Przepisy wspólnotowe dotyczące klasyfikacji taryfowej definiują w sposób samodzielny kwestię określenia samochodu jako przedmiotu kolekcjonerskiego, a więc nie odwołują się ?w tym zakresie do przepisów prawa krajowego danego państwa członkowskiego. Pojęcie pojazdu kolekcjonerskiego na gruncie klasyfikacji Nomenklatury Scalonej CN nie musi być ?i nie jest tożsame z pojęciem pojazdu zabytkowego na gruncie przepisów krajowych o ruchu drogowym lub o ochronie zabytków. Tym samym nie zawsze wpis do Ewidencji Ruchomych Zabytków determinuje brak obowiązku zapłaty akcyzy.

Według ?Wspólnej Taryfy Celnej

W myśl art. 3 ust. 1 ustawy ?z 6 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym do celów poboru akcyzy i oznaczania wyrobów akcyzowych znakami akcyzy stosuje się klasyfikację w układzie odpowiadającym Nomenklaturze Scalonej (CN) zgodną ?z rozporządzeniem Rady (EWG) nr 2658/87 z 23 lipca 1987 r. ?w sprawie nomenklatury taryfowej i statystycznej oraz w sprawie Wspólnej Taryfy Celnej (DzUrz WE L 256 z 7 września 1987 r., ?str. 1, ze zm.; DzUrz UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 2, t. 2, str. 382, ze  zm.). Przy czym zmiany w Nomenklaturze Scalonej CN nie powodują zmian w opodatkowaniu akcyzą wyrobów akcyzowych i samochodów osobowych, jeżeli nie zostały określone ?w ustawie (ust. 2 art. 3 ustawy).

Warunkiem koniecznym do zaklasyfikowania pojazdu jako kolekcjonerskiego/zabytkowego jest spełnienie kryteriów zawartych we Wspólnej Taryfie Celnej. Klasyfikacji taryfowej towarów ?w taryfie celnej dokonuje się na podstawie ściśle określonych zasad (Ogólnych Reguł Interpretacji Nomenklatury Scalonej). Ogólne Reguły podane są ?w rozporządzeniu Komisji (WE) nr 927/2012 z 9 października 2012 r. zmieniającym załącznik I do rozporządzenia Rady (EWG) nr 2658/87 w sprawie nomenklatury taryfowej i statystycznej oraz w sprawie Wspólnej Taryfy Celnej. Najważniejszą z nich są reguły 1 i 6. Reguła 1 informuje, że dla celów prawnych klasyfikację towarów należy ustalić zgodnie z brzmieniem pozycji ?i uwag do sekcji i działu.

Dzieła sztuki, przedmioty kolekcjonerskie i antyki (w tym pojazdy kolekcjonerskie/zabytkowe) znajdujące się w dziale 97 Wspólnej Taryfy Celnej są klasyfikowane do kodu CN 9705 00 00 – Kolekcje i przedmioty kolekcjonerskie, zoologiczne, botaniczne, mineralogiczne, anatomiczne, historyczne, archeologiczne, paleontologiczne, etnograficzne lub numizmatyczne.

Skutki nowelizacji prawa wspólnotowego

Do 31 grudnia 2013 r. warunki, jakie powinien spełniać pojazd, żeby mógł być uznany za kolekcjonerski w rozumieniu przepisów celnych, określały Noty wyjaśniające do Nomenklatury Scalonej Wspólnot Europejskich – wyjaśnienia do sekcji XXI, dział 97 (DzUrz C 137 z 6 maja ?2011 r.). Jednak na podstawie ?art. 9 ust. 1 lit. a tiret drugie rozporządzenia Rady (EWG) ?nr 2658/87 z 23 lipca 1987 r. ?w sprawie nomenklatury taryfowej i statystycznej oraz w sprawie Wspólnej Taryfy Celnej (1), ?w Notach wyjaśniających do Nomenklatury Scalonej Unii Europejskiej (2) skreślono notę wyjaśniającą do pozycji 9705 00 00.

1 stycznia 2014 r. weszło bowiem w życie rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) ?nr 1001/2013 z 4 października 2013 r. zmieniające załącznik I do rozporządzenia Rady (EWG) ?nr 2658/87 w sprawie nomenklatury taryfowej i statystycznej oraz w sprawie Wspólnej Taryfy Celnej (DzUrz L nr 290 z 31 października 2013 r.), zgodnie z którym do działu 97 WTC została dodana nowa Uwaga dodatkowa, która przejęła zmodyfikowaną treść dotychczasowych wyjaśnień Not wyjaśniających. Tym samym podstawą prawną określającą wymogi dla takich pojazdów są od 1 stycznia 2014 r. postanowienia Wspólnej Taryfy Celnej – sekcji XXI, działu 97, rozszerzone ?o ww. Uwagę dodatkową.

Nowe warunki

Zgodnie z Uwagą dodatkową do pozycji 9705 klasyfikuje się kolekcjonerskie pojazdy silnikowe o znaczeniu historycznym lub etnograficznym, które są:

a) ?w oryginalnym stanie, bez istotnych zmian podwozia, karoserii, układu kierowniczego, hamulcowego, systemu napędowego lub zawieszenia i silnika. Dopuszczalna jest naprawa ?i konserwacja. Uszkodzone lub zużyte części, akcesoria i podzespoły mogą zostać zastąpione, pod warunkiem że pojazd jest zachowany i utrzymany ?w odpowiednim stanie historycznym. Jednocześnie pojazdy zmodernizowane lub zmodyfikowane są wykluczone;

b) ?co najmniej 30-letnie;

c) ?modelu lub typu, który nie jest już produkowany.

W przypadku pojazdów, które spełniają ww. trzy kryteria, uznaje się, że mają one wymagane cechy do włączenia do kolekcji, czyli są stosunkowo rzadkie, nie są zwykle wykorzystywane zgodnie z ich pierwotnym celem, są przedmiotem specjalnych transakcji poza normalnym handlem podobnymi artykułami użytkowymi oraz posiadają znaczną wartość.

Ponadto pozycja ta obejmuje również pojazdy kolekcjonerskie:

Części i akcesoria do tych pojazdów klasyfikowane są w tej pozycji, pod warunkiem że są oryginalnymi częściami i akcesoriami pojazdów kolekcjonerskich, mają co najmniej 30 lat ?i nie są już produkowane. Jednocześnie repliki i reprodukcje są wykluczone, chyba że spełniają wskazane wyżej podstawowe trzy kryteria.

Tylko określone ?w ustawie

Zgodnie z art. 100 ust. 4 ustawy o podatku akcyzowym samochody osobowe są to pojazdy samochodowe i pozostałe pojazdy mechaniczne objęte pozycją CN 8703, przeznaczone zasadniczo do przewozu osób, inne niż objęte pozycją 8702, włącznie z samochodami osobowo-towarowymi (kombi) oraz samochodami wyścigowymi, z wyłączeniem skuterów śnieżnych o kodzie CN 8703 10 11, pojazdów typu meleks o kodzie CN 8703 10 18 oraz pojazdów typu quad o kodzie CN 8703 10 18. W związku z tym tylko czynności wymienione w art. 100 ust. 1 i 2 ustawy (m.in. nabycie wewnątrzwspólnotowe) dotyczące samochodów o tym kodzie są opodatkowane akcyzą. Samochody zabytkowe nabyte wewnątrzwspólnotowo niesklasyfikowane do kodu CN 8703 nie podlegają więc opodatkowaniu akcyzą.

Artykuł 109 ust. 2 ustawy ?o podatku akcyzowym przewiduje, że dla celów związanych ?z rejestracją takiego samochodu naczelnik urzędu celnego co do zasady jest zobowiązany wydać na wniosek zainteresowanego podmiotu dokument potwierdzający brak obowiązku zapłaty akcyzy na terytorium kraju. Ten dokument jest właściwym dokumentem przedkładanym przy rejestracji takiego samochodu zabytkowego (niesklasyfikowanego do kodu CN 8703).

Nabywca wystąpi o zwrot nadpłaty

Gdy od pojazdu zabytkowego został zapłacony podatek akcyzowy, podatnik może wystąpić ?w trybie art. 75 ordynacji podatkowej do naczelnika urzędu celnego z wnioskiem o stwierdzenie nadpłaty tego podatku. Do takiego wniosku zgodnie ?z art. 75 § 3 o.p. należy dołączyć deklarację korygującą. Organ podatkowy w trakcie postępowania ocenia, czy dany pojazd wypełnia kryteria samochodu kolekcjonerskiego/zabytkowego zgodnie ze wskazaną wyżej Uwagą dodatkową do pozycji CN 9705 Wspólnej Taryfy Celnej czy jednak należy go klasyfikować do pozycji CN 8703 jako samochód osobowy. Kwestia wpisu lub jego braku do Ewidencji Ruchomych Zabytków, a także opinia konserwatora zabytków nie są elementami przesądzającymi o uznaniu pojazdu za zabytkowy/kolekcjonerski, a co za tym idzie – o uznaniu braku obowiązku zapłaty akcyzy.

Autor jest ekspertem Służby Celnej