Postępowanie podatkowe: Podatek VAT a prawo do odliczenia podatku naliczonego

Fundamentalnym prawem podatników podatku od towarów i usług jest prawo do obniżania kwot podatku należnego o kwoty podatku naliczonego, czyli – w uproszczeniu – prawo do odliczania podatku naliczonego.

Korzystanie z możliwości odliczania podatku naliczonego nie jest ograniczone wysokością podatku należnego. W konsekwencji u podatników może w danym okresie rozliczeniowym (miesiącu albo kwartale) wystąpić nadwyżka podatku naliczonego nad należnym.

Dwa sposoby

Podatnicy mają do wyboru jeden z dwóch sposobów dysponowania nadwyżką. Są to:

1) obniżenie o powstałą nadwyżkę kwoty podatku należnego w następnych okresach rozliczeniowych (przeniesienie nadwyżki do rozliczenia w kolejnych okresach rozliczeniowych) oraz

2) zwrot różnicy na rachunek bankowy (zob. art. 87 ust. 1 ustawy o VAT).

W przypadku wyboru pierwszego sposobu czas, kiedy uda się odzyskać nadwyżkę podatku naliczonego nad należnym zależy od tego, kiedy u podatnika wystąpi większa kwota podatku należnego niż naliczonego. Najwcześniej jest to możliwe w kolejnym okresie rozliczeniowym.

Najkrótszy czas odzyskania podatku wynosi więc miesiąc albo – w przypadku podatników składających deklaracje VAT za okresy kwartalne – kwartał. Z drugiej jednak strony u niektórych podatników nadwyżka podatku należnego nad naliczonym może nie pojawiać się przez wiele okresów rozliczeniowych. To znacznie wydłuża odzyskanie nadwyżki podatku naliczonego, wykazanej do przeniesienia do rozliczenia w kolejnych okresach.

Dlatego często szybszym sposobem odzyskania nadwyżki podatku naliczonego jest wykazanie jej do zwrotu na rachunek bankowy. Standardowy termin takiego zwrotu to 60 dni od dnia złożenia przez podatnika deklaracji z wykazanym zwrotem (art. 87 ust. 2 ustawy o VAT).

Termin ten może zostać skrócony nawet do 25 dni. Warunkiem jest wniosek podatnika (składany wraz z deklaracją podatkową) oraz spełnienie warunków określonych w art. 87 ust. 6 ustawy o VAT. W szczególności chodzi tu o opłacenie wykazanych w danej deklaracji faktur.

Ryzyko weryfikacji przez urząd

Korzystanie z tego sposobu dysponowania nadwyżką podatku naliczonego nad należnym wiąże się z ryzykiem weryfikacji przez naczelnika urzędu skarbowego zasadności zwrotu. Może to oznaczać przedłużenie terminu zwrotu do czasu zakończenia weryfikacji rozliczenia podatnika dokonywanego w ramach czynności sprawdzających, kontroli podatkowej, postępowania podatkowego albo postępowania kontrolnego.

Jeżeli przeprowadzone czynności wykażą zasadność zwrotu, urząd skarbowy wypłaca należną kwotę wraz z odsetkami. Powoduje to, że nawet w przypadku wystąpienia z wnioskiem o skrócenie terminu zwrotu do 25 dni (i spełnieniu warunków skrócenia tego terminu) nadwyżka podatku naliczonego nad należnym może zostać odzyskana później, niż w przypadku wykazania jej do rozliczenia w kolejnych okresach.

Przykład

NIE ZAWSZE W KRÓTSZYM CZASIE

27 maja 2013 r. (25 maja 2013 r. przypadał w sobotę i termin złożenia deklaracji VAT-7 za kwiecień upłynął 27 maja) podatnik złożył deklarację VAT-7 za kwiecień 2013 r. z wykazaną nadwyżką podatku naliczonego nad należnym w kwocie 17 975 zł. Nadwyżkę tę podatnik wykazał do zwrotu na rachunek bankowy i dołączył do deklaracji wniosek o skrócenie terminu do 25 dni.

W związku z koniecznością dodatkowej weryfikacji naczelnik urzędu skarbowego wydał postanowienie o przedłużeniu terminu zwrotu do czasu zakończenia czynności sprawdzających, co nastąpiło 10 lipca 2013 r. Dopiero wówczas (wraz z odsetkami, gdyż przeprowadzone czynności wykazały zasadność zwrotu) organ podatkowy zwrócił nadwyżkę na rachunek bankowy.

25 czerwca 2013 r. podatnik złożył deklarację VAT-7 za maj 2013 r., w której wykazał nadwyżkę podatku należnego nad naliczonym w kwocie 19 200 zł. Kwotę tę podatnik obowiązany był wpłacić do urzędu skarbowego w terminie złożenia deklaracji. Gdyby podatnik, składając deklarację VAT-7 za kwiecień, wykazał nadwyżkę podatku naliczonego nad należnym do rozliczenia w kolejnych okresach, musiałby zapłacić nie 19 200 zł, lecz 1225 zł.

Pozwoliłoby to podatnikowi odzyskać nadwyżkę podatku naliczonego nad należnym 15 dni przed 10 lipca 2013 r. Z drugiej jednak strony w takim przypadku podatnik nie otrzymałby odsetek.

Wykazanie nadwyżki podatku naliczonego nad należnym do zwrotu na rachunek bankowy pozwala na skorzystanie z jeszcze jednego, często najefektywniejszego sposobu odzyskania podatku.

Polega on na złożeniu przez podatnika wniosku o zaliczenie kwoty zwrotu w całości lub w części na poczet przyszłych zobowiązań podatkowych (na podstawie art. 76b § 1 w zw. z art. 76 § 1 ordynacji podatkowej), w szczególności na poczet zaliczek na podatek dochodowy. W ten sposób nadwyżkę podatku naliczonego nad należnym można odzyskać niemal od razu.

Przykład

MNIEJ DOCHODOWEGO DO ZAPŁATY

Spółka z o.o. zobowiązana jest do zapłaty zaliczki na podatek dochodowy za lipiec 2013 r. w kwocie 7200 zł. Jednocześnie w deklaracji VAT-7 za lipiec spółka z o.o. wykaże nadwyżkę podatku naliczonego nad należnym w kwocie 5600 zł.

W tej sytuacji spółka może złożyć deklarację VAT-7 za lipiec z wykazaną nadwyżką podatku naliczonego do zwrotu na rachunek bankowy oraz wniosek o zaliczenie jej na poczet zaliczki na podatek dochodowy za lipiec. Dzięki temu podatnik będzie obowiązany zapłacić tylko 1600 zł CIT (7200 zł – 5600 zł).

Nie można zwlekać

Termin składania deklaracji VAT upływa 25. dnia miesiąca następującego po miesiącu lub kwartale, za który składana jest deklaracja, zaś termin zapłaty zaliczek na podatek dochodowy upływa 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu lub kwartale, za który wpłacana jest zaliczka.

Aby zatem skorzystać z możliwości zaliczenia kwoty zwrotu nadwyżki podatku naliczonego nad należnym na poczet zaliczki na podatek dochodowy za dany okres rozliczeniowy, należy złożyć deklarację VAT oraz wniosek o zaliczenie odpowiednio wcześnie.

Unikać przy tym trzeba wysyłania tych dokumentów pocztą w ostatnim dniu terminu zapłaty zaliczki na podatek dochodowy. Jak bowiem czytamy w interpretacji Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 30 października 2009 r. (ITPB3/423-449/09/MT): „nadanie w polskiej placówce pocztowej operatora publicznego w ostatnim dniu terminu do uiszczenia zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych należnej za określony miesiąc deklaracji VAT-7, wykazującej zwrot podatku wraz z wnioskiem o jego zaliczenie na poczet zobowiązania z tytułu tej zaliczki nie skutkuje zachowaniem terminu do jej zapłaty.

O zachowaniu tego terminu można by jednak mówić w sytuacji, gdyby ww. pisma zostały złożone w siedzibie organu podatkowego najpóźniej w ostatnim dniu terminu do zapłaty zaliczki".

KTÓRY SPOSÓB ZASTOSOWAĆ

forma
zadysponowania nadwyżki podatku naliczonego
nad należnym

zalety

wady

przeniesienie nadwyżki podatku naliczonego nad należnym do rozliczenia
w kolejnych okresach rozliczeniowych

- nie wymaga składania wniosku,
- szybki sposób odzyskania podatku należnego, jeżeli
w kolejnym okresie rozliczeniowym pojawi się nadwyżka podatku należnego
nad naliczonym

- często jest to najdłuższy sposób odzyskania nadwyżki
- nie pozwala na wystąpienie
z wnioskiem
o zaliczenie nadwyżki na poczet przyszłych zobowiązań podatkowych, w tym zaliczek na podatek dochodowy

wykazanie nadwyżki do zwrotu na rachunek bankowy

- najczęściej najszybszy sposób odzyskania nadwyżki (nawet
w ciągu 25 dni od dnia złożenia deklaracji VAT)
- pozwala na wystąpienie
z wnioskiem
o zaliczenie nadwyżki (jako kwoty zwrotu)
na poczet przyszłych zobowiązań podatkowych, w tym zaliczek na podatek dochodowy

- konieczny może być wniosek
- naczelnik urzędu skarbowego może przedłużyć termin zwrotu