Rz: Czy osoba, która od 1 stycznia tego roku założyła podatkową księgę przychodów i rozchodów, musi dopełnić jakichś formalności?
Konrad Piłat: Przedsię biorca, który w 2015 r. był opodatkowany ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych albo kartą podatkową, może zdecydować, że w 2016 r. będzie rozliczać się na zasadach ogólnych. Wówczas musi powiadomić o tym naczelnika urzędu skarbowego właściwego według miejsca zamieszkania. Jeśli taki podatnik zamierza płacić podatek według stawki liniowej, to również ma obowiązek poinformować o tym urząd skarbowy. Te dwa powiadomienia muszą być złożone lub wysłane najpóźniej 20 stycznia. Jeśli termin ten nie został dochowany, to nie odniosą one skutku na 2016 r.
Podatnik, który w związku ze zmianą formy opodatkowania od 1 stycznia 2016 r. zaczął prowadzić księgę przychodów i rozchodów, musi ponadto poinformować, że obecnie oblicza podatek dochodowy na podstawie takiej ewidencji. Wynika to z § 10 rozporządzenia ministra finansów z 26 sierpnia 2003 r. w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów. Na spełnienie tego obowiązku podatnicy mają jeden dzień więcej, czyli termin upływa 21 stycznia.
Kto jeszcze musi zawiadomić o prowadzeniu księgi przychodów i rozchodów?
Do 21 stycznia oświadczenie o założeniu księgi przychodów i rozchodów powinni złożyć podatnicy, którzy dotychczas prowadzili księgi rachunkowe, a w 2016 r. będą rozliczać się na podstawie księgi przychodów i rozchodów. Zwykle jest to związane ze zdarzeniami, które powodują, że pełna księgowość nie jest już wymagana. Może to być spadek obrotów firmy lub zmiana formy prawnej, np. przekształceniem spółki z o.o. w spółkę jawną.
Czy w przypadku spółki zawiadomienie składa ta spółka czy też jej wspólnicy?
Jeżeli działalność jest prowadzona w formie spółki cywilnej osób fizycznych, spółki jawnej osób fizycznych lub spółki partnerskiej, to zawiadomienie musi złożyć każdy ze wspólników do urzędu skarbowego właściwego według miejsca zamieszkania. Inne spółki mają obowiązek prowadzić księgi rachunkowe.
Czy podatnicy, którzy w 2015 r. prowadzili księgę przychodów i rozchodów, muszą zawiadomić urząd, że nadal rozliczają podatek dochodowy na jej podstawie?
Nie. Informację należy złożyć tylko w momencie rozpoczęcia rozliczania podatku dochodowego na podstawie księgi przychodów i rozchodów.
Czy nowe, zakładane w trakcie roku firmy też muszą złożyć odrębne zawiadomienie po rozpoczęciu działalności o założeniu księgi?
Rozpoczynając prowadzenie indywidualnej działalności należy złożyć wniosek o wpis do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej na formularzu CEIDG-1. Ten sam formularz składają wspólnicy spółki cywilnej. Wskazuje się w nim m.in. rodzaj prowadzonej ewidencji. Stanowi to już wypełnienie obowiązku wynikającego z § 10 rozporządzenia w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów.
Co grozi za niezłożenie zawiadomienia?
Zaniedbanie tego obowiązku ma mniej poważne skutki od niezłożenia w terminie zawiadomienia o wyborze metody opodatkowania (zasady ogólne, ryczałt albo karta podatkowa) lub niezłożenia przez osobę rozliczającą się na zasadach ogólnych oświadczenia o zamiarze stosowania 19-proc. stawki liniowej (lub rezygnacji z niej). Niezawiadomienie o prowadzeniu księgi przychodów i rozchodów nie spowoduje bowiem, że konieczne będzie rozliczanie podatku na niekorzystnych, czyli innych niż podatnik zamierzał, zasadach.
Urząd skarbowy może jednak takie zaniechanie uznać za wykroczenie polegające na niezłożeniu wymaganej przez przepisy informacji podatkowej. Możliwość karania za ten czyn budzi jednak wątpliwości. Dlatego, w mojej ocenie, urząd skarbowy powinien ograniczyć się do wezwania podatnika do wyjaśnienia braku zawiadomienia. Lepiej jednak złożyć wymagane dokumenty i w ten sposób ograniczyć sobie stresy związane z odbieraniem korespondencji od organów podatkowych.
—rozmawiała Aleksandra Tarka
