Nie zawsze trzeba mieć potwierdzenie odbioru faktury VAT

Tak orzekł Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w wyroku z 6 listopada 2013 r. (I SA/Po 881/13).

Spółka prowadzi działalność w zakresie hodowli zwierząt oraz produkcji i dystrybucji towarów pochodzenia zwierzęcego. W ramach prowadzonej działalności zmuszona jest do częstego wystawiania faktur korygujących. W związku z tym podejmowane są kosztowne działania monitorujące, które nie zawsze zapewniają uzyskanie potwierdzenia odbioru takich faktur.

Spółka złożyła wniosek o wydanie interpretacji, w którym zapytała, czy na podstawie faktury korygującej będzie miała prawo do obniżenia podstawy opodatkowania, nawet w sytuacji braku potwierdzenia jej odbioru. Sama, w złożonym wniosku twierdziła, że tak. W uzasadnieniu wskazała, że odmienne stanowisko prowadziłoby do sytuacji, w której ekonomiczny ciężar podatku ponosiłby podatnik dokonujący odpłatnej dostawy. Nadmieniła również, że zawarty w ustawie o VAT wymóg uzyskania potwierdzenia odbioru faktury korygującej jest niezgodny z Dyrektywą 2006/112. Stwierdziła także, że ustawodawca nie zapewnił środków prawnych umożliwiających wyegzekwowanie potwierdzeń odbioru faktur korygujących, w szczególności od konsumentów, dla których uzyskanie tego dokumentu jest neutralne podatkowo.

Fiskus w wydanej interpretacji nie zgodził się ze stanowiskiem spółki. Wskazał, że bezwzględnym warunkiem skorzystania z uprawnienia do obniżenia podstawy opodatkowania jest posiadanie potwierdzenia odbioru faktury korygującej. Sprawa trafiła do rozpoznania przed WSA, który w wydanym wyroku uznał stanowisku organów podatkowych za nieprawidłowe. Dodatkowo zalecił organom ponowne przeanalizowanie obowiązku uzyskania potwierdzenia odbioru faktury korygującej w kontekście statusu podatkowego nabywcy towaru. Przy dokonywaniu powtórnej oceny organ zobowiązany będzie wskazać, czy i jakie środki prawne powinien podjąć podatnik w celu uzyskania potwierdzenia odbioru tego dokumentu.

—Adrian Głowacki, współpracownik Zespołu Zarządzania Wiedzą Podatkową firmy Deloitte

Komentarz eksperta

Katarzyna Wieczorek-Puławska, doradca podatkowy, starsza konsultantka w Deloitte Doradztwo Podatkowe Sp. z o.o. (biuro w Szczecinie)

Sytuacja, w której podatnik, nie ze swojej winy, nie jest w stanie otrzymać potwierdzenia doręczenia faktury korygującej jest często spotykana w obrocie gospodarczym, np. w odniesieniu do podmiotów będących w likwidacji, zmieniających miejsce prowadzonej działalności gospodarczej, czy w przypadku osób fizycznych. Skutkiem tego, na gruncie przepisów o VAT, jest brak możliwości obniżenia podstawy opodatkowania. Warto zaznaczyć, że regulacja ta przez długi czas była przedmiotem sporu co do oceny zgodności polskich przepisów z regulacjami unijnymi. Była także przedmiotem rozbieżności w orzecznictwie sądów administracyjnych (np. wyroki: WSA w Poznaniu z 9 marca 2010 r., I SA/Po 1103/09 i WSA w Krakowie z 21 kwietnia 2010 r., I SA/Kr 173/10) zakończonych wyrokiem Trybunału Sprawiedliwości UE z 26 stycznia 2012 r. w polskiej sprawie C-588/10. W wyroku tym Trybunał uznał, że obowiązujący w Polsce wymóg polegający na uzależnieniu prawa do obniżenia podstawy opodatkowania wynikającej z faktury od posiadania przez podatnika potwierdzenia otrzymania faktury korygującej przez nabywcę jest co do zasady zgodny z prawem wspólnotowym. TSUE zastrzegł jednak, że jeśli uzyskanie potwierdzenia otrzymania faktury jest niemożliwe lub nadmiernie utrudnione, to podatnikowi nie można odmówić prawa do wykazania przy użyciu innych środków, że dochował on należytej staranności celem upewnienia się, że nabywca jest w posiadaniu faktury korygującej, a dana transakcja została zrealizowana na warunkach określonych w tej korekcie. Oznacza to, że podatnik, który w związku z wystawieniem faktury korygującej zmniejszającej cenę sprzedaży udokumentuje, że dochował należytej staranności, aby upewnić się, że nabywca jest w posiadaniu faktury korygującej (i wiedzy na jej temat), powinien mieć prawo do jej uwzględnienia w deklaracji za okres, w którym korekta została wystawiona. Wyrok WSA z 6 listopada 2013 r. wydaje się być spójny z konkluzjami TSUE.

Warto dodać, że z takim podejściem w zgodzie pozostają, mające wejść w życie 1 stycznia 2014 r. zmiany w usta- wie o VAT, zgodnie z którymi skorygowanie podstawy opodatkowania możliwe będzie również w sytuacji, gdy podatnik nie uzyska potwierdzenia doręczenia faktury korygującej mimo udokumentowanej próby jej doręczenia, w sytuacji gdy z posiadanej dokumentacji wynika, że nabywca towaru/usługobiorca wie, że transakcja została zrealizowana na warunkach określonych w fakturze korygującej. Pomimo wątpliwości co do formy udokumentowania próby doręczenia i „wiedzy kontrahenta" co do treści korekty wydaje się, że nowe przepisy ułatwią podatnikom korygowanie podstawy opodatkowania (np. w sytuacji realizacji transakcji na warunkach wynikających z faktury korygującej).