Prowadzimy podatkową księgę przychodów i rozchodów. W 2014 r. odpłatnie zbyliśmy składniki majątku, tj. środki trwałe, które były związane z działalnością gospodarczą (grunt wraz ze znajdującą się na nim halą), uzyskując znaczny przychód z tej transakcji. Łączna wartość sprzedaży, w tym ze sprzedaży środka trwałego oraz ze sprzedaży towarów i usług, spowodowała osiągnięcie przychodu za 2014 r. w kwocie przekraczającej próg z ustawy o rachunkowości wynoszący 1 200 000 euro. Czy wartość przychodu ze sprzedaży składnika majątku trwałego ma wpływ na wartość przychodu, od którego jest obowiązek prowadzenia ksiąg rachunkowych? Czy począwszy od 2015 r. mamy obowiązek prowadzenia ksiąg rachunkowych? – pyta czytelnik.

Pojęcie przychodów niezbędnych do ustalenia limitu wskazującego na obowiązek założenia ksiąg rachunkowych jest niestety odmiennie rozumiane przez przepisy podatkowe i rachunkowe. Zgodnie z art. 24a ust. 4 ustawy o PIT, obowiązek prowadzenia ksiąg rachunkowych dotyczy osób fizycznych, spółek cywilnych osób fizycznych, spółek jawnych osób fizycznych oraz spółek partnerskich, jeżeli ich przychody, w rozumieniu art. 14, za poprzedni rok podatkowy wyniosły w walucie polskiej co najmniej równowartość kwoty określonej w euro w przepisach o rachunkowości.

Z kolei zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy o rachunkowości przepisy tej ustawy, biorąc pod uwagę kryterium przychodowe, stosuje się do mających siedzibę lub miejsce sprawowania zarządu na terytorium RP osób fizycznych, spółek cywilnych osób fizycznych, spółek jawnych osób fizycznych, spółek partnerskich oraz spółdzielni socjalnych, jeżeli ich przychody netto ze sprzedaży towarów, produktów i operacji finansowych za poprzedni rok obrotowy wyniosły co najmniej równowartość w walucie polskiej 1 200 000 euro.

Wyrażone w euro wielkości przelicza się na walutę polską według średniego kursu ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski, obowiązującego 30 września roku poprzedzającego rok podatkowy.

Inny zakres pojęć

Niestety, zgodnie z interpretacją organów skarbowych, przychody zdefiniowane w art. 14 ustawy o PIT mają szerszy zakres od sumy przychodów netto, o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy o rachunkowości. Ustawa o rachunkowości wymienia jedynie przychody netto ze sprzedaży towarów, produktów i operacji finansowych za poprzedni rok obrotowy. Nie bierze pod uwagę m.in. zysków nadzwyczajnych czy nieodpłatnych świadczeń.

Z wyjątkiem nieruchomości mieszkalnych

W rozumieniu art. 14 ust. 1 ustawy o PIT za przychód z pozarolniczej działalności gospodarczej uważa się kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont. U podatników sprzedających towary i usługi opodatkowane podatkiem od towarów i usług za przychód z tej sprzedaży uważa się przychód pomniejszony o należny podatek od towarów i usług. Z kolei w myśl art. 14 ust. 2 pkt 1 ustawy o PIT przychodem z działalności gospodarczej są również przychody z odpłatnego zbycia wykorzystywanych na potrzeby związane z działalnością gospodarczą oraz przy prowadzeniu działów specjalnych produkcji rolnej składników majątku będących:

1. środkami trwałymi,

2. składnikami majątku, o których mowa w art. 22d ust. 1, z wyłączeniem składników, których wartość początkowa ustalona zgodnie z art. 22g nie przekracza 1500 zł

3.wartościami niematerialnymi i prawnymi – ujętych w ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, w tym także przychody z odpłatnego zbycia składników majątku wymienionych w pkt 2, spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu użytkowego lub udziału w takim prawie nieujętych w ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych (z zastrzeżeniem ust. 2c.).

Stosownie do art. 14 ust. 2c ustawy o PIT do przychodów, o których mowa w ust. 2 pkt 1 (przychody z odpłatnego zbycia), nie zalicza się przychodów z odpłatnego zbycia wykorzystywanych na potrzeby związane z działalnością gospodarczą oraz przy prowadzeniu działów specjalnych produkcji rolnej: budynku mieszkalnego, jego części lub udziału w takim budynku, lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość lub udziału w takim lokalu, gruntu lub udziału w gruncie albo prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie, związanych z tym budynkiem lub lokalem, spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub udziału w takim prawie oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziału w takim prawie.

Z przepisów wynika więc, że przychód ze sprzedaży środków trwałych (z wyjątkiem nieruchomości mieszkalnych) jest przychodem z działalności gospodarczej. Każdy zaś przychód z działalności gospodarczej w ramach art. 14 powinien być uwzględniony przy obliczaniu limitu przychodu decydującego o obowiązku prowadzenia ksiąg rachunkowych. Gdy zatem podatnik w 2014 r. osiągnie przychód, w rozumieniu art. 14 ustawy o PIT, stanowiący co najmniej równowartość 1 200 000 euro, będzie miał obowiązek prowadzenia ksiąg rachunkowych począwszy od 1 stycznia 2015 r.

Organy potwierdzają

Osoby prowadzące podatkową księgę przychodów i rozchodów obowiązane są stosować przepisy ustawy o PIT. Przepisy ustawy o rachunkowości stosuje się tylko, jak wskazuje art. 24a ustawy o PIT, do określenia limitu. Stanowisko takie zaprezentowała m.in. Izba Skarbowa w Bydgoszczy w interpretacji z 5 września 2014 r. (ITPB1/415-691/14/MP).

Reasumując

Przychód ze sprzedaży gruntu wraz ze znajdującą się na nim halą, stanowiących w prowadzonej przez podatnika działalności gospodarczej środki trwałe, jest przychodem z działalności gospodarczej branym pod uwagę przy ustalaniu limitu 1 200 000 euro. Zatem w przypadku przekroczenia w 2014 r. tego limitu wskutek sprzedaży środków trwałych podatnik będzie zobligowany do prowadzenia w 2015 r. ksiąg rachunkowych. Co ciekawe, podatnik, który w 2015 r. założy księgi rachunkowe z uwagi na przekroczenie limitu, wyliczając go na podstawie art. 24a ust. 4 ustawy o PIT, limit na kolejny rok będzie liczył już na podstawie ustawy o rachunkowości.