Przed 20 września 2013 r. pośredniczące podmioty węglowe (dalej: PPW) nie były zobowiązane do prowadzenia ewidencji sprzedawanych wyrobów węglowych. W wyniku nowelizacji przepisów nałożono na nie jednak konieczność jej prowadzenia, w sytuacji gdy sprzedają wyroby węglowe na rzecz finalnego nabywcy węglowego >patrz wzór nr 1.

Przypomnijmy, że pod pojęciem finalnego nabywcy węglowego należy rozumieć podmiot, który:

a) nabywa na terytorium kraju, importuje lub nabywa wewnątrzwspólnotowo wyroby węglowe, lub

b) posiada uzyskane w sposób inny niż w drodze nabycia wyroby węglowe

– niebędący pośredniczącym podmiotem węglowym.

Przykład

Firma A nabywa w Polsce węgiel na cele zwolnienia od akcyzy przewidzianego dla zakładów energochłonnych. Firma A nie ma statusu pośredniczącego podmiotu węglowego. Oznacza to więc, że firma A powinna być w obecnym stanie prawnym traktowana jako finalny nabywca węglowy.

Jak wynika z art. 91a ust. 1 ustawy z 6 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym, PPW dokonujący sprzedaży wyrobów węglowych na terytorium kraju finalnemu nabywcy węglowemu jest obowiązany prowadzić ewidencję wyrobów węglowych zawierającą następujące dane:

1.

ilość każdorazowo sprzedanych na terytorium kraju finalnemu nabywcy węglowemu wyrobów węglowych, w kilogramach, według nazwy oraz pozycji CN;

2.

datę sprzedaży wyrobów węglowych i datę ich wydania finalnemu nabywcy węglowemu;

3.

imię i nazwisko lub nazwę oraz adres zamieszkania lub siedziby finalnego nabywcy węglowego;

4.

datę wystawienia i numer identyfikujący dokument dostawy albo inny dokument zastępujący dokument dostawy, na podstawie którego te wyroby zostały sprzedane na terytorium kraju finalnemu nabywcy węglowemu.

Warto podkreślić, że ewidencja ta nie jest ewidencją wyrobów węglowych zwolnionych od akcyzy, lecz ewidencją wyrobów węglowych sprzedawanych przez PPW finalnym nabywcom węglowym. Moim zdaniem, oznacza to, że ewidencja ta obejmuje zarówno sprzedaż wyrobów węglowych do finalnego nabywcy węglowego korzystającego ze zwolnienia, jak i sprzedaż wyrobów węglowych do finalnego nabywcy węglowego z akcyzą zapłaconą.

Przykład

Pośredniczący podmiot węglowy X sprzedaje wyroby węglowe do finalnych nabywców węglowych uprawnionych do korzystania ze zwolnienia od akcyzy (np. gospodarstw domowych) oraz do finalnych nabywców węglowych, którzy ze zwolnienia od akcyzy nie korzystają (np. do warsztatów samochodowych). Pośredniczący podmiot węglowy X powinien ująć w ewidencji zarówno sprzedaż węgla dla gospodarstw domowych, jak i do podmiotów prowadzących warsztaty samochodowe.

Przepisy nie wprowadzają natomiast wymogu ujęcia w ewidencji sprzedaży wyrobów węglowych dokonywanej na rzecz pośredniczącego podmiotu węglowego. Zatem, PPW nie musi odnotowywać w ewidencji sprzedaży wyrobów węglowych na rzecz innych PPW.

Przykład

Pośredniczący podmiot węglowy Y zajmuje się wyłącznie sprzedażą wyrobów węglowych do innych pośredniczących podmiotów węglowych. Pośredniczący podmiot węglowy Y nie jest zatem zobowiązany do prowadzenia ewidencji sprzedaży wyrobów węglowych.

Dodatkowa dokumentacja

Dodatkowo, stosownie do art. 91a ust. 2 ustawy o podatku akcyzowym, PPW używający wyrobów węglowych jest obowiązany prowadzić ewidencję wyrobów węglowych zawierającą ilość wyrobów węglowych:

1) użytych w ramach zwolnień od akcyzy, lub

2) użytych do celów nieobjętych zwolnieniem

– w podziale na miesiące, w kilogramach, według nazwy oraz pozycji CN >patrz wzór nr 2.

Tak więc, poza prowadzeniem ewidencji dotyczącej sprzedaży wyrobów węglowych do finalnych nabywców węglowych, PPW powinny również prowadzić ewidencję użycia wyrobów węglowych na potrzeby własne, w której muszą odnotowywać informacje o wyrobach węglowych zużytych na cele objęte zwolnieniem i na cele nieobjęte zwolnieniem.

Papierowa lub elektroniczna

Ewidencja wyrobów węglowych powinna być prowadzona przez PPW w jednej z dwóch dopuszczalnych form: w formie papierowej lub elektronicznej. Przepisy nie przewidują konieczności poinformowania właściwego naczelnika urzędu celnego o wybranej formie prowadzenia ewidencji. Niezbędne jest natomiast przechowywanie ewidencji przez okres 5 lat, liczony od końca roku kalendarzowego, w którym ewidencja została sporządzona.

Co istotne, ewidencja prowadzona przez PPW może być zastąpiona przez ewidencję prowadzoną na potrzeby podatkowe lub księgowe inne niż akcyza, jeżeli zawiera wszystkie dane wymagane dla ewidencji PPW. Przykładowo, nie jest konieczne zakładanie odrębnej ewidencji dla sprzedaży wyrobów węglowych do finalnych nabywców węglowych, jeżeli wszystkie niezbędne dane dotyczące sprzedaży wyrobów węglowych do finalnych nabywców węglowych są zamieszczone  w rejestrze prowadzonym przez dany PPW na potrzeby VAT.

Warto dodatkowo podkreślić, że zakładanie ewidencji przez PPW nie jest objęte szczególnymi regułami, właściwymi dla innych ewidencji prowadzonych na potrzeby akcyzy.

Bez dodatkowych wymogów

Przykładowo, w razie wyboru formy pisemnej nie jest konieczne przekładanie przez PPW ewidencji do zaplombowania przez właściwego naczelnika urzędu celnego. Brak jest również szczególnych wymogów w zakresie sposobu prowadzenia przez PPW ewidencji w formie elektronicznej. Należy zatem wskazać, że sposób zakładania ewidencji, jak również jej późniejsze prowadzenie pozostają w gestii danego PPW, pod warunkiem, że zachowane zostaną wymogi co do informacji zamieszczanych w ewidencji określone w ustawie o podatku akcyzowym.

Autor jest doradcą podatkowym, kierownikiem Zespołu ds. VAT i Akcyzy w ECDDP Sp. z o.o.