Prowadzę warsztat samochodowy, przeznaczając na ten cel część swojego domu jednorodzinnego. W październiku 2013 r. zleciłem firmie zewnętrznej wykonanie robót budowlanych polegających na przebudowie i modernizacji części budynku zajętej na potrzeby działalności gospodarczej. Budynek amortyzuję metodą uproszczoną. Czy wydatki na jego ulepszenie mogę zaliczyć bezpośrednio do kosztów uzyskania przychodów, czy też powinienem je amortyzować? – pyta czytelnik.

Dom lub mieszkanie, w części wykorzystywanej na działalność gospodarczą, można amortyzować, choć nie ma takiego obowiązku. Dokonywanie odpisów amortyzacyjnych od wartości początkowej budynku mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego w części uwzględniającej powierzchnię przeznaczoną na działalność gospodarczą jest prawem, a nie obowiązkiem podatnika. Potwierdza to art. 22c pkt 2 ustawy o PIT, który stanowi, że amortyzacji nie podlegają budynki mieszkalne wraz ze znajdującymi się w nich dźwigami lub lokale mieszkalne służące prowadzonej działalności gospodarczej, jeżeli podatnik nie podejmie decyzji o ich amortyzowaniu. Zasadą jest więc nieamortyzowanie tych składników majątku trwałego używanych w działalności podatnika, chyba że podatnik podejmie decyzję o ich amortyzowaniu.

Pora określić podstawę

Jeśli przedsiębiorca podejmie już decyzję o amortyzowaniu budynku mieszkalnego, zajmowanego częściowo na potrzeby prowadzonej działalności, to następnym krokiem jest konieczność ustalenia jego wartości początkowej, od której będzie on dokonywał odpisów amortyzacyjnych. Jednym ze sposobów jej określenia jest metoda uproszczona, o której mowa ?w art. 22g ust. 10 ustawy o PIT. Za wartość początkową budynku mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego używanego przez właściciela na cele prowadzonej przez niego działalności gospodarczej podatnik może przyjąć w każdym roku podatkowym wartość stanowiącą iloczyn metrów kwadratowych używanej przez właściciela powierzchni użytkowej tego budynku lub lokalu i kwoty 988 zł. Za powierzchnię użytkową uważa się powierzchnię przyjętą dla celów podatku od nieruchomości.

Przykład

Podatniczka prowadzi w swoim domu salon fryzjersko-kosmetyczny. Powierzchnia użytkowa wyłączona z budynku mieszkalnego i przeznaczona na cele prowadzonej działalności stanowi 56 m². Dla celów podatku dochodowego wartość początkowa środka trwałego ustalona metodą uproszczoną to 55 328 zł (56 m² x 988 zł). Od tej wartości podatniczka dokonuje odpisów amortyzacyjnych według stawki 1,5 proc.

Uwaga!

Budynki mieszkalne i lokale mieszkalne, których wartość początkowa została ustalona metodą uproszczoną, nie podlegają objęciu ewidencją środków trwałych. Mówi ?o tym wprost art. 22n ust. 3 ustawy o PIT.

Remontowe w dacie poniesienia

Podatnik, który prowadzi działalność gospodarczą w swoim domu, często ponosi wydatki na dostosowanie pomieszczeń do potrzeb działalności. Jeżeli wydatki mają charakter remontowy, to zasadniczo są one kosztem podatkowym w dacie ich poniesienia. Jeżeli natomiast wydatki te powodują ulepszenie budynku w części przeznaczonej na działalność, to wówczas z reguły będą one powodowały zwiększenie wartości początkowej środka trwałego. Tak będzie w każdym przypadku, w którym wartość początkowa została ustalona na zasadach ogólnych, czyli według:

Wyjątek

Inaczej są rozliczane wydatki na ulepszenie budynku mieszkalnego, którego wartość początkowa została ustalona metodą uproszczoną (tj. jako iloczyn powierzchni użytkowej i kwoty 988 zł/m²). W takiej sytuacji wydatki na ulepszenie budynku, w części wykorzystywanej na potrzeby działalności gospodarczej, nie zwiększają jego wartości początkowej. Wynika to z art. 22g ust. 17 ustawy o PIT, który nakazuje zwiększenie wartości początkowej środka trwałego o sumę wydatków na jego ulepszenie, gdy wartość początkowa została ustalona zgodnie z art. 22g ust. 1, 3-9 i 11-15 ustawy. Przepis ten nie ma natomiast zastosowania do sytuacji, w której wartość początkowa budynku została ustalona metodą uproszczoną na podstawie art. 22g ust. 10 ustawy o PIT.

Z tego powodu wydatki powodujące ulepszenie części nieruchomości mieszkalnej, której wartość początkową podatnik ustalił metodą uproszczoną, mogą być zaliczane bezpośrednio do kosztów podatkowych, jeżeli zachodzi związek przyczynowo–skutkowy tego typu, że mają one wpływ na osiągnięcie przychodów lub zachowanie albo zabezpieczenie źródła przychodów.

Izba Skarbowa w Warszawie w interpretacji z 1 lipca 2010 r. (IPPB1/415-437/10-4/EC) wyjaśniła, że: „(...) W przypadku zastosowania ww. metody [uproszczonej – przyp. red.] ustalenia wartości początkowej budynku mieszkalnego przeznaczonego na potrzeby prowadzonej pozarolniczej działalności gospodarczej (biuro), wydatki które zostaną następnie poniesione nie tylko na remont ale także na adaptację tego budynku, będą mogły być zaliczone bezpośrednio do kosztów uzyskania przychodów tej działalności w momencie ich poniesienia, jeżeli w wyniku przeprowadzonych prac i nakładów nie ulegnie zmianie wielkość powierzchni użytkowej stanowiącej podstawę ustalenia wartości początkowej środka trwałego".

W jaki sposób liczyć powierzchnię użytkową

Jeśli mowa o powierzchni użytkowej w rozumieniu przepisów o podatku od nieruchomości, to chodzi tu o powierzchnię mierzoną po wewnętrznej długości ścian na wszystkich kondygnacjach, z wyjątkiem powierzchni klatek schodowych oraz szybów dźwigowych. W przypadku pomieszczenia o wysokości w świetle od 1,40 m do 2,20 m jego powierzchnię zalicza się do powierzchni użytkowej budynku w 50 proc., a jeżeli wysokość jest mniejsza niż 1,40 m, to powierzchnię tę pomija się.