kancelarii Raczkowski Paruch: Tak, chociaż kwestia ta nie jest oczywista. Za to, że pracownik nie przestrzega ustalonej organizacji i porządku w procesie pracy czy przepisów bhp, kodeks pracy przewiduje kary porządkowe. Należą do nich upomnienie, nagana i kara pieniężna. Ten katalog jest zamknięty, a szef co do zasady nie powinien używać innych środków dyscyplinujących. Skoro jednak naruszanie przez pracowników powierzonych im obowiązków może także skutkować rozwiązaniem umowy, uzasadnia to także wypowiedzenie warunków płacy, co jest mniej dolegliwe niż zwolnienie. Zdaniem SN na wysokość wynagrodzenia etatowca powinna wpływać jakość wykonywanej przez niego pracy, a jej obniżenie może uzasadniać odpowiednie obcięcie pensji.

Tryb wręczenia wypowiedzenia warunków płacy w związku z naruszeniem powierzonych obowiązków jest taki sam, jak przy innych przyczynach. Do wypowiedzenia warunków płacy stosuje się odpowiednio przepisy o wypowiedzeniu umowy o pracę. Jednak zwolnienie dyscyplinarne będzie możliwe tylko w przypadkach, w których pracownik – z winy umyślnej lub wskutek rażącego niedbalstwa – ciężko naruszy swoje podstawowe obowiązki.

O co musi zadbać pracodawca, aby nie narazić się na podważenie swojej decyzji przez zatrudnionego w sądzie?

Na piśmie musi podać prawdziwy i konkretny powód takiego wypowiedzenia oraz zaproponować pracownikowi nowe warunki, czyli w tym przypadku określić niższą wysokość zarobków. Podkreślam, że ta przyczyna musi być realna i konkretna, a w razie procesu pracodawca ma być w stanie ją udowodnić w sądzie. Etatowca należy też pouczyć o prawie odwołania do sądu pracy, a wypowiedzenie skonsultować z reprezentującym go związkiem zawodowym. Trzeba go także poinformować o tym, że do upływu połowy okresu wypowiedzenia może odmówić przyjęcia nowych warunków. Jeżeli zaś tego nie zrobi, będzie to poczytane za jego zgodę.

Czy modyfikację warunków zatrudnienia, wynikającą np. ze złamania zasad bhp, muszą poprzedzać kary porządkowe?

Ani z przepisów, ani z orzecznictwa sądowego nie wynika konieczność poprzedzania rozwiązania umowy lub zmiany warunków płacy karami porządkowymi. Pracodawcy wolno korzystać z dostępnych środków dyscyplinujących, w tym kar porządkowych, ale także rozwiązania umowy o pracę lub zmiany jej warunków według swojego uznania. Oznacza to, że warunki płacy wypowie niezależnie od zastosowania kar porządkowych.

Jak szef powinien uzasadnić modyfikację warunków i rozstanie z niesubordynowanym pracownikiem?

W wypowiedzeniu opisuje, jakie obowiązki naruszył i na czym to polegało. Im więcej konkretnych przykładów takich uchybień poda jako przyczynę wymówienia i im bardziej je uszczegółowi, tym większe ma szanse na obronę swojej decyzji w sądzie.

W jakim terminie zmienią się zasady współpracy wskutek np. sprzeniewierzenia się obowiązkom?

Dojdzie do tego z upływem okresu wypowiedzenia, chyba że do połowy tego terminu pracownik odmówi przyjęcia nowych warunków płacy. Wówczas umowa o pracę rozwiąże się z upływem okresu wypowiedzenia.

—rozm. g.or.