- Na potrzeby działalności handlowej wynajmowałem lokal. Sporo musiałem w niego zainwestować. Wydatki amortyzowałem. Teraz, w związku z rozwojem firmy, zamierzam przeprowadzić się do większego pomieszczenia. Czy niezamortyzowaną część inwestycji mogę wpisać w księdze przychodów i rozchodów jako podatkowy koszt działalności? – pyta czytelnik.

Czytelnik ma spore szanse na odliczenie kosztów adaptacji wynajmowanego lokalu. Pozwalają na to sądy, coraz częściej zgadza się też skarbówka. Strata, czyli niezamortyzowana część inwestycji, może być zaewidencjonowana w kolumnie 13 podatkowej księgi przychodów i rozchodów „pozostałe wydatki".

Nierentowny lub niewystarczający

Przypomnijmy, że okres amortyzacji inwestycji w obcym środku trwałym (czyli np. aranżacji wynajmowanego pomieszczenia) wynosi 10 lat. Przez ten czas firma zalicza odpisy amortyzacyjne do kosztów. Wielu przedsiębiorcom nie udaje się jednak rozliczyć całości inwestycji, gdyż wcześniej opuszczają lokal.

Robią to z różnych powodów, np. dlatego, że dany punkt sprzedaży okazał się nierentowny. Albo wręcz przeciwnie – interes się rozkręca i potrzebują czegoś większego. Co zrobić w takiej sytuacji? Rozwiązać umowę najmu i zmienić lokalizację. Wiąże się to często z finansową stratą, bowiem firmy z reguły inwestują sporo w aranżację wynajmowanej powierzchni.

Czy można ją wykorzystać podatkowo? Zgodnie z art. 23 ust. 1 pkt 6 ustawy o PIT straty powstałe wskutek likwidacji nie w pełni umorzonych środków trwałych nie są kosztem tylko wtedy, gdy majątek utracił przydatność gospodarczą na skutek zmiany rodzaju działalności. Tak więc w innych sytuacjach straty spowodowane likwidacją majątku co do zasady mogą być rozliczone w kosztach.

Co z likwiacją

Fiskus długo jednak uważał, że oddanie pomieszczenia właścicielowi w związku z rozwiązaniem umowy najmu nie powoduje powstania straty. Nie doszło bowiem do fizycznej likwidacji rzeczy, czyli jej zniszczenia.

Szerzej pojęcie likwidacji interpretują sądy. Z orzecznictwa wynika, że jest to każda forma wycofania majątku z działalności. Także rozwiązanie umowy najmu oznacza, że przestajemy wykorzystywać inwestycję w firmie. Takie wnioski można wyciągnąć z uchwały poszerzonego składu Naczelnego Sądu Administracyjnego z 25 czerwca 2012 r. (II FPS 2/12). Zdaniem sądu likwidacja środka trwałego to nie tylko jego fizyczne unicestwienie, lecz również wykreślenie z ewidencji na skutek utraty gospodarczej przydatności.

Powoli w tej sprawie zaczyna też ustępować fiskus. Coraz częściej można trafić na korzystne dla podatników interpretacje.

Przykładowo Izba Skarbowa w Łodzi w interpretacji z 23 sierpnia 2013 r. (IPTPB3/423- 202/13-2/IR)

stwierdziła, że likwidacją jest definitywne pozbycie się środka trwałego także poprzez zwrot wynajmującemu przed upływem okresu najmu. W interpretacji tej czytamy:

„Podjęte przez podatnika działania polegające np. na skróceniu okresu obowiązywania umów najmu, w ramach których czynione były inwestycje w obcych środkach trwałych, nie mogą być traktowane jako oddzielne zdarzenia, odseparowane od całokształtu jego działalności gospodarczej. Poszczególne, podejmowane w ramach tej działalności przedsięwzięcia, jedne bardziej zyskowne, inne mniej lub wręcz deficytowe, składają się na ostateczny finansowo-ekonomiczny wynik podatnika.

(...) Działając w warunkach rynkowych podatnik musi podejmować racjonalne, z jego punktu widzenia, oparte na ekonomicznych analizach i kalkulacjach, działania zmierzające do uzyskania możliwie największej efektywności ekonomicznej. Działania te mogą również polegać na dokonywaniu określonych oszczędności, zmniejszeniu kosztów i wydatków, minimalizowaniu strat z określonych segmentów działalności, czy też eliminowaniu nieopłacalnych przedsięwzięć.

Gdyby podatnik działań takich nie podejmował, mógłby nie sprostać konkurencji, a prowadzona przez niego działalność mogłaby stać się nierentowna i zacząć przynosić straty. Tym samym, zagrożone byłoby źródło przychodów, jakim jest prowadzenie działalności gospodarczej w jej całokształcie. W tym sensie, co do zasady, każde tego rodzaju przedsięwzięcie zmierzające do zapobieżenia powstania takiej sytuacji, powinno być postrzegane jako prowadzące do zachowania bądź zabezpieczenia źródła przychodów, a związane z tym koszty, jako koszty uzyskania przychodów (...).

Skoro przyczyną rozwiązania umowy najmu i powstania straty w wyniku likwidacji nie w pełni umorzonego środka trwałego nie jest zmiana rodzaju działalności spółki, lecz przeniesienie ze względów ekonomicznych produkcji do adaptowanych dla tych celów obiektów stanowiących własność Spółki, to przyczyna ta jest inna niż wskazana w przepisie art. 16 ust. 1 pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

W konsekwencji, niezamortyzowana część inwestycji w obcym środku trwałym może zostać ujęta w kosztach uzyskania przychodów na zasadach ogólnych na podstawie art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych."

Pamiętajmy jednak, że takie posunięcie (rezygnacja z wynajętego pomieszczenia) powinno być uzasadnione ekonomicznie, np. znalezieniem tańszej lokalizacji.