A to jeszcze nie wszystkie konsekwencje wzrastającego co roku minimalnego wynagrodzenia za pracę. Z obecnego 936 zł podskoczy od nowego roku do 1126 zł. Wynika tak z rozporządzenia Rady Ministrów z 11 września 2007 r. w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę w 2008 r. (DzU nr 171, poz. 1209). Przyjrzyjmy się skutkom tej podwyżki. Podwyższona minimalna pensja brutto oznacza też wyższą kwotę netto dla osoby wynagradzanej dokładnie według ustawowego minimum. Dostanie ona zatem więcej na rękę niż dotychczas. To skutek nie tylko podwyżki samej minimalnej płacy, ale również nowych kosztów uzyskania przychodu i tzw. ulgi obowiązujących w 2008 r. Wynoszą one:

- podstawowe koszty uzyskania przychodu 111,25 zł miesięcznie (gdy podatnik uzyskuje przychody z tytułu jednego stosunku służbowego, stosunku pracy, spółdzielczego stosunku pracy oraz pracy nakładczej),

- podwyższone koszty uzyskania przychodu 139,06 zł miesięcznie (gdy miejsce stałego lub czasowego zamieszkania podatnika jest położone poza miejscowością, w której znajduje się zakład pracy, a podatnik nie uzyskuje dodatku za rozłąkę),

- ulga zmniejszająca zaliczkę na podatek dochodowy o 1/12 kwoty zmniejszającej podatek, określonej w pierwszym przedziale obowiązującej skali podatkowej – 48,90 zł (1/12 x 586,85 zł).

Koszty uzyskania przychodu i ulgę na przyszły rok określa art. 8 ust. 3 pkt 1 i 3 oraz art. 10 ust. 3 noweli z 16 listopada 2006 r. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (DzU nr 217, poz. 1588). Składka zdrowotna nie wpłynie w przyszłym roku na poziom pensji minimalnej netto. A to dlatego że nie zmieni się i pozostanie na dotychczasowym poziomie 9 proc. Stanowi tak art. 79 ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (DzU nr 210, poz. 2135 ze zm.). Składka rentowa będzie już za to mieć znaczenie. Wyniesie bowiem od 1 stycznia przyszłego roku 1,5 proc. w części finansowanej przez ubezpieczonego, czyli obniży się o kolejne 2 punkty procentowe. Mówi o tym art. 16 ust. 1b ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (DzU z 2007 r. nr 11, poz. 74 ze zm.).

Podwyższenie minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz zmiany podatkowe i składkowe wpływają na kwotę wynagrodzenia, jaką pracodawca dokonujący potrąceń z pensji musi zostawić zatrudnionemu

Ta tzw. kwota wolna od potrąceń komorniczych wynosi bowiem dla pracownika na pełnym etacie:

- minimalne wynagrodzenie za pracę netto (bez składki zdrowotnej) – przy potrącaniu należności innych niż alimentacyjne na mocy tytułów wykonawczych,

- 75 proc. minimalnego wynagrodzenia netto (bez składki zdrowotnej) – zaliczek pieniężnych udzielonych pracownikowi,

- 90 proc. minimalnego wynagrodzenia netto (bez składki zdrowotnej) – kar pieniężnych przewidzianych w art. 108 kodeksu pracy.

Zatrudnionym na cząstce etatu zmniejszamy kwoty wolne proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy. Podwładny zalegający z alimentami np. na dzieci nie korzysta natomiast z kwoty wolnej. Zgodnie z art. 87 kodeksu możemy mu wtedy zabrać nawet 3/5 wynagrodzenia. Nawet wtedy, gdy na rękę dostanie mniej niż kwotę wolną.

Mechanizm ustalania kwoty wolnej reguluje art. 87

1

kodeksu, według którego z minimalnego wynagrodzenia odliczamy tylko składki na ubezpieczenia społeczne finansowane ze środków ubezpieczonego (zwykle będzie to w przyszłym roku 13,71 proc.) oraz zaliczki na podatek dochodowy. Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej oraz Państwowa Inspekcja Pracy są jednak odmiennego zdania. Uważają, że minimalną pensję obniżamy oprócz tego o część składki zdrowotnej pokrywanej z dochodu zatrudnionego. Pisaliśmy szerzej na temat w DF z 19 października 2007 r. („Cała składka zdrowotna obniża podstawę potrąceń”). W związku z tym wyliczamy kwoty wolne od potrąceń w obu wariantach, z podziałem na opcje dla pracownika z podstawowymi i podwyższonymi kosztami uzyskania przychodu, który nie składa i który składa PIT-2. Jeszcze dwie informacje przy liczeniu kwoty wolnej od potrąceń:

- można sumować wszystkie składki na ubezpieczenia społeczne, stąd będą one liczone jako 13,71 proc. podstawy ich wymiaru,

- nie zaokrąglamy zaliczki na podatek dochodowy, ponieważ nie jest to faktycznie odprowadzany podatek (por. art. 87

1

§ 1 kodeksu w zw. z art. 32 ust. 3b ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz art. 3 pkt 3 i art. 63 ordynacji podatkowej).

1) składki na ubezpieczenia społeczne finansowane przez pracownika:

1126 zł x 13,71 proc. = 154,37 zł

2) zaliczka na podatek dochodowy:

a) podstawa opodatkowania przy podstawowych kosztach uzyskania przychodu 1126 zł – (154,37 zł + 111,25 zł) = 860,38 zł, po zaokrągleniu 860 zł

- zaliczka na podatek w przypadku złożenia PIT-2 (860 zł x 19 proc.) – 48,90 zł = 114,50 zł

- zaliczka na podatek w przypadku niezłożenia PIT-2 (860 zł x 19 proc.) = 163,40 zł

b) podstawa opodatkowania przy podwyższonych kosztach uzyskania przychodu 1126 zł – (154,37 zł + 139,06 zł) = 832,57 zł, po zaokrągleniu 833 zł

- zaliczka na podatek w przypadku złożenia PIT-2 (833 zł x 19 proc.) – 48,90 zł = 109,37 zł

- zaliczka na podatek w przypadku niezłożenia PIT-2 (833 zł x 19 proc.) = 158,27 zł

3) kwota wolna od potrąceń:

a) przy podstawowych kosztach uzyskania przychodu

– w przypadku złożenia PIT-2 (1126 zł – 154,37 zł + 114,50 zł) = 857,13 zł

– w przypadku niezłożenia PIT-2 (1126 zł – 154,37 zł + 163,40 zł) = 808,23 zł

b) przy podwyższonych kosztach uzyskania przychodu

– w przypadku złożenia PIT-2 (1126 zł – 154,37 zł + 109,37 zł) = 862,26 zł

– w przypadku niezłożenia PIT-2 (1126 zł – 154,37 zł + 158,27 zł) = 813,36 zł

1) składki na ubezpieczenia społeczne finansowane przez pracownika

1126 zł x 13,71 proc. = 154,37 zł

2) składka zdrowotna

- podstawa wymiaru (1126 zł – 154,37 zł) = 971,63 zł

- pełna (971,63 zł x 9 proc.) = 87,45 zł

- do odliczenia od podatku (971,63 zł x 7,75 proc.) = 75,30 zł

3) zaliczka na podatek dochodowy

a) podstawa opodatkowania przy podstawowych kosztach uzyskania przychodu (1126 zł – 154,37 zł + 111,25 zł) = 860,38 zł, po zaokrągleniu 860 zł

- zaliczka na podatek w przypadku złożenia PIT-2 (860 zł x 19 proc.) – 48,90 zł = 114,50 zł; 114,50 zł – 75,30 zł = 39,20 zł

- zaliczka na podatek w przypadku niezłożenia PIT-2 (860 zł x 19 proc.) = 163,40 zł; 163,40 zł – 75,30 zł = 88,10 zł

b) podstawa opodatkowania przy podwyższonych kosztach uzyskania przychodu (1126 zł – 154,37 zł + 139,06 zł) = 832,57 zł, po zaokrągleniu 833 zł

- zaliczka na podatek w przypadku złożenia PIT-2 (833 zł x 19 proc.) – 48,90 zł = 109,37 zł; 109,37 zł – 75,30 zł = 34,07 zł

- zaliczka na podatek w przypadku niezłożenia PIT-2 (833 zł x 19 proc.) = 158,27 zł; 158,27 zł – 75,30 zł = 82,97 zł

4) kwota wolna od potrąceń:

a) przy podstawowych kosztach uzyskania przychodu:

- w przypadku złożenia PIT-2 (1126 zł – 154,37 zł + 87,45 zł + 39,20 zł) = 844,98 zł

- w przypadku niezłożenia PIT-2 (1126 zł – 154,37 zł + 87,45 zł + 88,10 zł) = 796,08 zł

b) przy podwyższonych kosztach uzyskania przychodu:

- w przypadku złożenia PIT-2 (1126 zł – 154,37 zł + 87,45 zł + 34,07 zł) = 850,11 zł

- w przypadku niezłożenia PIT-2 (1126 zł – 154,37 zł + 87,45 zł + 82,97 zł) = 801,21 zł

Uwaga!

Dla pracowników, których pensja jest ustawiona na poziomie minimum ustawowego, kwota wolna od potrąceń to kwota netto minimalnego wynagrodzenia za pracę. Kwoty wolne w wysokościach podanych w tabeli można stosować tylko w stosunku do pracowników, których wysokość pensji pozwala na ich zastosowanie.

Pan Jarek zarabia 2 tys. zł brutto. Komornik ściąga z jego wynagrodzenia niespłacony kredyt (świadczenie niealimentacyjne) w wysokości 4 tys. zł. Pracownik korzysta z podstawowych kosztów uzyskania przychodu i złożył PIT-2. Zobaczmy, jaka mu będzie przysługiwać kwota wolna w styczniu przyszłego roku. Rachunki przedstawiamy w dwóch wariantach.

WARIANT 1 – NIE ODLICZAMY SKŁADKI ZDROWOTNEJ

1) składki na ubezpieczenia społeczne finansowane przez pana Jarka:

- emerytalne (2000 zł x 9,76 proc.) = 195,20 zł

- rentowe (2000 zł x 1,5 proc.) = 30 zł

- chorobowe (2000 zł x 2,45 proc.) = 49 zł

- razem: 274,20 zł

2) składka zdrowotna:

- podstawa wymiaru (2000 zł – 274,20 zł) = 1725,80 zł

- pełna (1725,80 zł x 9 proc.) = 155,32 zł

- do odliczenia od podatku (1725,80 zł x 7,75 proc.) = 133,75 zł

3) zaliczka na podatek dochodowy:

- podstawa opodatkowania (2000 zł – 111,25 zł + 274,20 zł) = 1614,55 zł, po zaokrągleniu 1615 zł

- zaliczka na podatek (1615 zł x 19 proc.) – 48,90 zł = 257,95 zł

- po odliczeniu składki zdrowotnej (257,95 zł – 133,75 zł) = 124,20 zł, po zaokrągleniu 124 zł

4) wynagrodzenie netto (2000 zł – 274,20 zł + 155,32 zł + 124 zł) = 1446,48 zł

Dopuszczalna kwota potrącenia w wypadku świadczeń niealimentacyjnych, jakim jest kredyt, wynosi połowę wynagrodzenia pracownika po odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne i zaliczki na podatek dochodowy. Zatem u pana Jarka będzie to: 2000 zł – (274,20 zł + 257,95 zł) = 1467,85 zł; 1/2 x 1467,85 zł = 733,93 zł

Ponieważ pracodawca musi mu zostawić kwotę wolną 857,13 zł, w styczniu mógłby potrącić z jego pensji 589,35 zł (1446,48 zł – 857,13 zł). Kwota ta mieści się w dopuszczalnej kwocie potrącenia.

WARIANT 2 – ODLICZAMY CAŁĄ SKŁADKĘ ZDROWOTNĄ

Mamy już wyliczone wynagrodzenie netto pana Jarka. Wystarczy obliczyć:

- dopuszczalną kwotę potrącenia, która będzie się różnić od tej w wariancie I, ponieważ kierując się stanowiskiem resortu, tu też należy wliczyć składkę zdrowotną oraz

- maksymalną wielkość, jaką pracodawca może potrącić z wynagrodzenia pana Jarka, przy założeniu że trzeba mu zostawić 844,98 zł.

Dopuszczalna kwota potrącenia to zatem (2000 zł – 274,20 zł + 155,32 zł + 124 zł) = 1446,48 zł; 1/2 x 1446,48 zł = 723,24 zł

Natomiast pracodawca mógłby faktycznie przekazać komornikowi kwotę 601,50 zł (1446,48 zł – 844,98 zł).

Wraz ze wzrostem pensji minimalnej od przyszłego roku pójdą również w górę inne należności przysługujące zatrudnionym. Przygotuj się zatem na zwiększone nakłady płacowe

Dlatego że inne rodzaje wynagrodzeń i świadczeń dla podwładnych zależą od minimalnego wynagrodzenia za pracę. Dotyczy to np. dodatku za pracę w nocy, maksymalnej odprawy z tytułu zwolnienia z przyczyn niedotyczących pracownika czy różnych odszkodowań.

Dodatek nocny

W nowym roku pracodawcy będą płacić wyższy dodatek za każdą godzinę pracy w porze nocnej. A to dlatego że oblicza się go jako 20 proc. stawki godzinowej wynikającej z minimalnego wynagrodzenia za pracę (art. 151

8

§ 1 kodeksu). Należy się on niezależnie od przyjętego w firmie rozkładu czy systemu czasu pracy i bez względu na to, czy praca w nocy jest wykonywana stale czy doraźnie.

Minimalna podstawa chorobówki

Podstawa wymiaru zasiłku chorobowego z tytułu pracy w pełnym wymiarze czasu pracy nie może być niższa od minimalnego wynagrodzenia za pracę, po odliczeniu 13,71 proc. tego wynagrodzenia, a dla osób w pierwszym roku pracy od 80 proc. minimum ustawowego po odliczeniu 13,71 proc. tego wynagrodzenia. Tak stanowi art. 45 ust. 1 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (DzU z 2005 r. nr 31, poz. 267 ze zm.). Zatem minimalna podstawa zasiłku chorobowego również zależy od minimalnego wynagrodzenia za pracę. Jego wzrost oznacza również wzrost tej podstawy.Tyle samo wynosi minimalna podstawa wymiaru świadczenia rehabilitacyjnego, zasiłku wyrównawczego, zasiłku macierzyńskiego, zasiłku w wysokości zasiłku macierzyńskiego i zasiłku opiekuńczego (por. art. 47 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa).

Inne świadczenia

Wskutek podwyższenia minimalnego wynagrodzenia za pracę zmienią się również:

- najniższe odszkodowanie, jakiego może żądać pracownik od pracodawcy, który naruszył zasadę równego traktowania w zatrudnieniu (art. 18

3d

kodeksu),

- minimalne wynagrodzenie za przestój, które nie może być niższe od minimum ustawowego (art. 81 § 1 kodeksu),

- dolny pułap odszkodowania, jakiego może dochodzić od pracodawcy pracownik, który rozwiązał umowę o pracę wskutek mobbingu, ponieważ odszkodowanie to nie może być niższe niż minimum ustawowe (por. art. 94

3

§ 4 kodeksu),

- maksymalna odprawa pieniężna dla zwalnianego z przyczyn go niedotyczących; wynosi ona bowiem 15-krotność minimalnego wynagrodzenia za pracę, czyli w 2008 r. 16 890 zł,

- maksymalna kwota refundacji składek na ubezpieczenie społeczne przysługująca pracodawcy od starosty w związku z zatrudnieniem skierowanego bezrobotnego, wynosząca 300 proc. minimalnego wynagrodzenia za pracę, czyli 3378 zł (art. 47 ustawy z 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, DzU nr 99, poz. 1001 ze zm.).