Środki trwałe oraz wartości niematerialne i prawne, których wartość początkowa nie przekracza kwoty 3 500 zł,  określa się potocznie mianem niskocennych składników majątku.

Podatnicy mogą nie dokonywać odpisów amortyzacyjnych od składników majątku, o których mowa art. 22a i 22b ustawy o PIT, czyli środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, których wartość początkowa, określona zgodnie z art. 22g ustawy o PIT, nie przekracza 3 500 zł. Wydatki poniesione na ich nabycie są kosztem uzyskania przychodów w miesiącu oddania ich do używania (art. 22d ust. 1 ustawy o PIT). Odpisów amortyzacyjnych dokonuje się (na zasadach określonych w art. 22h-22m ustawy o PIT), gdy wartość początkowa środka trwałego albo wartości niematerialnej i prawnej w dniu przyjęcia do używania jest wyższa niż 3 500 zł. W przypadku, gdy wartość początkowa jest równa lub niższa niż 3 500 zł, podatnicy, z zastrzeżeniem art. 22d ust. 1 ustawy o PIT, mogą dokonywać regularnych odpisów amortyzacyjnych zgodnie z  art. 22h–22m ustawy o PIT albo ująć je w kosztach jednorazowo:

- w miesiącu oddania do używania tego środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej, albo

- w miesiącu następnym (art. 22f ust. 3 ustawy o PIT).

Na trzy sposoby

W przypadku niskocennych składników majątku podatnik ma więc do wyboru jeden z 3 sposobów rozliczenia poniesionych na nie wydatków:

1. dokonywanie odpisów amortyzacyjnych zgodnie z art. 22h–22m ustawy o PIT,

2. jednorazowy odpis amortyzacyjny w miesiącu oddania do użytkowania tego środka  albo w miesiącu następnym,

3. zaniechanie  odpisów amortyzacyjnych i  zaliczenie wydatków bezpośrednio do kosztów uzyskania przychodów w miesiącu oddania składników majątku do używania (por. wyrok WSA w Łodzi z 13 kwietnia  2010 r., I SA/Łd 174/10).

Więcej pracy księgowej

Wybór pierwszego lub drugiego sposobu rozliczania wydatków na niskocenne składniki majątku wiąże się z formalnym zakwalifikowaniem niskocennego składnika majątku  odpowiednio jako środek trwały bądź wartość niematerialna i prawna.

Podatnicy decydujący się na te rozwiązania muszą pamiętać, że będą musieli ująć ten składnik majątku w ewidencji środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych.

W razie braku ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych dokonywane odpisy amortyzacyjne nie mogą być zaliczone do kosztów uzyskania przychodów (art. 22n ust. 6 ustawy o PIT).

Przy wyborze pierwszego sposobu przedsiębiorcy będą musieli również pamiętać o dokonywaniu odpisów amortyzacyjnych, zgodnie z przyjętą metoda amortyzacji za okresy miesięczne, kwartalne bądź roczne – stosownie do art. 22h ust. 4 ustawy o PIT. W przypadku większej ilości takich niskocennych składników majątku może to być czasochłonne, a co za tym idzie również kosztowne od strony obsługi księgowej.

Ewidencja zamiast ewidencji

Zatem jeżeli podatnik chce uniknąć formalności związanych z ujęciem niskocennych  składników w ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, to powinien zdecydować się na trzeci sposób, tj. zaliczyć te wydatki bezpośrednio w ciężar kosztów uzyskania przychodów.

Jeżeli jednak ustalona wartość początkowa składnika przekracza 1 500 zł, to nie da się uniknąć obowiązków ewidencyjnych. Mimo że nie zostanie on zaliczony do majątku trwałego i podatnik nie powinien obejmować takiego składnika ewidencją środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, to powinien go ująć w ewidencji wyposażenia >patrz ramka.

Od strony kosztów obsługi księgowej najdroższym rozwiązaniem jest zatem dokonywanie odpisów amortyzacyjnych zgodnie z  art. 22h-22m ustawy o PIT.

W zależności od celu

Podatnicy, którzy chcą w roku podatkowym, w którym nabyli lub wytworzyli niskocenne składniki majątku, zadeklarować jak najwyższą kwotę kosztów uzyskania przychodów, powinni wyborać 2. lub 3. rozwiązanie, tj.:

- dokonać jednorazowego odpisu amortyzacyjnego w miesiącu oddania do użytkowania tego środka  albo w miesiącu następnym,

- nie dokonywać odpisów amortyzacyjnych, a wydatki zaliczyć bezpośrednio do kosztów uzyskania przychodów w miesiącu oddania ich do używania.

Z kolei podatnicy, którzy nie chcieliby powiększać straty podatkowej (obawiając się, czy w następnych latach będą w stanie ją rozliczyć), powinni rozważyć wybór pierwszego rozwiązania i dokonywać odpisów amortyzacyjnych zgodnie z  art. 22h–22m ustawy o PIT.  Mogą oni w takim przypadku dowolnie wybrać metodę amortyzacji  środków trwałych, jeżeli spełnione są warunki.  Wydaje się jednak, że przy dążeniu do ograniczenia straty przyjmowanie np. metody degresywnej określonej w art. 22k ust. 1 ustawy o PIT albo metody amortyzacji jednorazowej w ramach pomocy de minimis określonej w art. 22k ust. 7 ustawy o PIT wydaje się niecelowe.

Wybierając pierwsze rozwiązanie i dokonując amortyzacji niskocennych składników majątku według zasad ogólnych powinni oni jednak przeanalizować, biorąc pod uwagę wartość początkową tych składników, czy ewentualna korzyść w podatku nie przekroczy kosztów obsługi księgowej. Chodzi tu zwłaszcza o środki trwałe o bardzo niskiej wartości np. poniżej 1 500 zł, w stosunku do których nie ma obowiązku ujmowania ich nawet w ewidencji wyposażenia.

Przykład

Pani Agnieszka prowadzi bar. W grudniu 2013 r. nabyła  ciśnieniowy ekspres do kawy . Wartość początkowa ekspresu do kawy wyniosła 1 400 zł. Ekspres został oddany do używania 10 grudnia 2013 r. Pani Agnieszka ma do wyboru jeden z trzech sposobów postępowania.

Wariant I

Wydatki na nabycie ekspresu może ująć w kosztach uzyskania przychodów bezpośrednio, w dacie oddania go do używania, tj. w grudniu 2013 r. Wartość początkowa ekspresu nie przekroczyła 1500 zł, nie musi on  być zatem ujęty w ewidencji wyposażenia. Jeśli jego wartość początkowa wyniosłaby np. 1600 zł, to pani Agnieszka miałaby prawo ująć wydatek jednorazowo w kosztach, ale powinna wpisać ekspres do ewidencji wyposażenia.

Wariant II

Nabyty ekspres do kawy może zaliczyć do środków trwałych, ale dokonać jego jednorazowej amortyzacji w miesiącu oddania go do używania albo w miesiącu następnym, tj. w grudniu 2013 r. albo w styczniu 2014 r. Obowiązkowe jest w tym przypadku wprowadzenie go do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych.

Wariant III

Nabyty ekspres do kawy może zaliczyć do środków trwałych i dokonywać amortyzacji według zasad ogólnych, np. wybierając metodę liniową i  20-proc. roczną stawkę amortyzacyjną. Pani Agnieszka będzie mogła rozpocząć amortyzację w styczniu 2014 r.  Obowiązkowe jest w tym przypadku wprowadzenie ekspresu  do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych.

Autor jest doradcą podatkowym

Wyposażenie wymaga odrębnego rejestrowania

Ewidencją wyposażenia obejmuje się wyposażenie, którego wartość początkowa przekracza 1500 zł (§ 4 ust. 2 rozporządzenia w sprawie podatkowej księgi przychodów i rozchodów). Wyposażenie to rzeczowe składniki majątku, związane z wykonywaną działalnością, niezaliczone, zgodnie z przepisami ustawy o podatku dochodowym, do środków trwałych (§ 3 pkt 7 rozporządzenia w sprawie podatkowej księgi przychodów i rozchodów).