Leasing w walucie obcej – wycena wartości początkowej i rozliczenie raty

Zasadę, tę reguluje art. 9 ustawy o rachunkowości (dalej uor) „Język i waluta księgowa”, który artykuł wprost stanowi, że „księgi rachunkowe prowadzi się w języku polskim i w walucie polskiej”.

Uszczegółowienie art. 9 uor, stanowi art. 30 ust. 1 oraz ust. 2 uor. W art. 30 ust. 1 uor czytamy, że nie rzadziej niż na dzień bilansowy, przewidziany dla danej spółki wycenia się wyrażone w walutach obcych np. składniki aktywów spółki. Natomiast art. 30 ust. 2 uor kontynuujący wątek z ust. 1 stwierdza, że operacje gospodarcze które zostały wyrażone w walutach obcych wykazuje się w księgach rachunkowych w dniu ich przeprowadzenia po zastosowaniu do ich przeliczenia jednego z dwóch wymienionych kursów:

1) faktycznie zastosowanym w dniu operacji, związanym z jej charakterem – sprzedaż lub zakup walut oraz zapłata zobowiązań lub należności,

2) średnim kursie danej waluty ogłoszonym przez NBP z dnia poprzedzającego dzień operacji – dla zapłaty należności lub zobowiązań, jeżeli zasadnym nie jest zastosowanie kursu z podpunktu 1 oraz również w przypadku innych operacji.

Czytaj więcej:

Podatki, Księgowość i Rachunkowość

Leasing operacyjny samochodu w euro

Spółka do rozliczenia w kosztach podatkowych rat leasingowych, zastosuje kurs waluty z dnia roboczego poprzedzającego dzień otrzymania faktury, z uwzględnieniem różnic kursowych i limitu kosztów. Natomiast wartość samochodu osobowego wyrażoną w walucie euro powinna przeliczyć po kursie z dnia zaistnienia zdarzenia gospodarczego, tj. zawarcia umowy leasingu.

Pro

UWAGA!

Nie ważne w jakiej walucie została przeprowadzona operacja, która wpłynie na wielkość aktywów, pasywów lub wyniku finansowego spółki, zawsze musi ona zostać przeliczona po odpowiednim kursie na złote w celu jej prezentacji w księgach przedsiębiorstwa.

Zalety leasingu…

Zaczynając od absolutnych podstaw, leasing jest to jeden z dostępnych na rynku sposobów finansowania środków trwałych przez przedsiębiorców. Jest to również rodzaj stosunków cywilnoprawnych zachodzących pomiędzy zainteresowanymi stronami, w tym przypadku pomiędzy podmiotem finansującym – leasingodawcą, np. bank, a podmiotem korzystającym – leasingobiorcą.

Idea mechanizmu działania leasingu jest stosunkowo prosta – leasingobiorca na podstawie zawiązanej umowy nabywa prawo do korzystania ze wskazanego w umowie przedmiotu, na określony czas oraz za określoną odpłatnością rozłożoną w czasie – raty leasingowe. Leasingodawca natomiast osiąga swój zarobek na odsetkach wkalkulowanych do spłacanych rat leasingowych. Jednak w okresie trwania leasingu właścicielem przedmiotu w dalszym ciągu pozostaje leasingodawca.

Dla przedsiębiorstw które nie posiadają potrzebnego kapitału do zakupu na własność danego przedmiotu, ani nie mogą lub nie chcą finansować takiego zakupu kredytem, leasing jest idealną opcją poradzenia sobie z takim problemem. Dodatkowa korzyść, o której wiele osób zapomina, to poprawa płynności finansowej przedsiębiorstwa dzięki możliwości rozłożenia w czasie często wielotysięcznego wydatku na zakup.

… i jego rodzaje

Na rynku funkcjonuje kilka rodzajów, świadczonych przez różne przedsiębiorstwa oraz instytucje, rodzajów umów leasingowych, dalej przedstawiono najważniejsze z nich oraz wskazano występujące między nimi różnice.

- Leasing finansowy, który najkrócej można opisać jako zakup przedmiotu leasingu na raty, oznacza to, iż leasingobiorca staje się automatycznie właścicielem przedmiotu objętego umową leasingu po opłaceniu ostatniej z wyznaczonych rat. Ważnym aspektem tego konkretnego rodzaju leasingu jest możliwość dokonywania odpisów amortyzacyjnych przez leasingobiorcę stanowiąc koszty. Umowa leasingu finansowego nie ma prawnie wyznaczonej długości, więc umowa może zostać zawarta na dogodny dla leasingobiorcę okres,

- Leasing operacyjny wraz z zakończeniem spłat rat leasingowych przez leasingobiorcę pozwala mu na podjęcie decyzji czy wykupi przedmiot na własność czy nie. Istotnym elementem odróżniającym leasing operacyjny od finansowego jest fakt, iż pierwszy z rodzajów leasingów wymiecionych w tym podpunkcie w świetle prawa podatkowego jest kategoryzowany jako usługa, więc tym samym firma będąca leasingodawcą do każdej rozpisanej przez siebie raty naliczą podatek VAT w wysokości 23 proc.

W przypadku leasingu operacyjnego wymaga się zawarcia umowy na czas odpowiadający nie mniejszego okresu niż 40 proc. normatywnego okresu amortyzacji, który w przypadku samochodu osobowego wynosi 2 lata,

- Leasing zwrotny, jest ciekawym rozwiązaniem i stanowi unikalny rodzaj umowy leasingowej. Jest on zawierany w ramach leasingu operacyjnego lub finansowego, jednak w przypadku takiego leasingu przedsiębiorca początkowo wchodzi w posiadanie auta poprzez np. jego zakup, a następnie go odsprzedaje do firmy leasingowej, najczęściej w wartości zakupu, aby finalnie podpisać na niego umowę leasingu. Jest to wyjątkowo dobre rozwiązanie dla przedsiębiorców, którzy z różnych powodu nie chcą zaburzać swojej płynności finansowej

Auto z zagranicy

W związku z wydarzeniami ostatnich lat, które niewątpliwie wpłynęły na zakłócenia łańcuchów dostaw a w konsekwencji czego spowodowały wydłużenie okresu oczekiwania np. na nowy samochodów z salonów krajowych, wielu przedsiębiorców zdecydowało się na podjęcie umowy leasingu z firmą z zagranicy. Wiążę się to z dokonywaniem rozliczeń z leasingobiorcą w walucie obcej, a jak już zostało przedstawione w początkowej części niemniejszego artykułu w księgach rachunkowych taki przedmiot musi zostać wyceniony w złotych.

W celu poprawnego wykazania w księgach wyników przeprowadzonej operacji zwarcia umowy leasingu w walucie obcej należy się odwołać do Krajowego Standardu Rachunkowości nr. 5 „Leasing, najem i dzierżawa” (KSR nr 5). Na podstawie punktu III.11 tego standardu, jeżeli rozrachunki z tytułu umowy leasingu nastąpią w walucie obcej, to korzystający jest zobligowany do wycenienia w złotych poniższych elementów:

1) przyjętych w leasing składników aktywów oraz wynikających z nich zobowiązań, przy zastosowaniu ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski (NBP) średniemu kursowi opowiadającej walucie obcej przyjmowanego przedmiotu, na dzień poprzedzający moment rozpoczęcia okresu leasingu,

2) wykazane w walucie zobowiązanie z tytułu zapłaty leasingowej zgodnie z ogłoszonym przez NBP średnim kursem odpowiednim dla stosowanej do rozrachunków opłaty obcej, ogłoszonym na dzień poprzedzający datę odpowiedniej waluty.

UWAGA!

Raz wyznaczona wartość przedmiotu leasingu wprowadzona do ksiąg nie ulegnie zmianie w wyniku fluktuacji kursów walut, wahania wpływać będą jedynie na wartości rozrachunków spłat poszczególnych rat. Będą one odnoszone na przychody finansowe (dodatnie różnice kursowe) oraz na koszty finansowe (ujemne różnice kursowe).

Możliwa do wystąpienia jest sytuacja, w której data podpisania umowy leasingowej przedmiotu różni jest znacząco od daty protokołu odbioru, potwierdzającego wydanie przedmiotu do korzystania leasingobiorcy. W takim wypadku mogą powstać istotne różnice walutowe które mogą wpłynąć na wartość początkową leasingowanego przedmiotu. W takich sytuacjach należy postąpić w następujący sposób. Posiłkując się wytycznymi z KSR nr 11 punkt 6.17, w pierwszym kroku należy przeliczyć wartość przedmiotu leasingu po średnim kursie NBP z dnia poprzedzającego datę podpisania umowy leasingu. W ten sposób zostanie obliczona wartość bazowa którą następnie należy skorygować o powstałe różnice wynikające z przesunięcia czasowego. Aby tego dokonać należy zastosować średni kurs ogłoszony przez NBP sprzed daty przyjęcia przedmiotu do użytkowania następnie należy odjąć go od średniego kursu NBP sprzed daty podpisania umowy. Wyznaczoną w taki sposób różnicę kursową należy pomnożyć przez wartość początkową przedmiotu leasingu w walucie, ostatecznie o tak skalkulowane różnice należy wzbogacić wartość bazową wynikającą z umowy leasingu. Inaczej mówiąc, różnice kursowe naliczone do dnia przyjęcia środka trwałego będą wpływać na jego wartość początkową.

Ewidencja księgowa

Przedstawiamy u w księgach przedmiotu leasingu w walucie obcej na przykładzie liczbowym.

Do przedstawienia praktycznego zastosowano wyceny leasingowej opisanej powyżej zastosowano następujące założenia:

Przedsiębiorstwo ZŁOMDET Sp. z o.o. podpisało umowę leasingu finansowego obrabiarki metalu z firmą leasingową Leasnet Sp. z o.o., Do obliczeń ważne będą następujące dane:

1. Umowa leasingu obrabiarki metalu wyrażonej w euro, o wartości przedstawione na umowie wynoszącej 320 000 euro.

2. Dzień podpisania umowy leasingowej 28 stycznia 2022 r., średni kurs ogłoszony prze NBP na dzień poprzedzający datę podpisania umowy (27 stycznia 2022 r.) – 4,5713 zł.

3. Dzień przyjęcia przedmiotu leasingu do korzystania przez leasingobiorcę na podstawie protokołu odbioru 5 maja 2022 r., średni kurs NBP sprzed daty przyjęcia przedmiotu do użytkowania (4 maja 2022 r.) – 4,6777 zł.

4. Wartość amortyzacji 10 proc.

5. Spłata pierwszej raty nastąpi na podstawie otrzymanej faktury 14 czerwca 2022 r. w wysokości 3450,00 euro, część kapitałowa wynosi 3000 euro a część odsetkowa 450 euro, leasingodawca na dostarczonej fakturze określił wysokość VAT i określił ją w złotówkach na kwotę 3674,94 zł.

6. Kurs sprzed daty zapłaty raty (13 czerwca 2022 r.) – 4,6313 zł.

Obliczenia

1. Wartość bazowa – 320 000 euro x 4,5713 zł = 1 462 816 zł,

2. Korygowanie o różnice z wyceny – (4,6777 zł – 4,5713 zł) x 320 000 euro = 34 048,00 zł,

3. Określenie wartości początkowej na potrzeby księgowe – 1 462 816,00 zł + 34 048,00 zł = 1 496 864,00 zł,

4. Amortyzacja – (1 496 864,00 zł x 10 proc.)/12 = 12 473,87 zł,

5. Spłata pierwszej raty leasingowej część kapitałowa – 3000 euro x 4,6313 zł = 13 893,90 zł,

6. Spłata pierwszej raty leasingowej część odsetkowa – 450 euro x 4,6313 zł = 2084,86 zł,

7. Rozliczenie różnic kursowych:

- 3 450 euro x 4,6777 zł = 16 138,07 zł,

- 3450 euro x 4,6313 zł = 15 977,99 zł,

- 16 138,07 zł – 15 977,99 zł = 160,08 zł.

Właściwą wartością początkową obrabiarki metalu, którą należy wykazać w księgach rachunkowych przedsiębiorstwa ZŁOMDET Sp. z o.o., jest wartość 1 496 864,00 zł.

Dekretacja księgowa

Michał Wyrzykowski Konsultant UHY ECA