Złożyliśmy wniosek o wszczęcie postępowania podatkowego. Po jakimś czasie okazało się, że księgowa się pomyliła, podatek zapłacono i zobowiązanie podatkowe jest uregulowane. Czy da się wycofać taki wniosek? Jak to zrobić?

– pyta czytelnik.

Podatnik może złożyć wniosek o umorzenie postępowania podatkowego, które zostało wszczęte na jego wniosek, ale nie zawsze organ podatkowy przychyli się do takiego żądania. Ustawodawca dopuścił możliwość umorzenia postępowania, czy to na wniosek podatnika, czy z urzędu, jednak po spełnieniu pewnych obligatoryjnych przesłanek. Nie zawsze bowiem jest możliwe, aby wszczęte już postępowanie mogło zostać umorzone.

Obligatoryjnie...

Zgodnie z art. 208 § 1 ordynacji podatkowej (dalej: o.p.), jeśli postępowanie podatkowe z jakiejkolwiek przyczyny stało się bezprzedmiotowe, to organ podatkowy wydaje decyzję o umorzeniu postępowania. Artykuł 208 § 1 o.p. nie wskazuje zamkniętego katalogu przyczyn obligatoryjnego umorzenia postępowania (wyrok WSA we Wrocławiu ?z 19 października 2011 r., III SA/Wr 390/11). Ustawodawca wskazał tylko, że w szczególności chodzi tu o przedawnienie zobowiązania podatkowego. Przepis ten w sposób jednoznaczny określa skutek upływu terminu przedawnienia w postępowaniu podatkowym, który wymaga od organu podatkowego, czy to pierwszej czy drugiej instancji, umorzenia postępowania w sytuacji, gdy organ ten nie zdążył orzec przed upływem przedawnienia danego zobowiązania podatkowego (wyrok WSA w Gliwicach z 29 kwietnia 2013 r., I SA/GL 1282/12).

Przesłanką obligatoryjną umorzenia postępowania jest więc jego bezprzedmiotowość, która oznacza nie tyle, że nie ma przedmiotu tego postępowania, ale że brak jest któregokolwiek z koniecznych elementów stosunku prawnopodatkowego (wyrok WSA w Warszawie z 14 września 2010 r., III SA/Wa 378/10). Z bezprzedmiotowością mamy więc do czynienia wtedy, gdy nie można załatwić sprawy przez rozstrzygnięcie jej co do istoty (wyrok WSA ?w Gliwicach z 7 lutego 2012 r., ?I SA/Gl 606/11). Tym przedmiotem z kolei jest konkretna sprawa, w której organ jest władny i jednocześnie zobowiązany rozstrzygnąć na podstawie przepisów prawa materialnego o uprawnieniach lub obowiązkach indywidualnego podmiotu (wyrok NSA z 24 kwietnia 2003 r., III SA 2225/01).

Bezprzedmiotowość zachodzi więc, gdy brak jest podstaw prawnych lub faktycznych do merytorycznego rozpatrzenia sprawy.

...albo fakultatywnie

Zgodnie z kolei z art. 208 § 2 o.p., organ podatkowy może umorzyć postępowanie, jeżeli łącznie są spełnione następujące przesłanki:

- ?postępowanie zostało wszczęte na żądanie strony,

- ?wystąpi o to strona, na której żądanie to postępowanie zostało wszczęte,

- ?nie sprzeciwiają się temu inne strony postępowania,

- ?nie zagraża to interesowi publicznemu.

Wskazane przesłanki muszą wystąpić łącznie (wyrok WSA ?w Bydgoszczy z 24 listopada 2009 r., I SA/Bd 726/09).

Organ podatkowy w tym przypadku nie ma więc obowiązku umorzenia postępowania, ale powinien taki wniosek rozpoznać w zakresie wyżej wskazanych przesłanek, a więc zbadać czy inne strony się temu nie sprzeciwiają i czy nie zagraża interesowi publicznemu. Dopiero po sprawdzeniu tych przesłanek organ podatkowy – w zależności ?od oceny wniosku podatnika – skorzysta z możliwości jego uwzględnienia bądź nie uwzględni go (wyrok WSA ?w Białymstoku z 2 lipca 2013 r., ?II SA/Bk 359/13). Jedną z przesłanek odmowy umorzenia postępowania podatkowego jest zagrożenie interesu publicznego. Może się więc okazać, że fiskus przedłoży interes publiczny nad interes podatnika i nie umorzy postępowania.

Nawet więc, jeśli podatnik złoży wniosek w wszczęcie postępowania, a później kolejny wniosek o umorzenie postępowania, to nie oznacza to, że postępowanie zostanie faktycznie przez organ podatkowy umorzone.

Najczęstsza sytuacja

Umorzenie postępowania wszczętego na wniosek podatnika najczęściej w praktyce ma miejsce, gdy podatnik zwrócił się do organu podatkowego ?z wnioskiem o umorzenie zaległości w podatku, ale ?w trakcie tego postępowania zapłacił ten zaległy podatek.