Od 1 stycznia 2015 r. zmienił się art. 21 ust. 1 pkt 68 ustawy o PIT. Zaczął także obowiązywać nowy przepis dotyczący opodatkowania nagród przyznanych w promocji. Chodzi tu o art. 30 ust. 1 pkt 4b ustawy o PIT wprowadzający 19-proc. podatek od świadczeń otrzymanych od banków, SKOK lub innych instytucji finansowych w związku z promocjami oferowanymi przez te podmioty. Wprowadzenie tego przepisu, chociaż miało na celu uproszczenie regulacji i usunięcie wątpliwości związanych z akcjami promocyjnymi organizowanymi przez instytucje finansowe (tak przynajmniej wskazywano w uzasadnieniu projektu ustawy zmieniającej), spowodowało, że pojawiły się nowe pytania, na które podatnicy zaczęli szukać odpowiedzi, występując o wydanie interpretacji indywidualnych.

Dominujący pogląd

We wnioskach o interpretację podkreślano, że skoro ustawodawca nie zastrzegł w art. 30 ust. 1 pkt 4b ustawy o PIT, że 19-proc. podatek dotyczy także nagród wydawanych w sprzedaży premiowej, ani też nie wprowadzono żadnego zastrzeżenia do przepisów o sprzedaży premiowej, to należy przyjąć, że przepisy dotyczące sprzedaży premiowej są przepisami szczególnymi. Z takim stanowiskiem podatników fiskus zasadniczo się zgadza. Dominujący stał się pogląd, zgodnie z którym regulacje dotyczące sprzedaży premiowej (a więc zarówno zwolnienie dla nagrody o jednorazowej wartości do kwoty 760 zł – art. 21 ust. 1 pkt 68 ustawy o PIT, jak i 10-proc. podatek od nagród o wyższej wartości – art. 30 ust. 1 pkt 2 ustawy o PIT) są przepisami szczególnymi wobec art. 30 ust. 1 pkt 4b ustawy o PIT nakazującego pobór 19-proc. podatku od nagród przyznawanych w promocjach organizowanych przez banki, SKOK czy inne instytucje finansowe.

Czy są to regulacje szczególne

Jak czytamy w interpretacji Izby Skarbowej w Warszawie z 11 maja 2015 r. (IPPB2/4511-198/15-2/MK): „Hipoteza art. 30 ust. 1 pkt 4b ustawy pdof jest szeroka i obejmuje swym zakresem wszystkie świadczenia (przychody) uzyskiwane przez osobę fizyczną we wskazanych w tym przepisie okolicznościach, co czyni tę regulację przepisem o charakterze ogólnym. Jednocześnie art. 30 ust. 1 pkt 2 ustawy pdof stanowi przepis szczególny w zakresie opodatkowania konkretnego rodzaju przychodu. Ustawodawca nie wskazał w ustawie pdof wprost jaka jest relacja pomiędzy analizowanymi przepisami (tj. art. 30 ust. 1 pkt 4b i art. 30 ust. 1 pkt 2 ustawy pdof). W takim przypadku, zdaniem banku, należy kierować się regułami kolizyjnymi, które umożliwiają rozstrzygnięcie wątpliwości powstających przy procesie stosowania prawa. W rozpatrywanej kwestii należy zastosować regułę Lex specialis derogat legi generali, zgodnie z którą przepis szczególny deroguje przepis ogólny".

Stanowisko takie należy uznać za prawidłowe, zwłaszcza jeśli przyjąć, że „promocja" oznacza działania zmierzające do zwiększenia popularności jakiegoś produktu, usługi lub przedsięwzięcia i jest formą zachęty do nabywania oferowanych produktów i usług. W tym kontekście nie sposób twierdzić inaczej niż to, że sprzedaż premiowa jest jedną z form promocji.

Taką relację pomiędzy „promocją" a „sprzedażą premiową" dostrzegła m.in. Izba Skarbowa w Warszawie, która w interpretacjach z 25 sierpnia 2015 r. (IPPB1/4511-680/15-2/EC) oraz z 25 maja 2015 r. (IPPB2/4511-263/15-4/MK) stwierdziła: „Skoro zatem świadczenia dokonywane przez bank w ramach akcji promocyjnych mieszczą się w katalogu świadczeń wymienionych w art. 30 ust. 1 pkt 2 ustawy o pdof, do ich opodatkowania zastosowanie znajdzie stawka podatku wskazana w tym przepisie, a nie stawka podatku wskazana w art. 30 ust. 1 pkt 4b ustawy o pdof".

Organizator powinien przeanalizować skutki

Tym samym banki, SKOK czy instytucje finansowe, organizując akcję promocyjną, powinny jej skutki oceniać w pierwszej kolejności pod kątem tego, czy nosi ona znamiona sprzedaży premiowej. Jeśli tak będzie, to zastosowanie znajdzie stawka 10 proc. lub zwolnienie do kwoty 760 zł (por. interpretację Izby Skarbowej w Łodzi z 26 listopada 2015 r., IPTPB1/4511-485/15-4/MM, oraz interpretację Izby Skarbowej w Katowicach z 8 stycznia 2015 r., IBPB2/1/415-838/14/AŻ). Jeśli natomiast dana akcja promocyjna nie będzie sprzedażą premiową, to wydana nagroda podlega 19-proc. podatkowi, na podstawie art. 30 ust. 1 pkt 4b ustawy o PIT.

W obrocie prawnym funkcjonują interpretacje, w których podkreśla się także, że art. 30 ust. 1 pkt 4b ustawy o PIT nie zastępuje żadnego dotychczasowego przepisu, lecz wprowadza dodatkową regulację w zakresie swojej hipotezy (por. interpretację Izby Skarbowej w Warszawie z 15 września 2015 r., IPPB4/4511-781/15-2/JK3).

Tak jak przy reklamie i reprezentacji

Podobnie jest w odniesieniu do innych świadczeń związanych z reprezentacją i reklamą. W interpretacji z 12 maja 2015 r. (IPPB2/4511-199/15-4/MK) Izba Skarbowa w Warszawie zgodziła się ze stanowiskiem podatnika – banku, że w stanie prawnym obowiązującym od 1 stycznia 2015 r. od przekazywanych nieodpłatnych świadczeń w związku z promocją lub reklamą bank zobowiązany będzie do poboru zryczałtowanego 19-proc. podatku dochodowego z uwzględnieniem zwolnienia zawartego w art. 21 ust. 1 pkt 68a ustawy o PIT, a więc kwoty 200 zł.

Zdania są podzielone

Mając na uwadze powołaną wyżej znaczną liczbę interpretacji, wydawałoby się, że linia orzecznicza jest jednolita i wskazuje, że mimo dodania do ustawy o PIT art. 30 ust. 1 pkt 4b opodatkowanie nagród wydanych w sprzedaży premiowej pozostaje bez zmian. Tym samym, jeśli jednorazowa wartość nagrody przekracza 760 zł, to zastosowanie nadal ma 10-proc. (a nie 19-proc.) stawka podatku.

Jednak nie we wszystkich interpretacjach taki pogląd był powielany. Możemy bowiem się spotkać ze stanowiskiem, że jeśli wartość nagrody w sprzedaży premiowej przekroczy 760 zł, to wówczas, na podstawie art. 30 ust. 1 pkt 46b ustawy o PIT, całość świadczenia powinna zostać opodatkowana stawką 19-proc. Uznano tak m.in. w interpretacji Izby Skarbowej w Warszawie z 16 lipca 2015 r. (IPPB4/4511-686/15-2/MS2). W piśmie tym czytamy: „W przypadku, gdy jednorazowa wartość nagrody (premii) pieniężnej wydanej przez bank klientom (osobom fizycznym nieprowadzącym działalności gospodarczej) w związku z opisanymi w stanie faktycznym promocjami usług finansowych polegającymi na sprzedaży premiowej oferowanych przez bank produktów finansowych, przekroczy 760 zł, podlegać ona będzie w całości opodatkowaniu 19-proc. stawką zryczałtowanego podatku dochodowego od osób fizycznych (zgodnie z art. 30 ust. 1 pkt 4b UPDOF), tj. bez pomniejszenia o kwotę wskazaną w art. 21 ust. 1 pkt 68 UPDOF. Jedynie nagrody, których jednorazowa wartość nie przekracza 760 zł, podlegają zwolnieniu z opodatkowaniu na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 68 UPDOF".

Niekonsekwencja WSA w Gdańsku

Także Izba Skarbowa w Bydgoszczy wydała dwie interpretacje zawierające podobne stanowisko. Obie one zostały jednak zaskarżone przez podatników. Co ciekawe, rozpatrujący skargi WSA w Gdańsku wydał w ciągu dwóch tygodni dwa odmienne wyroki.

W wyroku z 27 stycznia 2016 r. (I SA/Gd 1195/15) sąd potwierdził, że wprowadzenie normy art. 30 ust. 1 pkt 4b ustawy o PIT nie ma wpływu na zakres opodatkowania przychodów z tytułu nagród związanych ze sprzedażą premiową.

Zupełnie inaczej jednak orzeczono w wyroku z 12 stycznia 2016 r. (I SA/Gd 1514/15), w którym przedmiotem pytania było opodatkowanie nagród wydawanych w związku ze sprzedażą premiową organizowaną m.in. na zasadach cash back. W tym przypadku skład orzekający uznał – z czym należy się zgodzić – że z punktu widzenia opodatkowania przychodu na podstawie art. 30 ust. 1 pkt 2 ustawy o PIT nie ma znaczenia, jaki podmiot jest świadczeniodawcą, gdyż istotne jest źródło tego przychodu, tj. uzyskanie go z tytułu wygranych w konkursach, grach i zakładach wzajemnych lub nagród związanych ze sprzedażą premiową. Sąd wskazał także, że dodany przepis art. 30 ust. 1 pkt 4b ustawy o PIT zarówno wskazuje, co jest źródłem przychodu (promocje), jak i określa podmioty, od których pochodzi świadczenie podlegające opodatkowaniu stawką 19 proc. Jednakże zdaniem WSA w Gdańsku wyrażonym w analizowanym wyroku przepis ten zawęża zakres opodatkowania przychodu uzyskiwanego przez podatnika PIT do tych świadczeń, które w związku z określonymi akcjami promocyjnymi wypłacane są przez podmioty enumeratywnie w nim wskazane (banki, SKOK lub instytucje finansowe w rozumieniu odrębnych przepisów). W związku z tym świadczenia opisane przez bank we wniosku o udzielenie interpretacji indywidualnej, mimo że są nagrodami w sprzedaży premiowej, to mieszcząc się w pojęciu szeroko rozumianego świadczenia otrzymywanego z tytułu promocji oferowanych przez instytucje finansowe, będą podlegały opodatkowaniu na podstawie art. 30 ust. 1 pkt 4b ustawy o PIT, a nie na podstawie jej art. 30 ust. 1 pkt 2. Nie wyklucza to jednak podlegania tych świadczeń zwolnieniu z podatku dochodowego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 68 ustawy o PIT.

Główną tezą zawartą w wyroku WSA w Gdańsku z 12 stycznia 2016 r. było stwierdzenie, że skoro ustawodawca wprowadza nowy przepis w ustawie o PIT, tj. art. 30 ust. 1 pkt 4b, i pozostawia w dotychczasowym brzmieniu jej art. 30 ust. 1 pkt 2, doprecyzowując jednocześnie art. 21 ust. 1 pkt 68, to należy przyjąć, że jego wolą jest, aby nagrody związane z wszelkimi promocjami organizowanymi przez podmioty wymienione w art. 30 ust. 1 pkt 4b ustawy o PIT (czyli przez: banki, SKOK lub instytucje finansowe), przekraczające kwotę 760 zł, opodatkowane były 19-proc. zryczałtowanym podatkiem dochodowym, natomiast wypłacane/wydawane przez inne podmioty i związane ze sprzedażą premiową – przekraczające kwotę 760 zł – opodatkowane były 10-proc. zryczałtowanym podatkiem dochodowym.

Sąd odwołał się także do uzasadnienia projektu ustawy nowelizującej ustawę o PIT, w którym wskazywano, że zmiana ma na celu uproszczenie zasad opodatkowania świadczeń otrzymywanych przez klientów banku w związku z prowadzeniem rachunku bankowego podatnika (w tym z tytułu tzw. cash back) przez opodatkowanie tych świadczeń zryczałtowanym podatkiem dochodowym (a nie według skali podatkowej), tak aby maksymalnie uprościć pobór podatku.

podstawa prawna: ustawa z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. DzU z 2012 r. poz. 361 ze zm.)

Mirosława Zugaj, doradca podatkowy

Pozostaje liczyć na to, że linia orzecznicza się nie zmieni.

Trudno się zgodzić ze stanowiskiem o opodatkowaniu nagród premiowych według stawki 19 proc., prezentowanym przez WSA w Gdańsku w wyroku z 12 stycznia br. Należy bowiem zauważyć, że uzasadnienie zmiany ustawy o PIT pomijało zupełnie wnioski płynące w wydawanych wcześniej wyroków, zgodnie z którymi promocje typu cash back mogą być uznane za sprzedaż premiową. Uzasadnienie zmian nie znajdowało też odbicia w treści zmienianych przepisów. Gdyby bowiem racjonalnemu ustawodawcy zależało na tym, aby świadczenia klientów banków czy SKOK uzyskane w ramach sprzedaży premiowej były opodatkowane stawką 19 proc., wówczas wprowadziłby stosowne zastrzeżenie w art. 30 ust. 1 pkt 2 ustawy o PIT dotyczącym sprzedaży premiowej. Tym samym trudno też zaaprobować pogląd sądu, zgodnie z którym przepis art. 30 ust. 1 pkt 4b ustawy o PIT jest przepisem szczególnym, tj. przepisem o większym stopniu szczegółowości niż art. 30 ust. 1 pkt 2. Wynika to – w ocenie sądu – z tego, że w swej dyspozycji art. 30 ust. 1 pkt 4b ustawy o PIT odwołuje się zarówno do kryteriów przedmiotowych (świadczeń otrzymanych w związku z promocjami), jak i podmiotowych (otrzymania tych świadczeń od określonych podmiotów). WSA w Gdańsku pomija zatem to, że sprzedaż premiowa to jedna z form promocji (i dla niej przewidziano odrębne uregulowania) oraz że w wykładni prawa dominujące znaczenie ma wykładnia literalna. Brak jest także w tym wyroku dostrzeżenia tego, że wprowadzając nowe uregulowania, racjonalny ustawodawca wprost wskazałby stosowne zastrzeżenie w przepisach dotyczących sprzedaży premiowej. Gdy literalne brzmienie przepisów jest jasne i nie ulega wątpliwości, że sprzedaż premiowa to jedna z form promocji, nie można – a tak uczynił w swym wyroku WSA w Gdańsku – „dopełniać" hipotezy przepisu uzasadnieniem wprowadzanych zmian. Pozostaje więc liczyć, że pogląd zawarty w tym, nieprawomocnym na razie wyroku, nie zostanie podzielony przez NSA, a organy podatkowe nadal będą utrzymywały korzystną dla podatników linię orzeczniczą. W przeciwnym razie nagrody w sprzedaży premiowej będą opodatkowane niemal dwukrotnie wyższą stawką podatku.